Khởi nghiệp từ xơ mướp

Năm 2023, Dự án Kết nối con người với thiên nhiên của Đỗ Đăng Khoa cùng cộng sự đã vượt qua hàng trăm dự án khởi nghiệp để giành vị trí Quán quân tại cuộc thi Dự án khởi nghiệp xanh lần thứ 9, do Trung tâm Nghiên cứu và Hỗ trợ doanh nghiệp tổ chức.

Dự án ra đời năm 2017, khi Đỗ Đăng Khoa quyết định thành lập Công ty TNHH Thảo Minh, sau đó xây dựng thương hiệu Mr Mướp, với mong muốn tạo ra những sản phẩm mới từ nguyên liệu thiên nhiên và thân thiện với môi trường, có thể ứng dụng vào đời sống, đem lại giá trị kinh tế cho các phế phẩm và phụ phẩm nông nghiệp.

Chia sẻ lý do lựa chọn xơ mướp, Khoa cho biết, gia đình anh có truyền thống làm hoa khô. Các sản phẩm thủ công độc đáo, khác biệt, nhưng phụ thuộc vào tay nghề người thợ, khó đáp ứng sản lượng lớn khi mở rộng thị trường. Bản thân anh cũng ấp ủ ước mơ khởi nghiệp, xây dựng doanh nghiệp gia đình với mong muốn gìn giữ, phát huy giá trị truyền thống với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ thân thiện môi trường.

Khoa nhận thấy, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, nhiều sản phẩm sử dụng trong nhà bếp, nhà tắm được làm từ nhựa PP, nhựa PE, gây tác động không nhỏ đến môi trường. Trước đây, xơ mướp thường được người dân tận dụng để làm miếng rửa bát, bông tắm. Sợi mướp dai, nhanh khô, ít gây xước da…, rất phù hợp làm nguyên liệu cho các sản phẩm dùng trong nhà bếp, nhà tắm, thay thế dần các sản phẩm từ nhựa PP, nhựa PE, góp phần bảo vệ môi trường. Về nguồn nguyên liệu, có thể phát triển vùng trồng rộng lớn để lấy sợi.

Sau khi tìm hiểu thị trường Nhật Bản, EU, Mỹ, Hàn Quốc…, Khoa bắt đầu nghiên cứu để sản xuất các sản phẩm từ xơ mướp có tính ứng dụng như sản phẩm cho nhà tắm, nhà bếp và sản phẩm trang trí…

Sản phẩm từ xơ mướp được làm với khá nhiều công đoạn thủ công, mỗi sản phẩm đều có màu sắc và tính độc đáo riêng. Xơ mướp sau khi vệ sinh sạch và phơi khô sẽ được đưa vào máy cán để định hình trước khi đưa vào dập khuôn theo từng mẫu khác nhau. Tùy vào từng sản phẩm, mà xơ mướp được tán dày hay mỏng, phương pháp này làm cho mật độ liên kết của xơ mướp dày hơn, dẻo dai và mịn màng hơn.

Nhà sáng lập 8x chia sẻ, trong giai đoạn đầu phát triển, thách thức lớn nhất của Mr Mướp là thói quen sử dụng xơ mướp của người tiêu dùng đã bị lãng quên. Để thay đổi tư duy và thói quen của người tiêu dùng, hướng đến sử dụng dòng sản phẩm từ thiên nhiên, trong đó có xơ mướp, là điều không dễ dàng, cần nhiều thời gian, công sức và chi phí. Nhưng, Khoa tin rằng, anh vẫn có cơ hội, vì xu hướng tiêu dùng xanh đang phát triển, các sản phẩm thân thiện với môi trường ngày càng nhận được sự quan tâm của người dân.

“Xu hướng thị trường cả trong và ngoài nước đang dần dịch chuyển, hướng tới tiêu dùng xanh, bền vững, cộng với những chủ trương phát triển xanh của Nhà nước, đã hỗ trợ doanh nghiệp rất nhiều trong hoạt động truyền thông. May mắn là sản phẩm của Mr Mướp đang nằm trong hệ tiêu chí xanh, nên doanh nghiệp sẽ không mất quá nhiều chi phí hay thời gian dự kiến để mở rộng thị trường. Tôi tin rằng, các sản phẩm từ xơ mướp sẽ chinh phục được người tiêu dùng, dù chặng đường phía trước còn nhiều thách thức”, chủ thương hiệu Mr Mướp bày tỏ.

Chủ động nguồn cung, mở rộng thị trường

Vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu, mới đây, Đỗ Đăng Khoa quyết định đổi tên doanh nghiệp từ Công ty TNHH Thảo Minh thành Công ty TNHH Green Is Gold và ký kết hợp tác, tiếp nhận đầu tư từ một số đơn vị trong và ngoài nước, mở rộng nhà máy, nâng công suất, đẩy mạnh xúc tiến thương mại… để đưa các sản phẩm từ xơ mướp vươn xa đến nhiều thị trường trên thế giới.

Để chủ động về nguồn cung, phục vụ phát triển lâu dài, nhờ sự kết nối của chính quyền địa phương và các sở, ban, ngành, Khoa triển khai dự án liên kết với bà con nông dân ở Đồng Tháp, An Giang, Bình Phước, Đồng Nai... Tổng diện tích vùng trồng khoảng 30 ha. Công ty TNHH Green Is Gold ký hợp đồng bao tiêu với các hộ nông dân trồng mướp lấy xơ và thường xuyên đưa đối tác đến thăm vùng trồng. Trung bình mỗi năm, Mr Mướp thu về 200.000 - 300.000 trái mướp nguyên liệu để phục vụ sản xuất.

