Trong khuôn khổ Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang 2023, sáng ngày 11/12, tại TP. Vị Thanh, Ban tổ chức Festival tổ chức lễ khai mạc triển lãm “Con đường lúa gạo Việt Nam” với chủ đề “Hành trình ngàn năm lúa gạo Việt”. Đây là một trong những điểm nhấn độc đáo của Festival.

Con đường lúa gạo Việt Nam được tái hiện tại bờ kè kênh Xáng Xà No huyền thoại, là nơi ghi dấu ấn lịch sử về khai khẩn vùng đất nông nghiệp rộng lớn miệt Hậu Giang.

Nơi đây, dẫn nguồn nước ngọt từ sông Hậu tưới những đồng lúa bạt ngàn. Từ khi có kênh xáng Xà No sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam không ngừng tăng lên, trở thành “Con đường lúa gạo” sầm uất của miền Tây. 

Qua gần 120 năm hình thành và phát triển, đến nay dòng Xà No vẫn giữ vị trí quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp của Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và lúa gạo nói riêng. 

Con đường lúa gạo Việt Nam được tái hiện với chiều dài 1,3 km và rộng 30 m. Mỗi mô hình có không gian trưng bày các công cụ, dụng cụ sản xuất lúa, phương tiện mua bán, chuyên chở lúa gạo và bến tàu tấp nập cảnh giao thương, xuất khẩu gạo; và quá trình sản xuất, sinh hoạt của người dân vùng sông nước Nam bộ.

Đồng thời, triển lãm giới thiệu những mô hình tích hợp “lúa - tôm”, “lúa - cá”, “lúa - màu”, đã đạt được mục tiêu tối thiểu chi phí, tối đa hoá lợi nhuận và cải thiện thu nhập, nâng cao năng lực, vị thế cho người nông dân trồng lúa ở Hậu Giang và các địa phương trong vùng.

Tại đây đã tái hiện sống động nền lúa gạo Việt Nam qua các giai đoạn phát triển từ sơ khai đến giai đoạn hiện đại và khi lúa gạo Việt Nam phát triển không ngừng, định vị thương hiệu số 1 thế giới.

Con đường lúa gạo được sắp đặt, tái hiện trong không gian rộng lớn, sử dụng hàng vạn chậu lúa để phối cảnh, từ lúc lúa gieo mầm xanh cho đến khi hạt vàng bội thu. Gắn với hạt lúa, đời sống của nông dân đã đổi thay từng ngày, từ nhà lá, nhà ngói, nhà tôn vách đất, đã được thay bằng những ngôi nhà kiên cố sang trọng hơn như nhà gỗ, nhà lầu. Những ruộng đồng của những xóm nhỏ cư dân theo thời gian cũng lớn rộng thành những cánh đồng mênh mông. Và theo sự phát triển đó, những xuồng ba lá, ghe tam bảng, sà lan....đã được sử dụng để tải lúa gạo đến những những miền đất xa xôi của đất nước và các quốc gia.

Trên con đường lúa gạo, những tiểu cảnh được dựng lên đưa con người đến trí tượng tượng phong phú về cách canh tác lúa nước từng thời kỳ sơ khai đến hiện đại. Những hình ảnh chỉ có ở những ruộng đồng quê hương đã xuất hiện tại đây với ụ rơm, đất phù sa, cây cỏ, cánh đồng, gợi lên hình ảnh nông dân từ chân đất lên chân trắng, nhờ công nghệ hỗ trợ.

Những mô hình phát triển lúa nước, lúa cạn đã không ngừng được sáng tạo nâng tầm thương hiệu bằng máy móc, công nghệ, máy bay không người lái.

Để tôn vinh những giống lúa quý đã làm nên nền văn minh lúa nước ngàn năm văn hiến, bản đồ Việt Nam ghép bằng giống lúa phổ biến, đặc sản, đặc trưng của 63 tỉnh, thành đã được sắp đặt trên con đường lúa gạo. Đây là cách quảng bá “độc nhất vô nhị” thương hiệu Gạo Việt Nam đến với thế giới.

Tại sự kiện này, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã công bố quyết định xác lập kỷ lục Việt Nam đối với không gian triển lãm, sắp đặt con đường lúa gạo, chủ đề "Hành trình ngàn năm lúa gạo Việt" dài nhất - phá kỷ lục và mô hình bản đồ Việt Nam ghép từ các giống lúa đặc sản của các tỉnh, thành nhiều nhất.

Phát biểu khai mạc triển lãm “Con đường lúa gạo” Việt Nam, ông Ngô Minh Long, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang, Thường trực Ban tổ chức Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang 2023 cho rằng, con đường lúa gạo Việt Nam tiếp tục tỏa sáng khi đã phá kỷ lục mới; trong 9 tháng năm 2023, cả nước đã xuất khẩu được 6,6 triệu tấn gạo, đạt kim ngạch gần 3,7 tỉ USD, con số cao nhất từ trước tới nay.

Đồng thời, giá gạo tiếp tục phá đỉnh cao nhất 15 năm qua, xuất khẩu gạo trong tháng 10 đạt 700.000 tấn, tương đương 433 triệu USD, tăng 27% về giá trị so với tháng cùng kỳ.  Nếu đặt trong bối cảnh 34 năm xuất khẩu gạo của Việt Nam, những con số trên là kỷ lục mới.

“Điều này cho thấy, ngành lúa gạo Việt Nam không chỉ xuất khẩu chú trọng sản lượng, mà chất lượng đã chinh phục được các thị trường khó tính. Gạo Việt Nam đã có giá cao nhất thế giới và đang dần thiết lập được chỗ đứng mới trên thị trường thế giới. Từ bức tranh lúa gạo đã chuyển màu gam sáng tươi hơn, chúng ta tin tưởng gạo Việt sẽ tiếp tục phá kỷ lục, khả năng cả năm 2023 xuất khẩu sẽ đạt trên 8 triệu tấn, với kim ngạch khoảng 4,5 tỷ USD…”, ông Long chia sẻ.