Tỷ giá chịu 2 luồng sức ép

Tuần qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất thêm 0,25%. Đây là lần tăng lãi suất lần thứ 3 liên tiếp của Fed trong vòng 6 tháng. Bất ngờ là, sau động thái của Fed, thị trường ngoại tệ trong nước khá ổn định. TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn tới sự lặng sóng này.

“Ngoài lý do thị trường tài chính thế giới không biến động, thì có một số lý do khác: cơ chế điều hành tỷ giá trung tâm giúp thị trường trong nước “giảm chấn” đáng kể trước những tác động của nước ngoài. Và quan trọng nhất là quan hệ cung - cầu ngoại tệ trong nước khá ổn định. Các nguồn cung ngoại tệ từ xuất khẩu, FDI, giải ngân ODA, du lịch, kiều hối tăng trưởng tích cực 5 tháng đầu năm”, TS. Lực phân tích.

Dù không có cú sốc nào xảy ra với tỷ giá sau quyết định của Fed, song nhiều chuyên gia cho rằng, áp lực đối với tỷ giá không phải là không có. Áp lực này đến từ hai phía: cán cân thương mại thâm hụt nặng và cho vay ngoại tệ  tăng mạnh.

“Cán cân thương mại thâm hụt khoảng 2,5 tỷ USD từ đầu năm đến giờ và khả năng có thể nới rộng lên 7 tỷ USD vào cuối năm, sẽ tạo những áp lực nhất định lên tỷ giá vào một số thời điểm”, ông Ngô Đăng Khoa, Trưởng phòng Kinh doanh ngoại hối và trái phiếu Ngân hàng HSBC Việt Nam nhận định và khuyến cáo, nếu hoạt động liên quan đến rủi ro về lãi suất và tỷ giá, thì các doanh nghiệp vẫn nên theo dõi sát thị trường và sử dụng biện pháp phòng ngừa rủi ro thích hợp.

Chung nhận định này, TS. Cấn Văn Lực phân tích thêm, tín dụng ngoại tệ tăng tới 4,64% trong vòng 4 tháng đầu năm, trong khi cùng kỳ năm ngoái hầu như không tăng cũng khiến cầu ngoại tệ tăng lên. Cùng với nhập siêu, đây là yếu tố tạo áp lực nhất định tới tỷ giá.  

Sẽ sớm áp dụng trở lại lãi suất huy động với USD?

Chính sách lãi suất 0% với tiền gửi USD đã được NHNN áp dụng từ năm 2015. Cùng với một loạt chính sách khác, giải pháp này đã khiến tình trạng đô la hóa của nền kinh tế giảm mạnh. Tuy vậy, chính sách lãi suất 0% với USD đã bộc lộ một số bất cập, khi nguồn kiều hối có dấu hiệu suy giảm, tình trạng ngân hàng lách trần để huy động USD diễn ra phổ biến.

Đại diện của NHNN cho hay, cơ quan này cũng đã nhận ra những bất cập trên và đang xem xét, nghiên cứu về việc sửa đổi quy định này. Có lẽ, có hai nguyên nhân chính khiến NHNN còn phân vân. Đó là lo ngại tình trạng đô la hóa sẽ quay lại và có thể NHNN cho rằng, số ngoại tệ “găm” trong dân không nhiều, không đáng để “đánh đổi” chính sách.

TS. Cấn Văn Lực - người nhiều lần đề nghị NHNN tăng lãi suất huy động trở lại với USD - cho rằng, khó có thể biết được số ngoại tệ nằm trong dân là nhiều hay ít và cần phải đánh giá kỹ lưỡng. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang cần ngoại tệ thì huy động được bao nhiêu, tốt bấy nhiêu.

Về nỗi lo đô la hóa, theo TS. Lực, đây không phải là điều đáng ngại. Bởi nếu lãi suất tiền gửi USD có về mức 0,25% như trước thì cũng không có chuyện người dân ào ào chuyển từ VND sang USD, vì chênh lệch lãi suất giữa VND và USD vẫn rất cao (hơn 6%/năm). 

Trước đó, trao đổi với Báo Đầu tư, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho rằng, cách đơn giản nhất để huy động ngoại tệ vào phát triển kinh tế hiện nay là cho phép huy động (có lãi suất) và cho vay USD trở lại. Khi nguồn cung ngoại tệ dồi dào, ngân hàng phải giảm lãi suất cho vay ngoại tệ để giải ngân, thì mặt bằng lãi suất trên thị trường sẽ được kéo xuống.