Tỉnh Quảng Ngãi vừa trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông - Vận tải, Cục Hàng không đề nghị bổ sung cập nhật Cảng hàng không Quốc tế Lý Sơn vào quy hoạch tổng thể cảng hàng không, sân bay toàn quốc, theo hình thức BOT. Ông có thể cho biết lý do nào để Quảng Ngãi đưa ra đề xuất này?

Ngày 7/5/2021, UBND tỉnh Quảng Ngãi có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông - Vận tải, Cục Hàng không xin được chấp thuận chủ trương bổ sung, cập nhật Cảng hàng không Quốc tế Lý Sơn vào Quy hoạch tổng thể hệ thống Cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021 - 2030 tầm nhìn đến 2050. Dự kiến đây sẽ là sân bay cấp 4C với năng lực khai thác từ  3 - 3,5 triệu hành khách/năm, đầu tư theo hình thức BOT (không sử dụng vốn ngân sách nhà nước). Định hướng quy hoạch là như vậy nhưng tỉnh sẽ căn cứ trên tình hình phát triển của từng giai đoạn để phân kỳ đầu tư cũng như kêu gọi đầu tư phù hợp.

Việc đề xuất xây dựng sân bay xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của địa phương nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông, tạo đòn bẩy vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo đảm quốc phòng - an ninh, an sinh xã hội. Chúng tôi kỳ vọng sân bay Lý Sơn sẽ trở thành động lực để huyện đảo Lý Sơn khẳng định vai trò hạt nhân ở cả 3 trụ cột: kinh tế, du lịch và an ninh quốc phòng.

Đảo Lý Sơn có địa hình tự nhiên bằng phẳng, phạm vi và vùng trời không bị hạn chế, có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Trong Quy hoạch xây dựng huyện đảo cũng đã xác định có sân đỗ trực thăng và đường cất hạ cánh của sân bay nằm ở phía Đông. Vậy nên việc phát triển đường hàng không dân dụng tới đảo là tất yếu để thúc đẩy và phát triển kinh tế - xã hội, kết hợp đảm bảo an ninh quốc phòng của tỉnh Quảng Ngãi nói riêng, vùng Nam Trung Bộ và của Việt Nam nói chung.

Việc phát triển Lý Sơn trở thành một điểm đến nổi tiếng, để bạn bè du khách quốc tế biết đến Lý Sơn, để người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc cũng chính là cách giữ gìn, bảo vệ chủ quyền biển đảo. Ngoài ra, sân bay giữ vai trò vô cùng quan trọng trong các trường hợp khẩn nguy cần cứu nạn.  

Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về vai trò của sân bay với phát triển du lịch Lý Sơn?

Đề xuất xây dựng sân bay quốc tế Lý Sơn là bước đi tiếp theo của chúng tôi nhằm cụ thể hóa phương hướng, nhiệm vụ đề ra trong Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ XX. Đó là: đẩy mạnh phát triển du lịch, mà chủ đạo là du lịch biển, đảo, lấy Lý Sơn làm hạt nhân. Xác định du lịch là mũi nhọn để phát triển kinh tế, chúng tôi đã nghiên cứu những mô hình du lịch tại các hòn đảo nổi tiếng thế giới và thấy rằng, đảo Lý Sơn hội đủ tiềm năng, lợi thế để có thể trở thành một đảo du lịch xứng tầm khu vực và quốc tế nếu được đầu tư chiến lược, bài bản. Việc xây dựng sân bay tại Lý Sơn sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu này.

Hiện nay, Lý Sơn đang sở hữu nhiều tiềm năng dồi dào về du lịch, nhưng lưu lượng khách tới đây còn khiêm tốn, doanh thu vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ. Năm 2016, đảo đón 165.000 du khách. Năm 2017, số lượng du khách tăng lên hơn 206.000 lượt. Đến năm 2018, Lý Sơn đón 230.000 lượt khách, tổng doanh thu từ du lịch đạt 276 tỷ đồng. Năm 2019, khách đến Lý Sơn đạt 265.000 lượt, doanh thu 317 tỷ đồng. So với Côn Đảo, lượng du khách đến Lý Sơn năm 2019 chỉ bằng khoảng 66%, doanh thu du lịch chỉ bằng 1/5.

