Thủ tướng Chính phủ vừa chỉ đạo đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) xây dựng phương án cổ phần hóa để trình Thủ tướng phê duyệt, việc cổ phần hóa phải được thực hiện trong giai đoạn 2014-2015.

Theo đó, Nhà nước sẽ chỉ nắm giữ trên 65% vốn điều lệ của Vinafood2. Cùng với cổ phần hóa, Vinafood 2 phải thực hiện thoái vốn tại 5 doanh nghiệp như: Công ty cổ phần Tô Châu, Lương thực Quảng Ngãi, Hoàn Mỹ, Lương thực Đà Nẵng, Nông sản thực phẩm An Giang.

Hiện Vinafood 2 gần như là doanh nghiệp độc quyền trong xuất khẩu gạo, hưởng rất nhiều ưu đãi của Chính phủ song cũng là doanh nghiệp bị kêu ca, phàn nàn nhiều nhất vì hoạt động như một con buôn, bán gạo giá rẻ, không thương hiệu, xa rời nông dân. Đặc biệt, do quản lý yếu kém, Tổng công ty đã làm thất thoát hàng ngàn tỷ đồng vốn Nhà nước. Đáng tiếc, cho đến nay, những sai phạm này vẫn chưa được xử lý.

Trước đó, báo cáo kiểm soát viên của Vinafood2 bị rò rỉ cho thấy, trong tổng số 44 công ty thành viên (14 đơn vị trực và 30 đơn vị liên kết, công ty TNHN) thì có tới 19 đơn vị thua lỗ chỉ trong 9 tháng đầu năm 2013. Số tiền thua lỗ và nợ khó đòi của các đơn vị lên tới gần 1.000 tỷ đồng. Trong đó, nhiều đơn vị đứng trước bờ vực phá sản, đồng nghĩa với hàng trăm tỷ đồng vốn Nhà nước có nguy cơ bị “bốc hơi”.

Một số đơn vị thua lỗ là nặng là Công ty Nông sản Thực phẩm Trà Vinh lỗ 164,66 tỷ đồng; Công ty Lương thực Trà Vinh lỗ 134,52 tỷ đồng; Công ty Lương thực Thực phẩm An Giang lỗ 83,19 tỷ đồng; Công ty Lương thực Bạc Liêu lỗ 42,34 tỷ đồng; Công ty Nông sản Thực phẩm Tiền Giang lỗ 25,13 tỷ đồng; Công ty Lương thực Bến Tre lỗ 1,35 tỷ đồng; Công ty Lương thực Sóc Trăng lỗ 2,7 tỷ đồng.

Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ ngày 20/6/2014, cũng cho thấy, năm 2013, Vinafood2 lỗ 210 tỷ đồng. Quý I/2014  lỗ thêm 20,8 tỷ đồng, chủ yếu từ cá tra.  

Cũng theo kết quả thanh tra, con số nợ khó đòi của Tổng công ty lên tới 623 tỷ đồng, trong đó các “con nợ” lớn của Tổng công ty là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Võ Thị Thu Hà, Tập đoàn Thịnh Phát KonTum, Công ty TNHH MTV Hòa Tân Lộc và Công ty TNHH Đầu tư Bình Lợi.  

Trao đổi với báo chí hồi cuối tháng 6/2014, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết, việc làm ăn thua lỗ của một số đơn vị thành viên của Vinafood2 trong năm 2013 là có. Bộ đã có văn bản yêu cầu kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm. Việc xử lý trên đáng lẽ sẽ kết thúc vào những ngày đầu tháng 7. Tuy nhiên, khi Bộ có quyết định trên, là lúc Thanh tra Chính phủ thanh tra tại Vinafood2 nên Bộ đã tạm dừng việc thực hiện xử lý theo quy trình sau khi có kết luận.

Tuy nhiên, hiện tại đã là tháng 11/2014 song những sai phạm liên quan đến Vinafood2 vẫn chưa được xử lý.

Thuỳ Liên