Khác với môi trường “phức tạp”, môi trường phức hợp không tuân theo bất cứ quy luật nào và không thể dự báo trước. Trao đổi với Báo Đầu tư Online, PGS-TS. Hoàng Văn Hải, Viện trưởng Viện Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN cho rằng, doanh nghiệp cần quản trị thông minh để thích ứng với điều này.

Thưa ông, cuộc CMCN 4.0 được đánh giá là đang tác động toàn diện đến cuộc sống của chúng ta. Đối với doanh nghiệp, ông đánh giá thế nào về môi trường kinh doanh trong bối cảnh hiện nay?

Tôi cho rằng các doanh nghiệp trên thế giới nói chung và doanh nghiệp Việt Nam nói riêng đang đứng trước một cơ hội lớn chưa từng có trong lịch sử. Có thể nói rằng, cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0) đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến mọi hoạt động của doanh nghiệp.

Theo đánh giá của một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu về quản trị trong thế giới đại chuyển đổi - Giáo sư Fredmund Malik, môi trường mà các doanh nghiệp hoạt động trong Thế kỷ 21 dưới tác động của CMCN 4.0 là một môi trường “phức hợp”. Khác với môi trường “phức tạp”, nơi mà các doanh nghiệp vẫn có thể nắm được quy luật vận hành từ đó đưa ra cách ứng phó phù hợp; môi trường phức hợp không tuân theo bất cứ quy luật nào và sẽ tạo ra các tác động không thể dự báo trước.

Vì thế, thay vì sử dụng các mô hình quản trị truyền thống, các doanh nghiệp cần chuyển đổi sang một mô hình quản trị mới. Mô hình quản trị mới sẽ tạo điều kiện phát triển bứt phá cho các doanh nghiệp Việt Nam, vốn có xuất phát điểm chậm hơn so với các doanh nghiệp ở các nền kinh tế phát triển.

Vậy thì có thể hiểu, mô hình quản trị truyền thống đã không còn phù hợp trong bối cảnh hiện tại. Các doanh nghiệp, đặc biệt là với các DNNVV, sẽ phải thích ứng và thay đổi thế nào để không bị tụt hậu?

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam có khả năng thích ứng một cách linh hoạt trong môi trường phức hợp. Hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp đã thực hiện chuyển đổi số để thích nghi với sự biến đổi của môi trường. Các nhà quản trị doanh nghiệp hiện đang tích cực áp dụng các phần mềm quản trị thông minh, sử dụng mạng xã hội để tham gia vào thương mại điện tử, xây dựng mạng thông tin nội bộ và ứng dụng AI và Big Data để phân tích nhu cầu thị trường…

Đây là những bước đi đúng đắn phù hợp với quy mô của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp thu hẹp khoảng cách với các doanh nghiệp lớn trong bối cảnh bùng nổ về công nghệ số.

Xu thế quản trị thông minh trong tương lai sẽ như thế nào và các doanh nghiệp Việt Nam nên làm gì để thích ứng với xu thế này, thưa ông?

Quản trị thông minh sẽ là xu hướng tất yếu trên thế giới và ở Việt Nam. Với tố chất thông minh và khả năng thích ứng nhanh nhạy với hoàn cảnh, người Việt Nam có một lợi thế sẵn có. Để phát huy lợi thế này, không những đòi hỏi sự chủ động của các doanh nghiệp mà còn cần sự tham gia của các bộ, ngành thông qua các chính sách khuyến khích doanh nghiệp sử dụng các công cụ thông minh và chuyển đổi nhanh chóng từ quản trị truyền thống sang quản trị hiện đại.

Trong xu hướng quản trị thông minh đó, các đơn vị nghiên cứu, đào tạo sẽ đóng vai trò như thế nào?

Thực tiễn luôn xuất phát từ phía doanh nghiệp nhưng để tổng kết và đúc rút thành lý luận lại đòi hỏi sự tham gia của các trường đại học và các cơ sở nghiên cứu. Chúng ta cần phải tiên phong trong việc nghiên cứu thực tiễn để đưa ra các mô hình quản trị thông minh, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế xã hội của đất nước, từ đó giúp cho các doanh nghiệp Việt Nam rút ngắn quá trình chuyển đổi và hòa nhập cùng xu thế phát triển của kinh doanh hiện đại.

--