Ngày 26/5/2024, Bộ Y tế phối hợp với Văn phòng Tổ chức y tế thế giới tại Việt Nam tổ chức Lễ Mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2024 tại Hồ Hoàn Kiếm với thông điệp được Tổ chức Y tế thế giới lựa chọn cho năm 2024: Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá.

Phát biểu tại Lễ mít tinh, bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, với sự quan tâm, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp với các bộ ngành, các tổ chức Chính trị - xã hội, UBND các tỉnh, thành phố tích cực thúc đẩy các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc.

Rất nhiều hoạt động thiết thực đã được các Bộ, ngành, tổ chức đoàn thể, các tỉnh, thành phố triển khai như các Chiến dịch “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử”; các giải thể thao như giải chạy online “Thanh niên Việt Nam vì môi trường không khói thuốc” của Trung ương Đoàn TNCSHCM;

Các chiến dịch sáng kiến, hội thi như Gia đình có sức khoẻ, không khói thuốc của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cùng rất nhiều các hoạt động của các bộ, ngành, các tỉnh thành phố, sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả của các Tổ chức quốc tế.

Kết quả 10 năm thi hành Luật Phòng chống tác hại thuốc lá tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023.

Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm, trong đó, ở nhóm 13-17 tuổi đã giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5%  năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022. Đồng thời, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể ở nơi cộng cộng, nơi làm việc và ở hộ gia đình.

Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ.  Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023.

Nhân dịp này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan kêu gọi các cơ quan, đoàn thể và mọi người dân Việt Nam vì sức khỏe của bản thân, của gia đình mình và cộng đồng, hãy tiếp tục có những hành động thiết thực xây dựng môi trường không khói thuốc, thực thi nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Thay mặt Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế mong muốn Bộ, ban ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, UBND các tỉnh, thành phố, Tổ chức Y tế thế giới, các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức quốc tế, các bạn phóng viên, các cơ quan báo đài đã luôn đồng hành cùng Bộ Y tế trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, góp phần bảo vệ sức khỏe người dân Việt Nam.

Hy vọng trong thời gian Bộ Y tế sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ban ngành, các tổ chức đoàn thể, ủy ban nhân dân các cấp, các tổ chức quốc tế và các cơ quan báo đài cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, vì mục tiêu sức khỏe của toàn dân.

Tại Lễ Mít tinh, TS.Angela Pratt, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam chia sẻ, bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá là một chủ đề rất gần gũi với trái tim tôi bởi bà là mẹ của hai cô con gái nhỏ.

Là cha mẹ, công việc của bà là làm mọi thứ trong khả năng của mình để mang lại cho con gái tôi cơ hội tốt nhất có thể để sống lâu, khỏe mạnh và hạnh phúc.

Với tư cách là Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam, công việc của bà là làm việc cùng với Bộ trưởng Bộ Y tế và các tổ chức khác để đảm bảo rằng mọi trẻ em ở Việt Nam đều có thể sống lâu, khỏe mạnh và hạnh phúc.

Để đạt được điều này, theo TS.Angela Pratt, chúng ta phải bảo vệ trẻ em chống lại tác hại của thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới - và chống lại các chiến thuật quảng cáo của ngành công nghiệp thuốc lá, nhằm lôi kéo và gây nghiện cho mọi người sử dụng các sản phẩm này khi họ còn nhỏ.

Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam nói rằng, những sản phẩm thuốc lá mới rất có hại cho sức khỏe. Các sản phẩm này khiến những người trẻ tuổi làm quen với nicotine và khiến họ bị lôi cuốn, có nguy cơ nghiện lâu dài và gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của những người trẻ tuổi.

Tất cả các bằng chứng đều chỉ ra tỉ lệ sử dụng ngày càng tăng mạnh trong giới trẻ Việt Nam. Chúng ta phải hành động ngay bây giờ để ngăn chặn điều này, trước khi quá muộn.

Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam rất hoan nghênh Công điện Khẩn của Thủ tướng Chính phủ trong tháng này để tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức về tác hại của các sản phẩm nicotine và thuốc lá mới, và tăng cường thực thi chống buôn lậu và kiểm soát tội phạm ma túy. Đây là một bước đi quan trọng và rất đúng hướng.

Tuy nhiên, WHO tin rằng, chỉ có lệnh cấm hoàn toàn đối với các sản phẩm này mới có thể bảo vệ hiệu quả những người trẻ tuổi của Việt Nam khỏi tác hại của chúng. Chúng tôi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách và các nhà lập pháp ban hành lệnh cấm hoàn toàn càng nhanh càng tốt đối với các sản phẩm này.

Lời kêu gọi hành động thứ hai của TS.Angela Pratt là liên quan đến giá và khả năng chi trả của các sản phẩm thuốc lá thông thường bởi thuốc lá ở Việt Nam cực kỳ rẻ, vì thuế thấp.

Điều này có nghĩa là giá cả không tạo được rào cản ngăn ngừa những nhóm trẻ tuổi bắt đầu hút thuốc và không khuyến khích những người hiện đang hút, bỏ thuốc lá.

Chúng ta cần làm cho việc bắt đầu hút thuốc hay tiếp tục hút thuốc ở những người trẻ trở nên khó khăn hơn nhiều. Và, tăng thuế thuốc lá chính là biện pháp nhanh nhất và hiệu quả nhất để đạt được điều này.

"Tôi muốn thuốc lá trở nên thực sự đắt đỏ đối với các con gái tôi, và cho tất cả những người trẻ tuổi, đến nỗi ngay cả khi họ muốn thử hút thuốc, họ sẽ không bắt đầu vì giá cả đơn giản là ngoài tầm với. Nếu chúng ta có thể ngăn chặn một em nhỏ hoặc một bạn thanh thiếu niên bắt đầu sử dụng thuốc lá, nó giống như tiêm vắc-xin bảo vệ họ suốt đời, bởi vì mọi người ít có khả năng bắt đầu hút thuốc khi họ đã trưởng thành", Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam nói.

Vì vậy, chúng tôi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách tận dụng cơ hội trong năm nay để tăng đáng kể thuế thuốc lá - để giúp "tiêm phòng" cho thanh niên Việt Nam khỏi tác hại của việc sử dụng thuốc lá suốt đời.

Hai hành động này - cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; và tăng thuế thuốc lá sẽ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu của Chương trình Sức khỏe Việt Nam và các cam kết quốc tế đối với các mục tiêu phát triển bền vững.

"Nhưng quan trọng hơn, nó sẽ để lại một di sản lâu dài, bảo vệ sức khỏe và cuộc sống của hàng triệu người trên khắp đất nước hiện nay và cho các thế hệ mai sau - bằng cách giúp mọi trẻ em ở Việt Nam có cơ hội sống lâu, khỏe mạnh và hạnh phúc", TS.Angela Pratt nói.