Hội nghị Cấp cao ASEAN 27 là sự kiện mang ý nghĩa quan trọng, diễn ra ngay trước thời điểm hình thành Cộng đồng ASEAN, kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-New Zealand và đánh dấu 10 năm Tiến trình Cấp cao Đông Á (EAS).

Tại hội nghị, lãnh đạo các nước sẽ ký kết các văn kiện về việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, một sự kiện mang tính bước ngoặt lịch sử, mở ra một chương mới trong quá trình phát triển và gắn kết của các nước thành viên ASEAN.

Dự kiến, lãnh đạo các nước cũng sẽ tập trung bàn thảo về phương hướng và biện pháp để tiếp tục đẩy mạnh tiến trình liên kết, cải tiến bộ máy, lề lối hoạt động, quan hệ đối ngoại và phát huy hơn nữa vai trò trung tâm của ASEAN tại khu vực.

Sau 48 năm hình thành và phát triển, ASEAN từ một tổ chức hợp tác lỏng lẻo ở Đông Nam Á đã vươn lên trở thành một cộng đồng liên kết chặt chẽ trên cả 3 trụ cột: chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa xã hội, đồng thời phát huy vai trò và tiếng nói ngày càng quan trọng đối với khu vực và quốc tế.

Cộng đồng ASEAN hình thành sẽ tạo cột mốc quan trọng trong tiến trình liên kết của các quốc gia thành viên; thể hiện lợi ích, nhận thức và tầm nhìn chung cũng như ý chí và quyết tâm chính trị của các nước về nhu cầu tăng cường liên kết ở mức độ cao hơn, kịp thời đối phó và thích ứng với những thời cơ cùng thách thức đặt ra.

Cùng với đó, ASEAN sẽ trở thành một tổ chức “gắn bó về chính trị, liên kết về kinh tế và cùng chia sẻ trách nhiệm xã hội,” tạo nền tảng quan trọng để tiếp tục củng cố và làm sâu sắc liên kết, mang lại lợi ích chung cho tất cả các nước thành viên cũng như toàn bộ khu vực.

​Việc duy trì và tăng cường vai trò trung tâm luôn là chương trình nghị sự quan trọng trong các kỳ họp của ASEAN, trong đó Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN không chính thức diễn ra tại New York (Hoa Kỳ) vào tháng 9/2015 vừa qua đã xác định 5 khía cạnh cụ thể để duy trì và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN gồm: Vai trò trung tâm trong nội khối ASEAN; Vai trò trung tâm đối với các “điểm nóng” ở khu vực; Vai trò trung tâm trong quan hệ với các nước lớn và các đối tác khác; Vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực; Vai trò trung tâm trên trường quốc tế.

Quan hệ hợp tác giữa ASEAN với các đối tác tiếp tục có bước phát triển mạnh mẽ. ASEAN hiện đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Australia. Các đối tác thường xuyên coi trọng, tăng cường hợp tác nhiều mặt, hỗ trợ xây dựng cộng đồng và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN.

Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Malaysia lần này sẽ diễn ra với một loạt các hoạt động chính thức gồm: Cấp cao ASEAN-27; Cấp cao ASEAN+3 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc); Cấp cao Đông Á (EAS) với 8 nước đối thoại; Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ và Liên hợp quốc; Cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-New Zealand.

Ngoài ra, trong dịp này cũng sẽ diễn ra lễ bế mạc và chuyển giao chức Chủ tịch luân phiên ASEAN từ Malaysia cho Lào và các hoạt động gặp gỡ, tiếp xúc song phương giữa các bên liên quan. Xây dựng một ASEAN đoàn kết, liên kết, vững mạnh và có vai trò tích cực đối với hòa bình, ổn định, an ninh và phát triển thịnh vượng ở khu vực luôn là lợi ích chiến lược của Việt Nam.

Kể từ khi gia nhập ASEAN năm 1995 đến nay, Việt Nam luôn nhất quán đóng góp một cách chủ động, tích cực và trách nhiệm cho các mục tiêu kể trên, đồng thời chủ động và tích cực thúc đẩy xây dựng một cộng đồng chung gắn kết, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân tất cả các nước trong khu vực.

Với tinh thần đó, Việt Nam tham dự hội nghị lần này nhằm góp phần thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ và hoạt động hiệu quả hơn; củng cố và tăng cường đoàn kết, thống nhất cũng như vai trò quan trọng của ASEAN, nhất là trong đảm bảo hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển tại khu vực.

Bên lề hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và Đoàn đại biểu Việt Nam sẽ có các cuộc tiếp xúc với lãnh đạo một số nước để làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương.