Hành trình gian nan

Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại San Francisco vừa công bố thông tin tổng quan về thị trường xoài Mỹ tới các nhà xuất khẩu của Việt Nam, ngay sau khi trái xoài nước ta được cấp phép nhập khẩu vào thị trường này.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, xoài Việt Nam được trồng từ Nam vào Bắc, với khoảng 46 loại giống khác nhau và với diện tích trồng khoảng 87.000 ha, sản lượng ước đạt hơn 969.000 tấn/năm.

Việt Nam đứng thứ 13 về sản xuất xoài trên thế giới nhưng số lượng xuất khẩu thì còn khiêm tốn và nằm ngoài tốp 10 nước xuất khẩu xoài.

Những năm qua, tthị trường xuất khẩu xoài chính của Việt Nam chủ yếu vẫn là Hàn Quốc (43% tổng xuất khẩu xoài của Việt Nam), Nhật Bản (934 tấn, chiếm 34%) và Singapore (186 tấn, chiếm 7%). 

"Xoài Việt Nam tuy giá thành xuất khẩu khá cao nhưng nói chung sẽ có khả năng cạnh tranh rất tốt so với xoài các nước do có chất lượng ngon, tỷ lệ ngọt cao", Thương vụ Việt Nam tại San Francisco nhận định.

Một khuyến cáo tới các doanh nghiệp Việt Nam, thị trường Mỹ dù nhu cầu lớn nhưng cũng rất đặc biệt, bởi đây là thị trường có ảnh hưởng rất lớn từ nguồn trái cây tại Mexico, đất nước có sản lượng xoài lớn nhất khu vực châu Mỹ, với tiêu chuẩn chất lượng cao và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Bảo vệ thực vật cho biết, trái xoài Việt Nam  đạt được bước thỏa thuận mở cửa thị trường xoài Mỹ đã là một thành công. Để thực sự  xâm nhập được vào thị trường khó tính hàng đầu thế giới này, Việt Nam cần tiến hành hàng loạt các yêu cầu, tiêu chuẩn bắt buộc như quy hoạch vùng trồng, các nhà máy đóng gói và xử lý chiếu xạ, vệ sinh an toàn thực phẩm.

Sản phẩm xoài Việt sẽ phải đáp ứng đầy đủ hàng rào kỹ thuật này. Hơn nữa, chi phí để thực hiện các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm xuất khẩu (GAP, GlOBAL GAP...) sẽ là khó khăn rất lớn với doanh nghiệp và sản phẩm xoài Việt.

Hơn nữa, xoài phải được chiếu xạ tại các cơ sở của Mỹ công nhận, liên quan đến việc đặt và vận chuyển hàng hóa đến một cơ sở cụ thể; hoàn thành quá trình chiếu xạ và đưa nó xuất khẩu.

Một thực tế là một số cơ sở chiếu xạ của Việt Nam được phía Mỹ công nhận đều đặt tại miền Nam, việc này sẽ gây thêm chi phí cho các nhà xuất khẩu của các vùng xoài khác tại Việt Nam.

Thương vụ Việt Nam tại San Francisco khuyến cao, mỗi bước vận chuyển và xuất khẩu xoài tiêu tốn một khoản tiền lớn và sự chậm trễ ở bất kỳ giai đoạn nào đều đe dọa đến toàn bộ triển vọng bán hàng và chất lượng của lô hàng đó.

Một khó khăn nữa đặt ra là cần có chiến lược phát triển vùng trồng, phát triển thị trường, xúc tiến thương mại như một số nước để đưa trái xoài ra thế giới. Một một số nước trong khu vực như Philippines, Ấn Độ, Paskistan đã có những chiến lược phát triển xuất khẩu xoài ra thị trường thế giới, đặc biệt là sang thị trường Mỹ.

Nhu cầu tăng, giá xuất khẩu cao

Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại San Francisco cho hay, cùng với nhu cầu tiêu dùng xoài lớn thì giá nhập khẩu xoài tại Mỹ cũng rất cao và kích thích các quốc gia có sản lượng xoài lớn xuất khẩu vào thị trường này.

Phần lớn xoài được bán tại Mỹ được nhập khẩu từ 6 nước, gồm:  Mexico, Peru, Guatemala, Brazil, Haiti, Ecuado. Sáu nước này chiếm khoảng 99% tổng lượng nhập khẩu xoài vào Mỹ.

Tổng nhập khẩu trung bình trong 4 năm 2014-2017 từ 6 nước trên là 391.366 tấn xoài tươi. Trong đó, trung bình nhập khẩu từ Mexico chiếm tỷ trọng 65,79%; Peru chiếm 10,43%; Ecuado chiếm 9,72%; Brazil chiếm 6,07%; Guatemala chiếm 4,00%; Haiti chiếm 2,25%.

Giá nhập khẩu xoài tại Mỹ cũng tăng theo từng năm. Cụ thể, năm 2018, giá nhập khẩu xoài trung bình là từ 6.26-6.38 USD/1 thùng (giá FOB). Năm 2019 giá trung bình 7,10-7,50 USD/1 thùng (giá FOB).

Nhu cầu trái cây nhiệt đới (kể cả xoài) đã tăng lên trong vài thập kỷ qua. Điều này có nhiều lý do, chẳng hạn như sự gia tăng di dân từ các nước châu Á và châu Mỹ Latinh, cũng như người tiêu dùng Mỹ tăng xu hướng tiêu dùng các trái cây ngoại lai, và có ý thức hơn về sức khỏe và chế độ ăn uống.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Mỹ là nước nhập khẩu xoài lớn nhất thế giới. Tổng lượng nhập khẩu xoài của Mỹ (theo Aphis, Bộ Nông nghiệp Mỹ) hơn 400.000 tấn năm.

Ngoài xoài tươi Mỹ còn nhập khẩu dưới dạng xoài sấy khô, đông lạnh, đã qua chế biến hoặc bảo quản cũng như nước ép xoài