Một trong những điểm nghẽn khiến du lịch Lý Sơn phát triển chưa tương xứng với tiềm năng chính là sự bất tiện về phương tiện đi lại, hạ tầng giao thông, còn thiếu vắng sân bay để du khách có thể di chuyển tới Lý Sơn bằng đường hàng không… Hạ tầng hạn chế cũng khiến cho Lý Sơn nói riêng, Quảng Ngãi nói chung khó thu hút được các nhà đầu tư lớn. Vì vậy, nếu không có giải pháp mang tính đột phá, phát triển hạ tầng giao thông đi trước một bước, thì du lịch Lý Sơn nói riêng, Quảng Ngãi nói chung khó có thể bứt tốc, trở thành mũi nhọn kinh tế.

Thêm vào đó, do phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, nên du lịch Lý Sơn hiện nay cũng chỉ khai thác một mùa vào dịp hè, thời gian khai thác ngắn. Chúng tôi kỳ vọng khi xây dựng sân bay tại Lý Sơn, du khách có thể đến tham quan, trải nghiệm quanh năm.

Việc phát triển du lịch, thu hút khách cũng góp phần tạo thêm công ăn việc làm cho người dân trên đảo, tăng thu ngân sách, bởi tuy giàu tiềm năng nhưng Lý Sơn vẫn là một huyện nghèo. Người dân chủ yếu sống dựa vào những điều kiện tự nhiên hiện có như đánh bắt hải sản, trồng tỏi…Tuy nhiên những ngành nghề này về lâu dài cần được chuyển đổi để nâng cao chất lượng sống cho người dân, đồng thời hạn chế các vấn đề về ô nhiễm môi trường. Nông dân trồng tỏi mỗi vụ mới lại phải thay cát để trồng mới. Do vậy, dẫn tới tình trạng cát ở đảo phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật, phân bón… Đây là những vấn đề mà chúng tôi đang nỗ lực xử lý, khắc phục.

Có một số ý kiến quan ngại về việc quy hoạch sân bay Lý Sơn là sân bay cấp 4C với năng lực khai thác từ  3 - 3,5 triệu hành khách/năm liệu có phù hợp với quy mô diện tích hiện nay của đảo Lý Sơn? Ý kiến của ông ra sao?

Chúng tôi đã nghiên cứu và phân tích kỹ tính khả thi, hiệu quả cũng như tác động của sân bay quốc tế đối với Lý Sơn nói riêng, tỉnh Quảng Ngãi nói chung.

Trên thế giới, có rất nhiều sân bay quốc tế được xây dựng trên các hòn đảo diện tích nhỏ và đã sớm trở thành cây cầu nối cho các đảo này vươn ra thế giới, sớm đem lại lợi ích kinh tế cho cả khu vực. Chẳng hạn đảo du lịch Maldives nổi tiếng ở Ấn Độ Dương gồm 1.200 hòn đảo lớn nhỏ với các sân bay nằm rải rác, gồm 4 sân bay quốc tế và 86 sân bay nội địa trải dài. Trong đó, sân bay quốc tế Velana nằm ở Đảo Hulhule - rộng chỉ 3 km2, là sân bay bận rộn nhất ở Maldives. Hầu hết các sân bay lớn trên thế giới đều được kết nối với sân bay này.

Đảo Saba (thuộc vùng biển Caribe) có diện tích rộng 13 km và sở hữu 1 sân bay. Bora Bora - hòn đảo thuộc Pháp được mệnh danh đẹp nhất hành tinh, với diện tích 24 km2 cũng sở hữu riêng sân bay quốc tế. Hay đảo quốc nhỏ nhất thế giới Nauru (thuộc Tây Nam Thái Bình Dương) cũng kết nối với thế giới qua một sân bay quốc tế…

Chúng tôi kỳ vọng Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông - Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam sẽ chấp thuận đưa Cảng hàng không Quốc tế Lý Sơn vào Quy hoạch tổng thể hệ thống Cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021 – 2030 tầm nhìn đến 2050.

