“Mười đồng tiền công không bằng một đồng tiền thưởng”, với tâm lý ấy, cuối năm, người lao động nào cũng mong ngóng các khoản thưởng Tết. Còn DN, cũng vì thế, cố gắng chạy vạy lo tiền để có một khoản thưởng để động viên người lao động.

“Dù sản xuất gặp khó khăn nhưng để động viên người lao động, Công ty cố gắng giữ thưởng Tết bằng năm ngoái, bình quân bằng 1 tháng lương cơ bản”, đại diện Công ty cổ phần Găng tay Khải Hoàn (tỉnh Bình Dương) cho biết.

Còn Công ty TNHH Thực phẩm Thông Tấn (Hà Nội) cũng cố gắng trích thưởng Tết cho cán bộ, công nhân 1 triệu đồng/người, lãnh đạo các phòng ban 2 triệu đồng/người.

Trong khi đó, nhiều DN thừa nhận, đang rất vất vả để lo thưởng Tết cho nhân viên. Ngay cả Vinaxuki, một doanh nghiệp lớn, cũng “chưa nghĩ đến thưởng Tết” và nhiều khả năng, thưởng Tết sẽ không nhiều.

Còn ở Công ty cổ phần Thương mại quốc tế và Đầu tư Hưng Phát, nhiều tháng nay, lãnh đạo Công ty phải đôn đáo tìm mọi cách kiếm tiền lo trả nợ ngân hàng, vì chậm một ngày là bị phạt.

Chỉ lo trả lương cho nhân viên cũng đã khiến lãnh đạo DN phờ phạc cả người, thế nên, với Công ty cổ phần Hợp Thành (Hải Dương), “không nợ lương đã là may mắn lắm rồi”.

Thậm chí, tệ hơn, thông tin trên các phương tiện truyền thông những ngày gần đây cho biết, có những DN tìm đủ mọi “mưu hèn, kế bẩn” để trốn thưởng Tết cho nhân viên. Có công ty may mặc ở quận Hoàng Mai (Hà Nội), thưởng Tết cho nhân viên bằng 70 cái… quần đùi. Lại có DN sản xuất vật liệu xây dựng ở Thái Nguyên thưởng Tết bằng 200 viên gạch lát.

Thông tin từ bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ Tiền lương (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, năm nay, nhìn tổng thể, thưởng Tết của DN đều giảm. Thậm chí, ngay cả với khối doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), vốn luôn có mức thưởng Tết cao, cũng khó vượt mức 30 triệu đồng/người. Ở khối DN nhà nước, mức thưởng Tết trung bình khoảng 5-7 triệu đồng/người.

Tuy nhiên, cũng có hàng chục nghìn người lao động sẽ không được đảm bảo về lương, thưởng Tết, đặc biệt ở những DN đã giải thể, phá sản, hay tạm ngừng hoạt động. Tình hình càng căng thẳng ở những DN có lượng nhân công hàng nghìn người.

Không có thưởng Tết, ảnh hưởng đến đời sống của người lao động là một lẽ, chuyện khác là ảnh hưởng đến cả hoạt động của DN sau Tết. Không thưởng thì nguy cơ công nhân bỏ việc là rất lớn. Đã có rất nhiều trường hợp, sau kỳ nghỉ Tết, công nhân không quay trở lại làm việc, DN tá hỏa vì đơn hàng không có người đứng máy sản xuất.

Nhưng sản xuất - kinh doanh đang vô cùng khó khăn. Chi thưởng Tết, dù chỉ là một khoản nhỏ, cũng ảnh hưởng tới dòng tiền của DN. Vì thế, nhiều DN đang lâm cảnh tiến thoái lưỡng nan, thưởng thì khó, mà không thưởng có thể sẽ khó hơn.

Trong tình huống như vậy, CEO của DN nên hành xử thế nào? “Nên có chế độ thưởng Tết phù hợp cho cán bộ, nhân viên, phải nhận định rõ những rủi ro nếu như thiếu nhân lực. Tuy nhiên, DN phải tính toán kỹ các vấn đề liên quan đến dòng tiền, cũng như phải hoạch định một cách dài hạn hơn chế độ lương thưởng”, ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Giám đốc Chiến lược Tập đoàn FPT bày tỏ quan điểm.

Trong khi đó, ông Đinh Văn Hải, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Viện Đào tạo kỹ năng GS cho rằng, nên cố gắng thưởng Tết cho nhân viên tùy thời gian cống hiến, thành tích. “Chúng tôi cũng tổ chức đưa đón công nhân về quê ăn Tết và xây dựng chính sách giữ chân nhân viên lâu dài”, ông Hải nói.

Ông Đinh Văn Hải chính là vị CEO tham gia xử lý tình huống trong Chương trình CEO Chìa khóa thành công, với chủ đề “Quản trị tài chính cuối năm - thưởng Tết” kỳ này.

Trong bối cảnh các DN đang đau đầu vì thưởng Tết, không biết nên hay không chi thưởng, giúp nhân viên có một kỳ nghỉ ấm áp, thì những chia sẻ của ông Hải và các thành viên trong HĐQT, bao gồm ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, bà Vũ Thị Thuận, Chủ tịch HĐQT Công ty Traphaco, ông Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Ngân hàng TP.HCM, sẽ mang lại những kinh nghiệm hữu ích cho DN trong việc xử lý chuyện thưởng Tết.

Chương trình phát sóng trên VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam vào 10 sáng Chủ nhật (ngày 22/12) và phát lại vào 8h sáng thứ Hai (23/12).

Nguyên Đức