Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu hàng rau quả trong tháng 2/2022 đạt 217 triệu USD, giảm 14,3% so với tháng 2/2021. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu hàng rau quả đạt 508,7 triệu USD, giảm 9,6% so với năm 2021.

Sự giảm tốc mạnh trong kim ngạch xuất khẩu nông sản nói chung. trong đó có rau quả sang Trung Quốc là nguyên nhân kéo xuất khẩu toàn ngành trong 2 tháng qua sụt giảm so với cùng kỳ.

Cụ thể, 2 tháng qua, rau quả xuất sang Trung Quốc chỉ đạt 261,2 triệu USD, giảm 25,8% so với cùng kỳ năm 2021, chủ yếu do sụt giảm xuất khẩu thanh long, dưa hấu.. - những mặt hàng có giá trị xuất khẩu cao sang thị trường này.

Xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc gặp khó khăn do bị ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới đường bộ phía Bắc. Bên cạnh đó, từ ngày 01/01/2022 việc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc phải thực hiện theo Lệnh 248 và Lệnh 249 về quản lý giám sát an toàn thực phẩm của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Việc thực hiện các quy định này vẫn còn gặp nhiều trở ngại do hệ thống đăng ký doanh nghiệp nước ngoài trực tuyến của Hải quan Trung Quốc mới vận hành, nên tốc độ truy cập chậm, ngôn ngữ tiếng Trung, giao diện khó theo dõi…

Ngoài ra, việc phê duyệt mã sản phẩm của Tổng cục Hải quan Trung Quốc còn chậm và chưa có quy định về thời gian phê duyệt cấp mã số đăng ký doanh nghiệp.

Những ngày này, hoạt động thông quan xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc vẫn khá chậm. Tại Lạng Sơn, Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị vẫn đang tạm dừng thông quan từ 6/3 đến nay, do trước đó phát hiện có lái xe chuyên trách Trung Quốc dương tính với SARS-CoV-2.

Báo cáo của Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn, tính đến 20 giờ ngày 13/3, trên địa bàn tỉnh này vẫn còn 1.583 xe hàng hóa chờ xuất khẩu, trong đó, lượng xe chở hoa quả chờ xuất khẩu là 1.075 xe (giảm 41 xe so với ngày hôm trước); chiếm khoảng 68% tổng lượng xe chờ xuất khẩu.

Mặc dù xuất khẩu hàng rau quả sang Trung Quốc giảm, nhưng đây vẫn là thị trường rất tiềm năng đối với hàng rau quả của Việt Nam. Năm 2021,.xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt 1,907 tỷ USD, chiếm hơn 53% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.

Hiện, nhiều thị trường cung cấp hàng rau quả như Thái Lan, Myanmar, Ấn Độ, Hoa Kỳ… đang đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này, vì vậy hàng rau quả của Việt Nam ngày càng cạnh tranh gay gắt, bên cạnh đó nhiều sản phẩm rau quả của Trung Quốc cũng tương tự của Việt Nam, vì vậy Trung Quốc đưa ra nhiều chính sách để bảo hộ sản phẩm trong nước.

Phía Trung Quốc đã đề nghị Việt Nam giảm xuất tiểu ngạch, thay thế bằng hoạt động chính ngạch và đáp ứng đầy đủ giấy tờ về kiểm dịch.