Trong nhiệm vụ chiến lược đưa Lý Sơn thành hạt nhân của du lịch Quảng Ngãi, chúng tôi cũng sẽ đưa ra kế hoạch, lộ trình, giải pháp cụ thể cho từng giai đoạn nhằm đầu tư, phát triển một cách bài bản cả hạ tầng giao thông, hạ tầng du lịch, quy hoạch hệ thống nước ngọt, hệ thống xử lý rác thải, nước thải phù hợp để Lý Sơn sẽ đáp ứng đồng thời các mục tiêu: đón lượng du khách ngày càng lớn với mức chi tiêu cao, đảm bảo môi trường sinh thái, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân huyện đảo, và thực sự trở thành một “hạt nhân” du lịch Quảng Ngãi, một đảo tiền tiêu vững chắc về kinh tế, an ninh quốc phòng.

Tuy nhiên, có một thực tế là Lý Sơn nằm cách sân bay Chu Lai của tỉnh Quảng Nam không quá xa, và cách đất liền chỉ khoảng 15 hải lý. Vậy việc đầu tư mới thêm một sân bay nữa liệu có khả thi không thưa ông?

Du khách đến với đảo Lý Sơn hiện nay di chuyển bằng cả đường không, đường bộ và đường thủy, trải qua nhiều chặng, nhiều tuyến, mất rất nhiều thời gian trung chuyển, chờ đợi. Việc này khiến du khách nội địa cũng ngần ngại đến với Lý Sơn, huống chi khách quốc tế.

Phương tiện di chuyển chính là bằng đường thủy và điều này có rất nhiều điểm bất tiện vì cảng tàu ở Lý Sơn là cảng dùng chung cả cho du lịch lẫn vận chuyển hàng hóa, hoạt động đánh bắt cá Khi thời tiết trên biển phức tạp, nguy hiểm, khách du lịch và nhân dân ở đất liền không thể tiếp cận được đảo, nhân dân trên đảo cũng không thể vào đất liền.

Hơn nữa, dù không quá xa sân bay Chu Lai, nhưng đảo Lý Sơn lại nằm hoàn toàn tách biệt ngoài biển. Do vậy, để phát triển kinh tế, phát huy lợi thế du lịch của Lý Sơn rất cần “mở cửa” bầu trời, để kết nối Lý Sơn với các địa phương trên cả nước cũng như với thế giới.

Như ông đã nói, tỉnh Quảng Ngãi đề xuất làm Cảng hàng không quốc tế Lý Sơn theo hình thức BOT không dùng ngân sách nhà nước. Ông có thể chia sẻ thêm về kế hoạch thu hút đầu tư vào địa phương trong giai đoạn tới?

Đúng vậy, Quảng Ngãi đề xuất xây sân bay Lý Sơn theo hình thức BOT. Việc xã hội hóa xây dựng sân bay là phù hợp với xu thế phát triển, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Nếu được Chính phủ chấp thuận, Quảng Ngãi cam kết sẽ lựa chọn nhà đầu tư giàu tiềm lực, giàu kinh nghiệm để dự án được triển khai đúng tiến độ,̀ đạt hiệu quả cao nhất.

Chúng tôi hiểu rằng việc đề xuất đưa sân bay vào quy hoạch là một chuyện. Còn chuyện quan trọng hơn đó là phải tìm kiếm, mời gọi được nhà đầu tư lớn, có đủ năng lực, đủ tầm nhìn, đủ tâm huyết cùng địa phương chung tay phát triển kinh tế, đồng hành cùng địa phương trong chăm lo các vấn đề về đảm bảo môi trường sinh thái, xử lý  rác thải, nước thải, cung cấp nước sạch cho đảo theo những công nghệ tiên tiến.

