10 năm nay chị T. từ chối tất cả các cuộc hội họp, những buổi giao lưu, thu mình đi làm rồi về nhà. Chị kể nhiều đêm tỉnh dậy thấy ướt gối và nhận ra trong mơ vẫn khóc.

ThS.Phạm Văn Dương, bác sĩ tâm lý - tâm thần, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra, chẩn đoán chị T. mắc chứng trầm cảm do điều trị vô sinh quá lâu, thất bại nhiều lần.

Trầm cảm được coi là một trong những rối loạn tâm lý chính liên quan đến vô sinh, ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của người bệnh và hiệu quả điều trị. Áp lực từ xã hội, gia đình và chính người bệnh trong việc mang thai là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

So với nam giới, phụ nữ vô sinh thường gặp áp lực nặng nề hơn và có xu hướng không muốn chia sẻ với gia đình và bạn bè, làm tăng khả năng tổn thương tâm lý.

Bác sĩ Dương cho biết nhiều nghiên cứu cho thấy vô sinh gây stress, trầm cảm. Một đánh giá tổng hợp đăng trên Thư viện Y học quốc gia Mỹ liên quan tới hơn 9.600 phụ nữ vô sinh cho thấy 44,32% có các triệu chứng rối loạn tâm lý, lo âu, trầm cảm và xu hướng cô lập.

Ngược lại, các nghiên cứu cũng cho thấy tâm lý ảnh hưởng tới khả năng sinh sản ở nhiều mức độ khác nhau. Tuy nhiên, về mặt sinh lý, stress ảnh hưởng tới nội tiết và hệ sinh dục. Lo âu, trầm cảm có thể gây tăng hormone prolactin, rối loạn trục dưới đồi, tuyến yên, tuyến thượng thận, rối loạn phóng noãn, làm giảm khả năng sinh sản.

Tại IVF Tâm Anh, 30% phụ nữ vô sinh có dấu hiệu stress, trầm cảm cần được tư vấn và hỗ trợ. Mức độ trầm cảm, lo lắng tăng lên ở những trường hợp vô sinh nhiều năm, điều trị hỗ trợ sinh sản kéo dài hay chuyển phôi nhiều lần thất bại.

Nhiều trường hợp tại IVF Tâm Anh điều trị thành công nhờ xác định chính xác nguyên nhân vô sinh và phác đồ cá thể hóa hiệu quả, kết hợp liệu pháp tâm lý giúp người bệnh yên tâm điều trị.

Trường hợp chị T., bác sĩ cho hay IVF thất bại nhiều lần liên tiếp khiến chị mất lòng tin, hoang mang, cảm giác tội lỗi và tự trách bản thân. Vợ chồng chị bán nhà để có tiền điều trị vô sinh nhưng không thành công, áp lực kinh tế đè nặng khiến stress tăng lên.

Chị T. được điều trị tâm lý theo phác đồ của bác sĩ Dương. Qua các buổi trao đổi tâm lý, bác sĩ trò chuyện giúp chị giải quyết bế tắc trong tư duy, suy nghĩ tích cực. Chị đồng thời được hướng dẫn tập thở, tập yoga và dùng thuốc, dần lạc quan hơn, cởi mở hơn, bớt cảm giác tội lỗi và áp lực.

Sau 3 tháng trị liệu tâm lý, chị T. tiếp tục điều trị vô sinh và thực hiện thụ tinh ống nghiệm thành công trong niềm hạnh phúc vô bờ bến của cả gia đình.

Qua trường hợp nêu trên, bác sĩ Dương khuyên phụ nữ hiếm muộn nên tránh căng thẳng, cân bằng cảm xúc. Duy trì các bài tập phù hợp, kết nối chia sẻ với mọi người là biện pháp hữu ích. Trong quá trình điều trị vô sinh, người chồng cần đồng hành cùng vợ; gia đình cảm thông, khích lệ để giảm áp lực tâm lý.

Nếu gặp vấn đề tâm lý, bệnh nhân cần được các chuyên gia hỗ trợ giải tỏa cảm xúc; tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh nhân có thể điều trị bệnh tâm lý - tâm thần trước hoặc kết hợp chữa vô sinh. “Vô sinh là cuộc chiến thầm lặng, điều trị toàn diện không thể bỏ qua vấn đề tâm lý”, chuyên gia khuyến cáo.