Tê bì ngón tay chữa 2 năm không khỏi, đến MEDLATEC tìm ra “thủ phạm”

Mới đây, Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Tây Hồ tiếp nhận bà Đ.T.Đ. (56 tuổi) đến khám do tê bì ngón tay 1,2,3,4 hai bên, ưu thế ngón 4.

Khai thác tiền sử bệnh được biết, triệu chứng trên xuất hiện khoảng 2 năm gần đây, kèm đau khớp vai trái và mỏi cổ nhẹ. Tình trạng tăng lên khi đi ngủ hoặc lái xe, cầm nắm khó khăn do tê bì nhiều.

Đau khớp vai trái chủ yếu mặt trên khớp vai, đau tăng khi thực hiện động tác nâng cao cánh tay. Đi khám nhiều nơi được chẩn đoán chèn ép cột sống cổ, điều trị không cải thiện.

Tại MEDLATEC, qua thăm khám và hỏi bệnh, thấy các Hội chứng và triệu chứng  như đau điểm bám gân cơ trên gai trái, không có hạn chế vận động khớp;

Giảm cảm giác tương đối đồng đều ngón 1,2,3,4 bàn tay hai bên, ưu thế ngón 4 hai bên; nghiệm pháp Tinel, phalen dương tính; Phản xạ gân xương hai bên đều, không ghi nhận dấu hiệu bệnh lý bó tháp.

Siêu âm ngón 4 tay hai bên không phát hiện bất thường. Siêu âm khớp vai trái cho thấy hình ảnh đầu dài gân cơ nhị đầu có dịch dày 3.6mm.

Khảo sát dẫn truyền thần kinh cánh tay hai bên ghi nhận hội chứng ống cổ tay hai bên mức độ vừa. Dựa vào kết quả trên, bà Đ. được chẩn đoán mắc hội chứng ống cổ tay hai bên mức độ vừa, viêm đầu dài gân cơ nhị đầu trái.

Bệnh nhân được đeo nẹp cổ tay, tư vấn điều chỉnh lối sống, sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định và tái khám định kỳ mỗi 6 tháng. Hiện tại, các triệu chứng đã cải thiện rõ rệt.

Theo BSCKI.Hoàng Anh Tuấn, chuyên khoa Thần kinh, Hệ thống Y tế MEDLATEC, hội chứng ống cổ tay (Carpal Tunnel Syndrome - CTS) là bệnh lý của dây thần kinh giữa khi bị chèn ép trong ống cổ tay. Đây là bệnh lý thường gặp, nhưng dễ nhầm lẫn với các tổn thương khác của hệ thống thần kinh - cơ xương khớp.

Nguyên nhân gây bệnh có thể bao gồm: sử dụng cổ tay nhiều (gõ máy tính, thợ may, dùng chuột máy tính, cầm nắm dụng cụ lặp lại), gập, duỗi cổ tay liên tục gây tăng áp lực trong ống cổ tay; gãy xương cổ tay, trật khớp, tụ máu làm giảm không gian trong ống cổ tay;

Viêm bao gân gấp, viêm bao hoạt dịch, phù nề do quá tải cơ học; Thay đổi nội tiết, chuyển hóa: đái tháo đường, suy giáp, béo phì, phụ nữ mang thai hoặc sau sinh (giữ nước, phù nề), thay đổi hormone quanh mãn kinh;

Mắc các bệnh lý viêm khớp dạng thấp, gút, lắng đọng tinh thể, Amyloidosis, bệnh lý thần kinh ngoại biên; ống cổ tay bẩm sinh hẹp, dị dạng xương cổ tay, u nang hoạt dịch trong ống cổ tay.

Điều trị hội chứng ống cổ tay không quá phức tạp, nhưng mang lại hiệu quả cải thiện cả về chất lượng cuộc sống cũng như năng suất lao động. Nếu được phát hiện sớm còn giúp giảm nhẹ chi phí điều trị đáng kể cho bệnh nhân.

Khảo sát điện sinh lý thần kinh cơ (đo dẫn truyền thần kinh) là một khảo sát cận lâm sàng rất cần thiết giúp phát hiện, đánh giá mức độ, hiệu quả điều trị một cách khách quan, chính xác.

Bác sỹ Tuấn cho hay, để điều trị bệnh, người bệnh cần chế hạn chế các động tác gấp và ngửa cổ tay quá mức.

Tư thế làm việc lý tưởng thường chỉ dạo động khoảng ±15 độ so với mặt phẳng nằm ngang cẳng tay. Hạn chế công việc liên quan đến rung sóc cổ tay. Sử dụng nẹp cổ tay đặc biệt cần thiết về ban đêm và cần duy trì tối thiểu 6 giờ/ngày được rất nhiều nghiên cứu chỉ ra tính hiệu quả trong cải thiện triệu chứng cũng như dẫn truyền thần kinh.

Song song với đó, tập vật lý trị liệu (cải thiện tuần hoàn máu tại chỗ), tập dịch chuyển gân, dây thần kinh và châm cứu giúp quá trình phục hồi nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Thông thường, triệu chứng thường cải thiện tốt nếu bệnh nhân duy trì tốt theo lời dặn của bác sỹ. Trong trường hợp tiến triển nặng lên thì tiêm thuốc tại chỗ hoặc phẫu thuật đều đưa lại hiệu quả rất tốt, đặc biệt phẫu thuật giúp giải quyết triệt để căn nguyên của bệnh.

Bác sỹ Tuấn khuyến cáo, khi xuất hiện triệu chứng tê bì, đau rát, châm chích các ngón tay hoặc nghi ngờ hội chứng ống cổ tay, người dân nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa Thần kinh để được thăm khám, điều trị kịp thời.

Nhầm lẫn giữa đột quỵ và ung thư phổi di căn

Bà Hoa (62 tuổi) đột ngột tê yếu nửa người, nghĩ đột quỵ, bác sỹ phát hiện ung thư phổi di căn xuất hiện nhiều u ở não, gan, thận, xương.

BS.CKII Nguyễn Trần Anh Thư, chuyên khoa ung bướu, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân cho biết kết quả chụp MRI sọ não ghi nhận bà Hoa có khối u lớn 2,5 cm ở vùng trán, đỉnh bên phải gây phù não lan rộng và chèn ép sừng trán não thất phải. Tiểu não hai bên có hai nốt tổn thương cùng nhiều u nhỏ khác trong não (đa ổ). Bác sỹ nghi ngờ các khối u ở não do ung thư di căn.

“Đây là nguyên nhân khiến bà Hoa xuất hiện các triệu chứng đau đầu, mất thăng bằng, tê yếu nửa người như đột quỵ”, bác sỹ Anh Thư cho biết thêm rằng, kết quả chụp CT lồng ngực tiếp tục ghi nhận thùy trên phổi trái của người bệnh có khối tổn thương kích thước hơn 7 cm, bờ gồ ghề, gây xẹp phổi xung quanh.

Bà Hoa trước đây nhiều lần bị bệnh cảm sốt nhưng chỉ uống thuốc điều trị tại nhà. Lần gần nhất bà có vấn đề sức khỏe là bị hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu, nằm ngủ mê man 6 tiếng thì khỏe lại.

Sau hội chẩn, bà Hoa được ê kíp phẫu thuật thần kinh mổ não lấy trọn khối u 2,5 cm để giải áp nội sọ, giúp cải thiện các triệu chứng. Kết quả giải phẫu bệnh tổn thương ở não xác nhận ung thư biểu mô tuyến của phổi di căn não. Các kết quả kiểm tra sau đó tiếp tục ghi nhận bà Hoa bị di căn thêm ở gan, thượng thận, xương.