Chúng tôi hướng tới tìm kiếm các nhà đầu tư xứng tầm chia sẻ tầm nhìn, tâm huyết với địa phương, cùng đầu tư phát triển vì lợi ích của quốc gia nói chung và của Quảng Ngãi, của Lý Sơn nói riêng. Nếu không tìm được nhà đầu tư đủ tâm huyết, đủ tiềm lực như vậy, chúng tôi sẽ không làm.

Chúng tôi kỳ vọng sân bay Lý Sơn sẽ là dự án động lực để từ đó thu hút thêm nhiều nhà đầu tư khác chung tay phát triển Lý Sơn nói riêng, Quảng Ngãi nói chung, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch. Bên cạnh vấn đề giao thông, hạ tầng du lịch cũng là một điểm nghẽn lớn của Quảng Ngãi. Cả tỉnh Quảng Ngãi chỉ có khoảng gần 4.000 phòng lưu trú, với 3 khách sạn 4 sao, trong đó một số khách sạn xây dựng đã 15 - 20 năm đã xuống cấp, lạc hậu. Duy nhất chỉ có một khách sạn 4 sao trên đảo Lý Sơn, còn lại chỉ từ 3 sao trở xuống. Tỉnh Quảng Ngãi cũng chưa có  một khu nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí nào đạt tiêu chuẩn 5 năm sao để phục vụ khách quốc tế và người có thu nhập cao, khả năng chi tiêu lớn. Năm 2019, dù lượng khách tới Quảng Ngãi tăng nhưng cũng chỉ dừng ở con số 1,14 triệu lượt.

Do đó, sân bay Lý Sơn sẽ là động lực để kéo về đây những “sếu đầu đàn” trong lĩnh vực du lịch, hạ tầng, tạo nền tảng cho du lịch Quảng Ngãi nhanh chóng phục hồi sau Covid-19 và phát triển bền vững trong dài hạn.

Xác định du lịch là một nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới, tỉnh Quảng Ngãi sẽ tập trung vào các giải pháp cụ thể nào, thưa ông?

Giai đoạn 2021 - 2025, Quảng Ngãi đặt mục tiêu đón trên 1,8 triệu lượt khách. Tốc độ tăng trưởng khách quốc tế khoảng 6,5%, khách nội địa tăng 8,5%/năm. Chúng tôi kỳ vọng với sự hiện diện của sân bay quốc tế Lý Sơn, Quảng Ngãi có thể đón được 3 đến 5 triệu lượt khách/năm.

Để thực hiện được mục tiêu đó, giai đoạn 2021 - 2025, Quảng Ngãi xác định đổi mới tư duy, phương pháp quản trị, quản lý điều hành du lịch. Chúng tôi đã đưa ra hàng loạt giải pháp và quyết tâm thực hiện, như lập quy hoạch phát triển ngành du lịch, xây dựng Đề án Phát triển ngành du lịch giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030; Xây dựng kế hoạch định vị và phát triển thương hiệu cho du lịch Quảng Ngãi; Tổ chức các sự kiện định hình thương hiệu du lịch của địa phương; Tăng cường xúc tiến du lịch, ứng dụng công nghệ 4.0 vào marketing thị trường; Chú trọng phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao …

Đồng thời, Quảng Ngãi tập trung kêu gọi, khuyến khích, tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn tâm huyết cùng chung tay phát triển dịch vụ, du lịch. Tỉnh cũng sẽ kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ nhiều năm để tạo quỹ đất cho phát triển du lịch.

Chúng tôi kỳ vọng, có thêm cú hích từ sân bay quốc tế Lý Sơn, nhiều doanh nghiệp lớn sẽ đầu tư vào Quảng Ngãi nói chung, Lý Sơn nói riêng. Chúng tôi tin rằng, sân bay quốc tế này có thể giúp Lý Sơn “cất cánh”, đưa Lý Sơn trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch quốc tế. Khẳng định vị thế về kinh tế, du lịch, khiến cả thế giới biết đến Lý Sơn cũng chính là cách để hòn đảo tiền tiêu này hoàn thành tốt nhất sứ mệnh đảm bảo an ninh quốc phòng, khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam.