Anh Lê Văn Đạt sinh sống tại Hà Nội đang có chuyến nghỉ cuối tuần về thăm bố mẹ tại Hạ Long cho biết: “Lâu rồi mình không về nhà. Giờ về, ra chợ mua thức ăn với chị gái mà thấy ở chợ, gần như cửa hàng nào cũng có mã QR để thanh toán, hoặc có thể chuyển tiền qua các app Mobile Money. Đi chợ mà giờ thanh toán như ở siêu thị. Chỉ trừ một số sạp rau, quả nhỏ là phải thanh toán bằng tiền mặt thôi”.

Một nhân viên tại quầy kinh doanh chả mực thương hiệu “Thoan - Chả mực” ở chợ Hạ Long 1 cho biết: "Mỗi ngày lượng chả mực bán ra rất lớn. Phần nhiều là khách du lịch đặt mua số lượng lớn, khoản tiền thanh toán cũng nhiều nên đa phần khách đều muốn chuyển khoản. Do đó, quầy cũng đã trang bị mã QR dán trước quầy, nhận thanh toán không dùng tiền mặt để phục vụ du khách và người dân”.

Chợ Hạ Long 1 không chỉ là phục vụ nhu cầu dân sinh mà còn là một điểm du lịch của Hạ Long. Du khách khi đến Hạ Long thường chọn ghé vào chợ để tìm mua những sản phẩm địa phương về làm quà. Với lượng người giao dịch hàng ngày tại chợ lớn, chợ Hạ Long 1 đã được chọn là 1 trong những chợ truyền thống thí điểm mô hình “Chợ công nghệ mới - Chợ 4.0”.

Từ tháng 8 vừa qua, UBND TP Hạ Long đã phối hợp với các đơn vị viễn thông như Viettel, VNPT triển khai giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt cho các hộ tiểu thương tại đây, cũng như chợ Hạ Long 2, chợ Cái Dăm…

“Đi chợ thảnh thơi, không lo tiền lẻ”, “Quét QR khắp mọi chốn” là những điều mà người mua hàng sẽ được thụ hưởng khi đến với các chợ đang triển khai mô hình chợ 4.0 của Quảng Ninh. Các tiểu thương tại các chợ còn được hướng dẫn đăng ký điểm chấp nhận thanh toán thông qua mã QR bằng các ứng dụng Mobile Money, trang bị các vật phẩm để trưng bày mã QR thuận tiện cho khách hàng quét mã. Cùng với đó, tiểu thương có thể thanh toán các loại phí dịch vụ sử dụng tại chợ, thanh toán cho các tiểu thương khác… Hiện các nhà mạng gồm Viettel, Mobifone và VNPT đang cùng tham gia triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money. Trước đó, mô hình “Phố thông minh không dùng tiền mặt” cũng được xây dựng tại Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, giúp du khách có thể mua sắm tiện lợi, nhanh chóng.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh Quảng Ninh, hiện việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt tại Quảng Ninh đang có những kết quả tích cực. Tỷ lệ dân số trưởng thành trên địa bàn tỉnh có tài khoản thanh toán điện tử đạt 95%. Trong 7 tháng năm 2022, số lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng hơn 26%, giá trị giao dịch tăng gần 29%, các kết quả về thu thuế, thanh toán tiền điện, tiền nước… đều vượt chỉ tiêu đề ra. Số tài khoản Mobile Money của các đơn vị viễn thông cũng tăng, như Viettel đã có 250.000 tài khoản, tỷ lệ số tài khoản Mobile Money/tổng thuê bao di động là 25%.  

Tuy vậy, trong lĩnh vực phát sinh giao dịch thường xuyên như mua bán hàng hoá tại các chợ, hiệu quả triển khai vẫn chưa được đồng bộ như kỳ vọng. Theo khảo sát tại các chợ, nhiều tiểu thương là người lớn tuổi gặp khó trong sử dụng ứng dụng điện thoại, hoặc đơn giản là tâm lý “tiền tươi thóc thật”, dùng tiền mặt thu được để tiếp tục mua bán, sử dụng; hay như giá trị hàng hoá kinh doanh thấp, tiểu thương cũng ngại đầu tư công nghệ để thanh toán không tiền mặt.

Bên cạnh cung ứng cơ sở hạ tầng và phát triển các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, việc tuyên truyền, phổ biến về vai trò, lợi ích, ý nghĩa của thanh toán điện tử, thanh toán số đối với người dân là đặc biệt quan trọng. Ông Lê Việt Hà, Phó Giám đốc Viettel Quảng Ninh nhận định: Việc thí điểm triển khai các mô hình Chợ 4.0 có mục tiêu lớn nhất là tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân, qua đó dần hình thành thói quen về lâu dài. “Chúng tôi phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ninh, các huyện, thành phố trên địa bàn tiếp tục mở rộng triển khai mô hình thanh toán không tiền mặt này để vào các lĩnh vực cuộc sống, đặc biệt là thanh toán không tiền mặt trong các dịch vụ công. Khi hình thức thanh toán không tiền mặt len lỏi vào từng ngõ ngách của cuộc sống thì sẽ rút ngắn dần khoảng cách, người dân sẽ không còn e dè nữa", ông Hà chia sẻ. 

Đầu năm 2022, tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2025, thực hiện đồng thời và song song với quá trình thực hiện Chuyển đổi số toàn diện tỉnh Quảng Ninh. Mục tiêu đến cuối năm 2025, thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử đạt 50%; 90% người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch tại ngân hàng; tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ thanh toán của người dân; có trên 42.000 điểm chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ chức, cá nhân kinh doanh,…

Đi chợ 4.0, mua sắm các dịch vụ trực tuyến, thanh toán điện nước, viện phí, học phí, dịch vụ công không dùng tiền mặt,… là những hoạt động cụ thể để hiện thực hoá mục tiêu này của Quảng Ninh.