Theo đó, kết quả quan trắc tại 35 trạm trên địa bàn Hà Nội cho thấy, chỉ số chất lượng không khí AQI theo giờ bắt đầu có xu hướng tăng từ ngày 1/1 và tăng mạnh vào sáng ngày 5/1, chạm ngưỡng “rất xấu”.

Trong các ngày 29-31/12/2020, đa số các trạm đều có chất lượng không khí đạt mức “tốt” và “trung bình”. Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2021 trở đi, chất lượng không khí có xu hướng giảm, một số địa điểm như Chi cục Bảo vệ Môi trường, UBND phường Minh Khai, Đại sứ quán Pháp thường duy trì mức “kém”, chạm ngưỡng “xấu”.

Đặc biệt, sáng ngày 5/1, chất lượng không khí chạm ngưỡng “rất xấu” tại nhiều địa điểm (mức cảnh báo 5/6: mọi người đều bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng, hệ thống quan trắc chất lượng không khí của Hà Nội không có trạm quan trắc không khí phát hiện chỉ số ở mức “nguy hại” AQI>300).

Chất lượng không khí suy giảm mạnh không chỉ riêng trong Hà Nội mà còn suy giảm trong cả khu vực miền Bắc. Theo kết quả quan trắc của các trạm trong khu vực miền Bắc trên Trang công bố thông tin, Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc (http://enviinfo.cem.gov.vn/) cũng thể hiện chất lượng không khí đang ở mức “rất xấu” và chạm ngưỡng “nguy hại” (tại Từ Sơn, Bắc Ninh AQI 312 và Văn Lâm, Hưng Yên AQI 309).

Trong báo cáo, Sở Tài nguyên và Môi trường nêu rõ, nguyên nhân của hiện tượng trên là do trong giai đoạn đầu gió mùa đông bắc tăng cường, do ảnh hưởng của khối không khí lạnh bắt đầu tràn về với những đợt gió mạnh, ghi nhận tốc độ gió cao tại các trạm, thúc đẩy khả năng khuếch tán chất ô nhiễm nên chất lượng không khí giữ ở mức “tốt” và “trung bình”.

Tuy nhiên, khi khối không khí lạnh suy giảm, tốc độ gió thấp trên cả khu vực gây ra điều kiện lặng gió, nên nhiệt xuống thấp, về đêm và sáng sớm nhiệt độ giảm mạnh, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn, sáng sớm và chiều muộn hình thành lớp sương mù dày đặc, cản trở việc khuếch tán ô nhiễm, gây ô nhiễm cục bộ.

Ngoài ra, do khu vực vùng Thủ đô địa hình chủ yếu là đồng bằng, thấp từ Tây Bắc xuống Đông Nam theo hướng dòng chảy của sông Hồng; bao bọc xung quanh Hà Nội tại các khu vực giáp ranh là các khu vực đồi núi và các khu, cụm công nghiệp tỉnh (như Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nam, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên) đang phát triển mạnh; do đó, với điều kiện khí tượng sương mù sát mặt đất gây ra hiện tượng quẩn gió, các chất ô nhiễm không phát tán được và tích tụ ô nhiễm trong những ngày qua tại khu vực Thủ đô Hà Nội nói riêng và một số tỉnh vùng đồng bằng Bắc bộ nói chung.

Bên cạnh đó, một số tác động cục bộ do hoạt động giao thông tăng cao sau kỳ nghỉ Tết dương lịch, tình trạng rác thải ùn ứ, không được vận chuyển đến bãi xử lý do thay đổi đơn vị thu gom vệ sinh môi trường trên địa bàn một số quận, huyện vào cuối năm 2020 làm gia tăng tình trạng đốt rác thải sinh hoạt tự phát gây ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, việc đốt rơm rạ, các hoạt động xây dựng, lát đá vỉa hè và các hoạt động sản xuất cuối năm tăng cường để cung ứng hàng hóa trong dịp Tết Nguyên đán… cũng là nhừng nguyên nhân phát thải ô nhiễm nội tại trên địa bàn Thủ đô.

Trước tình trạng trên, ngày 24/12/2020 Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản số 11289/STNMT-CCBVMT báo cáo UBND Thành phố về diễn biến chất lượng môi trường không khí và công tác công bố dữ liệu quan trắc trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

Thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND Thành phố tại Chỉ thị 19/CT-UBND ngày 25/12/2019 về các biện pháp khắc phục hạn chế ô nhiễm, cải thiện chi số chất lượng không khí AQI trên địa bàn Thành phố Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp các sở, ngành tiếp tục xác định các nguyên nhân gây ô nhiễm nội tại cũng như vấn đề ô nhiễm từ các nơi khác tác động tới Hà Nội; đồng thời nghiên cứu, đề xuất và triển khai đồng bộ các biện pháp khắc phục ô nhiềm môi trường không khí, ứng phó biến đổi khí hậu, cải thiện chỉ số AQI trên địa bàn Thành phố.

Về công tác công bố dữ liệu chỉ số chất lượng không khí AQI, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường cung cấp thông tin chính thống tới các cơ quan báo chí, truyền thông để thông tin cho cộng đồng, tránh các nguồn thông tin chưa được kiểm chứng gây hoang mang dư luận.

Trong báo cáo, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội dự báo, từ nay đến tháng 3/2021 là khoảng thời gian xuất hiện nhiều hình thái thời tiết khí tượng bất lợi gây suy giảm chất lượng không khí, ảnh hướng tới sức khỏe người dân. Sở Tài nguyên và Môi trường đã dự thảo văn bản của UBND Thành phố giao nhiệm vụ các Sở, ngành, đơn vị liên quan về bảo vệ môi trường không khí, kính đề nghị UBND Thành phố xem xét, ký duyệt ban hành để các Sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp, triển khai thực hiện.