Muối bỏ biển

Nhu cầu về nhà ở cho công nhân hiện đang rất bức bách. Là đối tượng cần ưu tiên chăm lo, nhất là chăm lo về nhà ở nhằm đảm bảo sự ổn định về công việc, nhưng thực tế cho thấy, các chủ doanh nghiệp sản xuất lại không chú ý đến việc xây nhà ở, hoặc nếu có thì các khu nhà ở do Nhà nước và doanh nghiệp xây dựng không cạnh tranh được với nhà cho thuê của các hộ gia đình.

Khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho thấy, đa số công nhân lao động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất là người ngoại tỉnh, nhưng đa phần công nhân, người lao động hiện nay khó khăn về nhà ở. Để giải quyết tình trạng thiếu nhà ở cho công nhân, cũng như người thu nhập thấp, năm 2011, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, mục tiêu chính là đến năm 2020 xây dựng thêm ít nhất 12,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, hướng tới tầng lớp dân cư có mức thu nhập thấp tại các khu vực đô thị; đáp ứng khoảng 80% số sinh viên, học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp dạy nghề và khoảng 70% công nhân lao động tại các khu công nghiệp có nhu cầu được giải quyết chỗ ở; hỗ trợ khoảng 500.000 hộ gia đình (theo chuẩn nghèo mới) tại khu vực nông thôn cải thiện nhà ở.

Từ năm 2014, Bộ Xây dựng đã đưa mô hình nhà lưu trú, nhà ở cho công nhân vào diện nhà ở xã hội để được hưởng hỗ trợ về vốn ngân sách, quy hoạch, xây dựng, nhằm khuyến khích các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế tham gia xây dựng nhà ở cho công nhân, để giải quyết bài toán nhà ở cho công nhân tại các đô thị lớn, nhất là các đô thị đặc biệt như Hà Nội, TP.HCM, hay một số tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Đồng Nai, Bình Dương, Long An…

Thế nhưng, với một bộ phận lớn người lao động có thu nhập thấp, việc sở hữu một chỗ ở ổn định và đảm bảo các điều kiện sinh hoạt tối thiểu vẫn đang là một ước mơ rất xa xỉ.

Báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, hiện nay đã hoàn thành 100 dự án nhà công nhân, quy mô xây dựng khoảng 41.000 căn, đủ để bố trí cho khoảng 330.000 người lao động.

Tuy nhiên, con số này hiện nay mới chỉ đáp ứng được khoảng 28% so với nhu cầu, đồng nghĩa với việc 72% trong khoảng 4,8 triệu công nhân, người lao động vẫn chưa được đáp ứng các nhu cầu về nhà ở. Ngoài ra, hiện có tới 226 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô khoảng 182.200 căn. Trong đó, hầu hết dự án đều đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công vì nhiều lý do.

Cần có thêm nhiều giải pháp khác

Với một số bất cập và khó khăn trong quá trình triển khai dự án, nên các nhà đầu tư chưa thực sự mặn mà với nhà ở cho công nhân. Do đó, các nhà hoạch định chính sách cần từng bước tháo gỡ các khó khăn để khuyến khích doanh nghiệp tham gia.

Đầu tiên là công tác giải phóng mặt bằng, cần thực hiện công tác tuyên truyền sâu, rộng và đi đến từng người dân để dân thấu hiểu được tầm quan trọng, sự cần thiết của dự án, cũng như những hệ luỵ từ việc gia tăng dân số cơ học quá lớn đối với cộng đồng dân cư hiện hữu nếu các dự án nhà ở xã hội không sớm được triển khai.

Chính quyền cùng nhà đầu tư cũng cần nghiên cứu để có những chính sách phù hợp hơn nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân trong diện giải phóng mặt bằng (giá đền bù, hỗ trợ chuyển đổi công việc, bố trí các công việc phù hợp trong dự án…).