Vốn chủ sở hữu âm 7.264,61 tỷ đồng, tổng tài sản 59.152,88 tỷ đồng, tổng nợ phải trả 63.308,82 tỷ đồng, lỗ lũy kế 26.360,88 tỷ đồng, đó là bức tranh thua lỗ nợ nần của 12 dự án yếu kém tại báo cáo mới nhất của Chính phủ gửi đến Quốc hội.

Sau khi Thủ tướng có quyết  định kiện toàn Ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành công thương, trách nhiệm của Phó trưởng ban thường trực và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo đã được bàn giao sang Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, trong báo cáo thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ khóa XIV và một số Nghị quyết  trong nhiệm kỳ khóa XIII lĩnh vực công thương mà ông vừa thừa uỷ quyền Thủ tướng gửi đến Quốc hội vẫn có một số thông tin chung về các dự án trên.

Vì, Nghị quyết số 33/2016/QH14 ngày 23/11/2016 về chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 2 (Bộ trưởng Tuấn Anh trực tiếp trả lời chất vấn - PV) Quốc hội khóa XIV yêu cầu phải rà soát, đánh giá tổng thể thực trạng, mức độ thiệt hại, xử lý các dự án thua lỗ, kém hiệu quả. Thanh tra, kiểm tra quá trình tổ chức thực hiện, hoàn thiện chính sách pháp luật về dự án thua lỗ, kém hiệu quả.

12 dự án này gồm 4 dự án sản xuất phân bón, 3 dự án sản xuất nhiên liệu sinh học, 2 dự án sản suất thép, 1 dự án sản xuất sơ xợi polyester, 1 dự án sản xuất bột giấy và 1 doanh nghiệp công nghiệp tàu thủy.

Đó là các dự án: Dự án nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình, Dự án cải tạo, mở rộng nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc, Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai, Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi, Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Dự án nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên, Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và Dự án nhà máy gang thép Lào Cai (Dự án Nhà máy thép Việt Trung), Dự án nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ, Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam, Công ty TNHH một thành viên công nghiệp tàu thủy Dung Quất (Công ty DQS).

Tiến độ xử lý các dự án được báo cáo Quốc hội hàng năm cho thấy còn vô số khó khăn, vướng mắc. Đến nay, theo khẳng định của người đứng đầu ngành công thương thì đã có những chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, thiệt hại kinh tế cho Nhà nước của các doanh nghiệp/dự án trên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết là chưa được xác định đầy đủ, do có 5/12 dự án còn tranh chấp, vướng mắc hợp đồng EPC. Vì thế, chưa hoàn thành quyết toán và xác định chính xác giá trị các dự án nêu trên.

Theo số liệu ước tính 6 tháng đầu năm 2020, tình hình tài chính của 12 dự án/doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành công thương được Bộ trưởng cập nhật như trên, với tổng nợ phải trả: 63.308,82 tỷ đồng;

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ban chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành xử lý các dự án trên trong năm 2020, nếu phải chậm hơn, không kéo dài quá nửa đầu năm 2021, báo cáo nêu.

Vinapaco đang rất khó khăn về tài chính 

Về một số nhiệm vụ cụ thể được giao, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh báo cáo khá kỹ tiến độ, trong đó có việc thực hiện quyền, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại Tổng công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) trong công tác xử lý Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam.

Đến thời điểm 31/12/2018, tổng nợ phải trả của Dự án là 3.055 tỷ đồng, công nợ phải thu là 4,055 tỷ đồng; đến thời điểm 31/12/2019 tổng nợ phải trả của Dự án là 3.014,22 tỷ đồng, công nợ phải thu ngắn hạn là 4,055 tỷ đồng.

Bộ trưởng cho biết, dự án đang khó khăn, ngày 31/10/2019, Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank) đã khởi kiện Vinapaco, yêu cầu Tòa án giải quyết buộc Vinapaco phải trả cho PVcomBank tổng số tiền là 592,3 tỷ đồng (theo các hợp đồng tín dụng giữa TRACODI – chủ đầu tư của Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam trước đây - và Tổng Công ty Tài chính cổ phần Dầu khí Việt Nam chi nhánh Vũng Tàu (PVFC-VT).

Vinapaco đang rất khó khăn về tài chính, không đảm bảo chi trả các khoản nợ gốc và lãi nêu trên cho PvcomBank; vụ kiện của PVcomBank liên quan khoản vay của Vinapaco có thể dẫn đến việc không thể tiến hành bán đấu giá tài sản cố định và hàng tồn kho của Dự án theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ trưởng thông tin..

Thực hiện chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo, trong tháng 9/2020, Bộ Công thương đã chủ trì buổi làm việc giữa PVcombank và Vinapaco để thống nhất phương án xử lý đối với vụ kiện, hiện tại, PVcombank và Vinapaco đang trong quá trình rà soát và tiến hành đàm phán xử lý, Bộ trưởng cho biết.