Hướng đến mục tiêu góp phần phát triển kinh tế địa phương, tạo việc làm cho nông dân, Công ty TNHH Green Is Gold liên kết với Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội huyện Thanh Bình (tỉnh Đồng Tháp) tổ chức các lớp dạy nghề, đào tạo lực lượng lao động nhàn rỗi ở địa phương để có thể gia công những sản phẩm đơn giản. Công ty chi trả khoảng 370 triệu đồng mỗi năm cho hoạt động đào tạo này.

Từ xơ mướp, Đăng Khoa cùng đội ngũ đã làm ra nhiều sản phẩm như miếng lót giày, miếng rửa mặt, chà lưng, túi xách, đèn trang trí…  Nhờ hướng đi bền vững, Mr Mướp đã chinh phục được khách hàng từ các thị trường “khó tính” như như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà bán lẻ trong nước.

Mới đây, Mr Mướp còn kết hợp nhiều loại vật liệu là phụ phẩm nông nghiệp như vỏ bắp ngô, hạt mè (vừng)… để tạo ra những sản phẩm trang trí đẹp mắt như hoa, quả khô… Các sản phẩm này hút khách ngay từ khi đưa ra thị trường.

Riêng dòng sản phẩm trang trí đã được xuất khẩu sang thị trường Mỹ và có thêm đơn đặt hàng bán lẻ từ các sự kiện. Hiện Mr Mướp cung cấp ra thị trường khoảng 30.000 - 40.000 sản phẩm/tháng, trong đó, 90% phục vụ xuất khẩu, 10% bán tại thị trường nội địa.

Gần đây, đơn hàng xuất sang Nhật Bản giảm nhẹ do đồng yên trượt giá, người tiêu dùng Nhật Bản có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Do đó, Đăng Khoa đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại Hàn Quốc và các nước châu Âu để mở rộng thị trường, đồng thời, triển khai kế hoạch mở bán trên sàn thương mại điện tử Amazon, kết hợp khai thác thêm các thị trường tiềm năng.

Các sản phẩm của Mr Mướp đã đạt được chứng nhận OCOP 3 sao và 4 sao. Đây là điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh tiêu thụ ở thị trường nội địa.

Nhìn lại hành trình phát triển trong 7 năm qua, Đăng Khoa tự hào nói rằng, sản phẩm chất lượng và thân thiện với môi trường là yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp nhận được nhiều đơn hàng từ thị trường trong nước và quốc tế. “Sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thân thiện với môi trường còn nhiều tiềm năng mở rộng. Các thị trường hiện có mới là kết quả ở giai đoạn đầu trong lộ trình phát triển của Green Is Gold”, Đăng Khoa chia sẻ.

Mở rộng danh mục sản phẩm

Bên cạnh các sản phẩm trang trí, miếng rửa chén, bông tắm…, dòng sản phẩm đồ chơi gặm nhấm dành cho thú cưng của Mr Mướp được thị trường đánh giá khá cao. Ý tưởng về sản phẩm này hình thành khi Đăng Khoa tham gia một chương trình xúc tiến thương mại quốc tế về ngành hàng quà tặng, quà lưu niệm.

Với một miếng xơ mướp chỉ bằng nửa bàn tay, sau một số công đoạn, Khoa biến nó thành sản phẩm đồ chơi dành cho chó, mèo với tổng giá thành khoảng 6.000 - 7.000 đồng/sản phẩm. Khi xuất bán ở thị trường Nhật Bản, mỗi sản phẩm có giá hơn 100 yên (khoảng 20.000 đồng).

“Chất liệu xơ mướp không những an toàn, mà còn hỗ trợ làm sạch răng cho thú cưng trong quá trình gặm nhấm đồ chơi”, Đăng Khoa chia sẻ về công dụng của dòng sản phẩm đã có thời gian dài xuất khẩu ổn định sang Nhật Bản và nhiều thị trường khó tính.

Ngoài ra, Green Is Gold đang nghiên cứu phát triển miếng xốp thấm dầu và vi nhựa nhằm ứng dụng vào ngành công nghiệp xử lý nước thải. Công trình nghiên cứu này đã được gửi đi đăng ký sở hữu trí tuệ và dự kiến ra mắt thị trường vào cuối năm nay.

Không dừng lại ở đó, tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào, sẵn có từ trái mướp khô, sau khi sử dụng xơ mướp, Khoa và đội ngũ Green Is Gold nghiên cứu để sản xuất dầu hạt mướp. Đây là dòng sản phẩm ứng dụng vào ngành công nghiệp mỹ phẩm, cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin E và các dưỡng chất phù hợp…

“Green Is Gold đang trong quá trình ứng dụng công nghệ để ép hạt mướp lấy dầu. Đầu năm 2025, các sản phẩm từ dầu mướp sẽ được đưa ra thị trường và thực hiện khảo sát với người tiêu dùng. Trước mắt, doanh nghiệp sẽ nhận các đơn hàng chuyên về mỹ phẩm của các doanh nghiệp Hàn Quốc để học hỏi thêm kinh nghiệm”, CEO Đăng Khoa thông tin.

Không chỉ tìm được lời giải cho bài toán đầu ra của sản phẩm, hành trình khởi nghiệp xanh của Đỗ Đăng Khoa và đội ngũ còn góp phần khai thác có hiệu quả nguồn nông sản Việt, mang lại nhiều lợi ích cho bà con nông dân, doanh nghiệp sản xuất và đặc biệt là thúc đẩy xu hướng tiêu dùng xanh, bảo vệ môi trường.