Rút bảo hiểm xã hội một lần: Hà Nội ít, Đông Nam Bộ và ĐBSCL chiếm 60%

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.

TIN LIÊN QUAN

Cả nước có hơn 4,8 triệu người lao động đề nghị và được giải quyết hưởng BHXH một lần. .

Đây là thực tế được nêu tại báo cáo tổng kết của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) về việc triển khai Nghị quyết số 93 năm 2015 của Quốc hội khóa XIII trong thực hiện chính sách hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần đối với người lao động.

Báo cáo này nằm trong hồ sơ dự án Luật BHXH sửa đổi sẽ được Quốc hội cho ý liến lần đầu ở Kỳ họp thứ sáu, khai mạc ngày 23/10 tới.

Bình quân mỗi năm có hơn 591.000 người hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Về thực trạng hưởng BHXH một lần giai đoạn 2016-2022, Bộ LĐ-TB&XH cho biết cả nước có hơn 4,8 triệu người lao động đề nghị và được giải quyết hưởng BHXH một lần.

Sau khi hưởng BHXH một lần, có khoảng gần 1,3 triệu người quay trở lại tiếp tục tham gia đóng BHXH (chiếm 26%).

Như vậy, thực tế số người hưởng BHXH một lần, không quay trở lại là hơn 3,5 triệu người. Bình quân mỗi năm có hơn 591.000 người hưởng BHXH một lần, số lượng năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 12,3%.

Tương ứng với số người hưởng BHXH một lần, số tiền chi trả cũng tăng theo từng năm. Cụ thể, năm 2016 là 10.488 tỷ đồng và đến năm 2021 đã tăng lên 35.350 tỷ đồng.

Xét theo địa lý, Bộ LĐ-TB&XH cho biết khảo sát tại Hà Nội cho kết quả tình trạng nhận BHXH một lần diễn ra rất ít, giai đoạn 2016-2022 chỉ có 196.000 người nhận BHXH một lần sau đó có 60%, tương đương 120.000 người quay trở lại tiếp tục đóng BHXH để hưởng lương hưu.

Khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long có số lượng người giải quyết hưởng BHXH một lần đông nhất cả nước, chiếm gần 60% tổng số người hưởng BHXH một lần.

Bộ lý giải, đây là những khu vực tập trung nhiều lao động phổ thông, tuổi đời trẻ làm việc tại các khu công nghiệp nên tần suất thay đổi công việc nhanh dẫn đến hưởng BHXH cao so với các khu vực khác trên cả nước.

Báo cáo của Bộ cũng cho thấy số người hưởng BHXH một lần trong giai đoạn 2016-2022 hầu hết là những lao động có thời gian tham gia BHXH ngắn - dưới 10 năm.

Những người hưởng BHXH một lần tập trung đông nhất ở nhóm tuổi từ trên 30 đến đủ 40 tuổi (40,4%); nhóm tuổi từ trên 20 đến đủ 30 tuổi đứng thứ hai (37,1%); nhóm tuổi từ trên 40 tuổi đến đủ 50 tuổi đứng thứ ba (15,4%); nhóm tuổi từ trên 50 tuổi đến đủ 60 tuổi đứng thứ tư (5,8%); nhóm tuổi từ trên 60 tuổi đứng thứ năm (1,1%).

Thấp nhất là nhóm từ đủ 20 tuổi trở xuống (0,3%). Con số này cho thấy người hưởng BHXH một lần chủ yếu là lao động trẻ, từ trên 20 đến 40 tuổi (chiếm khoảng 77,5% trong tổng số người hưởng BHXH một lần).

Việc hưởng BHXH một lần sớm có thể tiếp tục gia tăng, bởi chính ở giai đoạn tuổi trẻ này, hầu hết lao động quan tâm nhiều đến nhu cầu trước mắt hơn là nhu cầu hưởng lương hưu khi về già. Phần nữa cũng do áp lực về tài chính và sự thay đổi, gián đoạn trong công việc nên số lượng người hưởng BHXH một lần bình quân còn trẻ, báo cáo nêu.

Ngoài ra, xét theo khía cạnh giới, có thể thấy, số lượng lao động nữ hưởng BHXH một lần luôn cao hơn lao động nam.

Bộ LĐ-TB&XH cũng phân tích, số lượng người lao động hưởng BHXH một lần trong giai đoạn 2016-2022 tập trung chủ yếu ở đối tượng đóng BHXH do người sử dụng lao động quyết định (ngoài Nhà nước) với tổng số 2.899.200 người, chiếm 90,74% tổng số người hưởng BHXH một lần. Tiếp sau đó là đối tượng đóng BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định với tổng số 257.002 người, chiếm 8,04% tổng số người hưởng BHXH một lần và thấp nhất là đối tượng tự nguyện với 38.856 người, chiếm 1,22% tổng số người hưởng BHXH một lần.

Do tính chất công việc khu vực doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường không ổn định, chịu áp lực về công việc, người lao động có tâm lý “nhảy việc”1 nên khi nghỉ việc, trong thời gian tìm kiếm việc làm mới phù hợp hơn thì muốn hưởng BHXH một lần, Bộ lý giải.

Đồng thời xây dựng 2 phương án để người lao động BHXH một lần

Đánh giá tác động, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, việc người lao động hưởng BHXH một lần là thiệt thòi hơn rất nhiều so với việc bảo lưu thời gian đóng để được hưởng lương hưu khi về già.

Để hạn chế tình trạng hưởng BHXH một lần, một trong những giải pháp được đề cập là sửa đổi quy định về hưởng BHXH một lần.

Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần như: Điều kiện hưởng lương hưu dễ hơn, giảm từ 20 năm xuống 15 năm; người lao động sau một năm nghỉ việc không nhận BHXH một lần mà tiếp tục bảo lưu thời gian đóng thì được hưởng BHYT do quỹ BHXH đóng…

Ngoài ra, người lao động trong thời gian bị mất việc chưa có việc làm còn được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng nhằm giải quyết khó khăn tài chính trước mắt của người lao động.

Theo đó, Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đồng thời xây dựng 2 phương án đối với việc hưởng BHXH một lần.

Phương án 1: Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày Luật có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Theo phương án này thì việc hưởng BHXH một lần sẽ thực hiện đối với hai nhóm người lao động khác nhau.

Nhóm 1: Đối với người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Nhóm 2: Đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 01/01/2025) không được nhận BHXH một lần (trừ các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định tại Điều 60 Luật BHXH hiện hành).

Phương án 2: Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

#bảo hiểm xã hội # bảo hiểm xã hội một lần # sửa Luật Bảo hiểm xã hội