Bác sỹ Anh Thư cho biết, bà Hoa phát hiện bệnh ở giai đoạn trễ. Việc điều trị hiện tại tập trung vào cải thiện triệu chứng, giảm đau, nâng cao chất lượng cuộc sống. Bên cạnh dùng thuốc giảm đau, bà Hoa được xạ trị để giảm các triệu chứng đau dữ dội ở đầu, buồn nôn, chóng mặt, mất khả năng giữ thăng bằng…

Theo các bác sỹ, do bà Hoa có nhiều khối u di căn ở khắp não (đa ổ), nên được chỉ định xạ trị toàn bộ não với 10 tia. Tuy nhiên, não có hai dải hồi hải mã có vai trò trong ghi nhớ, học tập, định hướng không gian. Do đó, đội ngũ kỹ sư vật lý y khoa chọn kỹ thuật xạ trị không đồng phẳng nhằm bảo tồn hồi hải mã, giúp giảm thiểu các triệu chứng liên quan đến nhận thức, trí nhớ, cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Ngoài ra, bệnh nhân được chỉ định tăng liều đồng thời vào các tổn thương đại thể (2 tổn thương tiểu não) để nâng hiệu quả điều trị. Vài lần xạ đầu tiên, người bệnh có cảm giác triệu chứng tăng hơn do phản ứng viêm của khối u gây tăng chèn ép. Các lần xạ tiếp theo, triệu chứng cải thiện dần, bà Hoa thấy không còn đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, ăn uống và vận động dễ dàng hơn.

Bác sỹ Anh Thư cho biết, ung thư phổi đứng hàng đầu trong số ca mắc và tử vong do ung thư trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Bệnh tiến triển âm thầm, ở giai đoạn sớm, ung thư phổi không biểu hiện triệu chứng. Khi các triệu chứng xuất hiện, thường bệnh đã ở giai đoạn muộn, khối u lan rộng, xâm lấn hệ thống hạch bạch huyết và các cơ quan xa qua hệ thống mạch máu và mạch bạch huyết.

Ung thư phổi khi được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, người bệnh có khả năng được chữa khỏi – kiểm soát bệnh, tiên lượng sống cao.

Bác sỹ Anh Thư khuyên mỗi người nên khám sức khỏe định kỳ. Nhóm nguy cơ cao như người từ 50 tuổi trở lên, tiền sử hút thuốc lá nên khám sàng lọc, chụp CT phổi liều thấp để kiểm tra sức khỏe phổi, có thể phát hiện sớm các bất thường (nếu có) và điều trị hiệu quả.

Cùng lúc một bệnh nhân mắc hai loại sỏi tiết niệu

Ông Tư, 60 tuổi đau tức dữ dội vùng hông lưng trái do sỏi niệu quản gây tắc nghẽn, phân tích tại Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM cho kết quả mắc hai sỏi tiết niệu cùng lúc là canxi oxalat monohydrate và sỏi canxi phosphat.

Đầu tháng 12, ông Tư đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám do đau dữ dội ở vùng hông lưng trái. Bác sỹ kiểm tra, chụp CT Scan phát hiện thận trái ứ nước độ 2, niệu quản đoạn 1/3 trên có sỏi kích thước 10 mm, ở đài giữa thận có sỏi lớn 15 mm, mật độ sỏi cứng lên tới 1.200 - 1.400 HU (Hounsfield Unit, đơn vị đo lường mật độ các mô).

Theo Ths.Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chỉ số HU càng cao cho thấy sỏi càng cứng, trường hợp này có thể áp dụng phương pháp tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser là phương pháp ít xâm lấn, ít biến chứng, tỷ lệ sạch sỏi cao, giảm nhiễm trùng và rút ngắn thời gian nằm viện.

