Từ năm 2019 đến năm 2023, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chuyển 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật qua kiểm toán cho Cơ quan Cảnh sát điều tra các cấp để xem xét xử lý.

Thông tin trên được nêu tại báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV của KTNN.

Trách nhiệm và giải pháp khắc phục tình trạng các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán nhưng vẫn xảy ra sai phạm là nội dung nằm trong nhóm vấn đề Quốc hội sẽ trực tiếp chất vấn Tổng KTNN vào sáng 5/6 tới.

Tại báo cáo nói trên, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn nêu, trong 5 năm gần nhất (từ năm 2019 đến năm 2023), KTNN đã kiểm toán và phát hành 1.345 báo cáo kiểm toán (BCKT), đã kiến nghị 331.367,4 tỷ đồng (gồm tăng thu NSNN 30.539,6 tỷ đồng; giảm chi NSNN 96.183,8 tỷ đồng; kiến nghị khác 204.644 tỷ đồng); kiến nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung 1.069 văn bản gồm 14 văn bản Luật, 1 nghị quyết của Quốc hội; 16 Quyết định; 42 Nghị định; 124 Thông tư và 872 văn bản khác.

Theo báo cáo, có 663 BCKT có kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan. KTNN đã chuyển 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật qua kiểm toán cho Cơ quan Cảnh sát điều tra các cấp để xem xét xử lý.

Trao đổi với báo chí, ông Đặng Thế Vinh - Phó Tổng KTNN cũng nhận được câu hỏi, liên quan đến các dự án của Tập đoàn Phúc Sơn, Thuận An hay trường hợp của FLC, Tân Hoàng Minh thời gian qua, KTNN có thực hiện kiểm toán hay không? Có ý kiến cho rằng, KTNN có trách nhiệm trong việc không phát hiện ra sai phạm tại các doanh nghiệp này?

Ông Vinh cho biết, qua rà soát hoạt động kiểm toán của KTNN từ năm 2020 trở lại đây, KTNN có lựa chọn kiểm toán một số dự án đầu tư, trong đó có Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn, Công ty CP Tập đoàn Thuận An thực hiện thi công một số gói thầu. Trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do Chủ đầu tư/ban quản lý dự án cung cấp cho KTNN tại thời điểm kiểm toán, KTNN đã chỉ ra một số tồn tại trong việc thực hiện dự án này và đã có kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị trách nhiệm tương ứng với các sai sót.

Gắn với trách nhiệm các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán có sai phạm, kiến nghị khởi tố thời gian qua cần phân loại 2 nhóm: Các hành vi sai phạm của Tân Hoàng Minh, FLC không thuộc đối tượng kiểm toán của KTNN, việc kiểm toán các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nêu trên chủ yếu do các công ty kiểm toán độc lập thực hiện.

Còn các sai phạm của Thuận An, Phúc Sơn liên quan đến các dự án đầu tư công, thuộc đối tượng kiểm toán của KTNN, nhưng không phải là đơn vị được kiểm toán theo Luật KTNN. Đơn vị được kiểm toán là các chủ đầu tư, ban quản lý dự án.

Báo của Tổng KTNN cũng nêu rõ, kết quả kiểm toán những năm gần đây đối với các dự án đầu tư cho thấy còn tồn tại, sai sót thường gặp ngay từ khâu chuẩn bị dự án đầu tư đến quyết toán dự án hoàn thành.

Như, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư chậm, phê duyệt khi chưa có quy hoạch hoặc không phù hợp quy hoạch; phê duyệt chưa đúng thẩm quyền. Phê duyệt, xác định nguồn vốn, nội dung đầu tư chưa phù hợp, điều chỉnh dự án chưa đảm bảo quy định; phê duyệt tổng mức đầu tư vượt chủ trương đầu tư; thiết kế cơ sở có hạng mục trùng lấn với dự án khác, thiết kế chưa phù hợp với tiêu chuẩn.

Thiết kế chưa hợp lý, không sát với thực tế dẫn đến phải điều chỉnh bổ sung, hồ sơ thiết kế dự toán còn thiếu sót thông tin, tính sai khối lượng, áp dụng sai định mức, đơn giá xảy ra tại hầu hết các dự án được kiểm toán; hồ sơ thiết kế chưa tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, thiếu cơ sở; phê duyệt thiết kế không đúng thẩm quyền; chưa thực hiện việc lập, thẩm tra, thẩm định và phê duyệt thiết kế, dự toán điều chỉnh.

Sai sót trong công tác đấu thầu là áp dụng hình thức chỉ định thầu chưa đảm bảo quy định; hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu chưa đầy đủ nội dung, đưa ra tiêu chí làm hạn chế tính cạnh tranh giữa các nhà thầu, phân chia gói thầu chưa phù hợp; tỷ lệ tổ chức đấu thầu và lựa chọn nhà thầu qua mạng chưa đảm bảo quy định.

Tổng KTNN đánh giá, hoạt động kiểm toán góp phần quản lý, sử dụng NSNN ngày càng được công khai, minh bạch; nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng NSNN đã được phát hiện và xử lý nghiêm; nhiều cơ chế, chính sách chưa phù hợp đã được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới, góp phần hoàn thiện thể chế, tăng cường kỷ cương, kỷ luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công.

“Bên cạnh đó, kết quả kiểm toán đã có nhiều tiến bộ nhưng vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân, KTNN hiện phát huy vai trò, hiệu quả chủ yếu ở khía cạnh phòng ngừa, số vụ chuyển cơ quan điều tra còn hạn chế”, theo báo cáo.

Đề cập giải pháp thời gian tới, Tổng KTNN cho biết sẽ tiếp tục tăng cường kiểm toán thực hiện các mục tiêu Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030: kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN; kiểm toán chuyên đề, kiểm toán hoạt động. Tập trung kiểm toán những vấn đề nóng được dư luận xã hội, Quốc hội và cử tri quan tâm, các nhiệm vụ lãnh đạo Đảng, Nhà nước giao.

Đẩy mạnh công tác phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan trong hoạt động kiểm toán và thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Thực hiện công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN; cung cấp kịp thời cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, giám sát, thanh tra, điều tra, cũng là giải pháp được Tổng KTNN báo cáo Quốc hội.