Tiêu chảy ở trẻ em có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, bao gồm nhiễm trùng do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc do chế độ ăn uống không hợp lý.

Tuy nhiên, tiêu chảy do virus Rota là một trong những nguyên nhân phổ biến và nguy hiểm nhất. Virus Rota tấn công vào ruột, gây ra các triệu chứng như tiêu chảy nặng, nôn mửa, sốt và mất nước nhanh chóng. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng mất nước có thể dẫn đến sốc và tử vong.

Trẻ dưới 1 tuổi là đối tượng rất dễ mắc phải các biến chứng nguy hiểm của tiêu chảy. Do cơ thể trẻ chưa hoàn thiện hệ miễn dịch, khả năng chống chọi với các bệnh tật còn yếu, đặc biệt là khi mắc tiêu chảy, trẻ dễ bị mất nước nhanh chóng và dẫn đến tình trạng kiệt sức. Một khi cơ thể không được bù nước và điện giải kịp thời, tình trạng sức khỏe của trẻ có thể xấu đi nhanh chóng, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Các triệu chứng mất nước bao gồm khô miệng, da nhăn nheo, không có nước tiểu hoặc ít tiểu, mắt trũng sâu. Nếu không điều trị sớm, trẻ có thể rơi vào trạng thái suy thận cấp, sốc và tử vong. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở những vùng thiếu thốn điều kiện y tế, nơi mà việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe đầy đủ và kịp thời còn hạn chế.

Virus Rota là một trong những tác nhân chính gây tiêu chảy cấp tính ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Đây là loại virus dễ dàng lây lan qua đường phân-miệng, có thể lây từ phân của người nhiễm bệnh vào thức ăn hoặc nước uống, hoặc qua tiếp xúc với các vật dụng bị nhiễm bẩn.

Bên cạnh đó, virus Rota có khả năng gây bệnh ở mức độ nghiêm trọng, dẫn đến những đợt tiêu chảy kéo dài và mất nước nghiêm trọng, đặc biệt là trong những tháng đầu đời của trẻ.

Trẻ nhỏ rất dễ bị lây nhiễm, đặc biệt là ở các khu vực đông đúc hoặc trong môi trường chưa đảm bảo vệ sinh. Do đó, việc chủ động phòng ngừa tiêu chảy do virus Rota là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ dưới 1 tuổi, khi hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện.

Vắc-xin Rota là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa tiêu chảy cấp do virus Rota ở trẻ em. Theo các nghiên cứu khoa học và khuyến cáo của WHO, việc tiêm vắc-xin Rota có thể giảm tới 60-70% nguy cơ mắc tiêu chảy nặng và giảm 90% nguy cơ nhập viện do bệnh tiêu chảy gây ra. Hơn nữa, vắc-xin này còn giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do tiêu chảy ở trẻ em, đặc biệt là ở các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh cao.

Vắc-xin Rota được tiêm cho trẻ trong độ tuổi từ 6 tuần đến 6 tháng và được thực hiện qua đường uống. Việc tiêm vắc-xin này không chỉ bảo vệ trẻ khỏi các biến chứng nguy hiểm do tiêu chảy mà còn giúp giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và cộng đồng.

Với sự phổ biến của vắc-xin, nhiều quốc gia đã thành công trong việc giảm tỷ lệ mắc tiêu chảy do virus Rota, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

Việc tiêm vắc-xin Rota cho trẻ dưới 1 tuổi càng trở nên cần thiết, bởi đây là giai đoạn trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa, đặc biệt là khi trẻ chưa hoàn toàn có hệ miễn dịch mạnh mẽ để chống lại các tác nhân gây bệnh. Việc tiêm vắc-xin giúp trẻ có khả năng chống lại virus Rota ngay từ khi cơ thể còn yếu ớt và dễ bị tấn công.

Mặc dù vắc-xin Rota đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả, nhưng vẫn còn một bộ phận cha mẹ chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc tiêm vắc-xin cho trẻ.

Họ có thể lo ngại về tác dụng phụ, hoặc đơn giản là chưa hiểu rõ lợi ích của việc tiêm phòng. Do đó, các cơ quan y tế cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về sự nguy hiểm của tiêu chảy và lợi ích của việc tiêm vắc-xin Rota.

Ngoài ra, chính quyền và các tổ chức y tế cũng cần nỗ lực hơn nữa trong việc cung cấp vắc-xin miễn phí hoặc với chi phí hợp lý, đặc biệt là cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, để mọi trẻ em đều có cơ hội được bảo vệ khỏi bệnh tiêu chảy do virus Rota.

Bác sỹ Nguyễn Tuấn Hải, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec cho hay, khi bị tiêu chảy do virus Rota, cơ thể trẻ mất nước thường khiến trẻ khát nước, môi khô, lưỡi khô, da khô… Khi nhận thấy các dấu hiệu này, bố mẹ cần bổ sung nước ngay cho trẻ để bù lại lượng nước đã mất do đi ngoài.

Nên bổ sung nước khoáng hoặc nước có chứa thành phần muối dành cho trẻ bị tiêu chảy để tránh dẫn đến tình trạng mất nước, mất muối dễ gây tử vong nếu không được bù nước kịp lúc.

Bên cạnh đó, khi bị tiêu chảy do virus Rota, trẻ thường quấy khóc, khó chịu, mệt mỏi, ăn uống kém. Dấu hiệu kèm theo có thể xuất hiện sau tiêu chảy là sốt cao, ho, sổ mũi…

Do virus Rota có khả năng sinh trưởng mạnh trong môi trường nước, nếu nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm hoặc nước chưa đun sôi, trẻ sẽ dễ mắc bệnh.

Vì vậy, cha mẹ cần đảm bảo nước sinh hoạt cho trẻ luôn được đun sôi trước khi sử dụng. Virus Rota cũng có thể truyền nhiễm từ dụng cụ hoặc tay người chế biến thức ăn bị nhiễm bệnh, do đó cần tập cho trẻ thói quen rửa tay sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.

Mặc dù bệnh tiêu chảy Rota là nguy hiểm đối với trẻ em, nhưng hiện nay việc uống vắc-xin đã giúp hạn chế tối đa rủi ro nhập viện và tử vong do loại virus này.

Theo ước tính, nếu vắc-xin phòng Rotavirus được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam, sẽ ngăn ngừa được 83% trường hợp tử vong, 84% trường hợp nhập viện và 70% trường hợp cần khám bác sĩ do tiêu chảy do Rota virus.

Hiện nay, việc tiêm vắc-xin phòng bệnh tiêu chảy do Rota virus đã được triển khai tại Việt Nam. Các bậc phụ huynh có thể cho con uống vắc-xin phòng bệnh tại các bệnh viện sản, nhi và các trung tâm y tế dự phòng trong thành phố, hoặc hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec.

Để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu, nên cho trẻ uống liều đầu tiên càng sớm càng tốt từ 6 tuần tuổi và hoàn tất việc uống vắc-xin cho trẻ trong vòng 6 tháng tuổi.