Bác sỹ Cương cùng êkip bác sỹ khoa Tiết niệu thực hiện phẫu thuật tán sỏi cho ông Tư, tiếp cận sỏi theo đường tự nhiên (đường tiểu), sử dụng ống soi mềm đường kính 10F (khoảng 3,3 mm), loại ống có kích thước rất nhỏ, mềm dẻo và linh hoạt, đưa ống soi vào niệu quản, dùng laser công suất cao để phá vỡ sỏi.

Sau đó, bác sỹ tiếp tục nội soi ngược dòng lên thận để tiếp cận viên sỏi ở thận, kích hoạt laser tán sỏi, phá vỡ sỏi thành những mảnh rất nhỏ kích thước khoảng 1-2 mm. Ở kích thước này, các mảnh sỏi có thể dễ dàng thoát ra ngoài theo đường tiểu sau phẫu thuật. Nhờ việc sử dụng thiết bị hiện đại và đường tiếp cận thuận lợi, toàn bộ quá trình tán sỏi chỉ mất khoảng 30 phút.

Sau tán sỏi, ông Tư hồi phục rất nhanh, ăn uống bình thường, nước tiểu có màu hồng, vận động nhẹ nhàng sau khi tỉnh lại, được bác sỹ cho xuất viện vào ngày hôm sau. Người bệnh tái khám sau một tháng để rút ống sonde JJ niệu quản.

Những mảnh sỏi lớn của ông Tư được bác sỹ đem đi phân tích để biết thành phần cấu tạo của sỏi. Bác sỹ sử dụng thiết bị phân tích sỏi, hỗ trợ bác sỹ “giải mã” chi tiết về thành phần, kết cấu và cơ chế hình thành sỏi sau khi tán. Chỉ sau 15 phút, kết quả phân tích sỏi cho thấy ông Tư mắc hai loại sỏi cùng lúc là canxi oxalat monohydrate và sỏi canxi phosphat.

Sỏi canxi oxalat monohydrate là loại sỏi tiết niệu phổ biến nhất, hình thành khi canxi và oxalat kết tinh trong nước tiểu, dạng monohydrate (một phân tử nước) thường tạo ra sỏi nhẵn hơn, dễ di chuyển hơn. Còn sỏi canxi phosphat thường mềm hơn, có màu trắng đục hoặc vàng nhạt và dễ vỡ hơn, hình thành do sự kết hợp của canxi và phosphat trong nước tiểu, liên quan đến bệnh lý thận (như nhiễm toan ống thận) hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

Theo bác sỹ Cương, nguyên nhân mắc hai loại sỏi cùng lúc có thể do kết hợp của nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, di truyền và các bệnh lý khác. Khoảng 50% trường hợp mắc hai loại sỏi này sẽ tái phát sau 5 năm, do đó việc phân tách sỏi giúp các bác sỹ đưa ra các khuyến cáo dự phòng giúp người bệnh ngăn ngừa sỏi tái phát.

Bác sỹ lưu ý cho ông Tư cần uống đủ nước 2,5 – 3 lít nước mỗi ngày, giúp làm loãng nước tiểu và ngăn sỏi kết tụ. Chế độ ăn nên hạn chế thực phẩm giàu oxalat như rau bina, củ dền, khoai lang, trà đặc, socola và các loại hạt, đồng thời giảm các thực phẩm làm tăng phosphat như nước ngọt có gas, thịt đỏ, nội tạng và đồ ăn chế biến sẵn. Lượng muối ăn nên hạn chế dưới 5 gram/ngày vì muối làm tăng thải canxi vào nước tiểu.

Người bệnh cũng nên giảm đạm động vật, ưu tiên thịt trắng và đạm thực vật, duy trì pH nước tiểu ở mức ổn định, tránh làm nước tiểu quá kiềm vì dễ thúc đẩy hình thành sỏi phosphat. Ngoài ra, bổ sung trái cây như cam, chanh có thể giúp giảm nguy cơ kết tinh sỏi. Tập luyện thể dục đều đặn và tái khám định kỳ để kiểm soát và phòng ngừa sỏi tái phát.