Chiều nay, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo số 99/TB – VPCP thông báo Kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi họp Thường trực Chính phủ về xử lý vướng mắc đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận.

Theo đó, Thủ tướng khẳng định, Dự án BOT đầu tư xây dựng đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận có vai trò đặc biệt quan trọng kết nối khu vực Đồng bằng sông Cửu Long với Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo Nhà đầu tư và các cơ quan có liên quan triển khai đạt khoảng 96% khối lượng giải phóng mặt bằng. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành đã đề cao trách nhiệm, quan tâm đặc biệt để tháo gỡ khó khăn, tìm các giải pháp để Dự án sớm hoàn thành; coi đây là nhiệm vụ chính trị

Tuy nhiên, Dự án đang bị chậm tiến độ so với yêu cầu đặt ra do có những khó khăn vướng mắc trong việc huy động vốn, do thay đổi cơ chế, chính sách pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng tài sản công, chính sách về đầu tư PPP, cũng như năng lực của Nhà đầu tư Dự án. Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, các bộ, ngành có liên quan, UBND tỉnh Tiền Giang và Nhà đầu tư Dự án phải tích cực, chủ động hơn nữa trong tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ để Dự án được thông tuyến vào cuối năm 2020.

Để sớm tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho Dự án, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu dự họp, Thường trực Chính phủ kết luận, cần tiếp tục đầu tư Dự án theo hình thức Hợp đồng BOT có sự hỗ trợ bằng vốn ngân sách nhà nước nhằm không để thời gian thu phí quá dài; đồng thời sớm đưa Dự án thông tuyến vào năm 2020 để đáp ứng yêu cầu vận tải liên vùng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giảm bớt gánh nặng cho nhân dân trong vùng dự án.

Thường trực Chính phủ đồng ý chuyển đổi cơ quan nhà nước có thẩm quyền và thẩm quyền phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án từ Bộ Giao thông vận tải sang UBND tỉnh Tiền Giang như ý kiến của Bộ Giao thông vận tải và UBND tỉnh Tiền Giang. Các bộ, ngành, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải sâu sát, chủ động, phối hợp chặt chẽ và hỗ trợ UBND tỉnh Tiền Giang triển khai Dự án nhanh, đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang thực hiện giao ban 2 tháng một lần để chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ Dự án.

Thường trực Chính phủ giao UBND tỉnh Tiền Giang quyết định điều chỉnh dự án theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật; chỉ đạo doanh nghiệp dự án rà soát lại phương án tài chính của Dự án trên cơ sở thay đổi cơ chế hỗ trợ của nhà nước bằng quyền thu phí tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương (do không còn phù hợp với quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng tài sản công) sang hỗ trợ bằng ngân sách nhà nước theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật hiện hành, đảm bảo công khai, minh bạch, chống lợi ích nhóm và tuyệt đối không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, nhất là trong việc tính toán hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, vấn đề giải pháp thi công, tính toán khối lượng, giá nguyên vật liệu cũng như lưu lượng xe…đảm bảo phương án hoàn vốn của Dự án không quá 15 năm. Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế bản vẽ thi công và dự toán công trình; đồng thời cử cán bộ có năng lực, am hiểu pháp luật về đầu tư PPP để hỗ trợ UBND tỉnh Tiền Giang trong quá trình triển khai dự án khi được Ủy ban nhân dân tỉnh đề nghị.

Thường trực Chính phủG gao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính cân đối nguồn vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ, đảm bảo phương án tài chính của Dự án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20 tháng 3 năm 2019.

Liên quan đến việc chuyển nhượng quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng Dự án cho nhà đầu tư  khác, Thường trực Chính phủ yêu cầu được thực hiện theo đúng quy định của Nghị định số 63/2018/NĐ-CP và Nghị định số 15/2015/NĐ-CP. Trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp dự án, UBND tỉnh Tiền Giang xem xét, quyết định theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với hợp đồng Dự án; bảo đảm nhà đầu tư có đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm và bảo đảm công khai, minh bạch, không để xảy ra khiếu kiện, nhằm đẩy nhanh tiến độ dự án và thông tuyến vào năm 2020.

Về vấn đề tài chính, Thường trực Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các ngân hàng thương mại tổ chức thẩm định lại phương án tài chính theo đúng quy định của pháp luật; sớm hoàn tất thủ tục về cung cấp tín dụng và đẩy nhanh tiến độ giải ngân nhằm bảo đảm tiến độ Dự án.

Bên cạnh đó, Doanh nghiệp dự án sẽ phải xây dựng tiến độ tổng thể và giải pháp thực hiện, thống nhất với UBND tỉnh Tiền Giang và Bộ Giao thông vận tải, có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc cam kết đẩy nhanh tiến độ Dự án, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, an toàn.

Thường trực Chính phủ yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng điều tra làm rõ, kết luận, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với vi phạm của Công ty Cổ phần tập đoàn Yên Khánh (nếu có); khoanh vùng, xử lý riêng vi phạm này để không ảnh hưởng đến việc triển khai Dự án.

Trước đó, vào ngày 20/2/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì buổi họp Thường trực Chính phủ về tháo gỡ khó khăn vướng mắc đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận theo hình thức Hợp đồng BOT (Dự án). Tham dự buổi họp có các Phó Thủ tướng: Trương Hòa Bình, Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng và lãnh đạo các Bộ, cơ quan: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tư pháp, Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang, Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam; đại diện các Bộ: Công an, Quốc phòng, Xây dựng và đại diện Nhà đầu tư Dự án

Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận có vai trò đặc biệt quan trọng kết nối khu vực Đồng bằng sông Cửu Long với Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Trong thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo Nhà đầu tư và các cơ quan có liên quan triển khai đạt khoảng 96% khối lượng giải phóng mặt bằng; đồng thời làm việc với các Bộ, ngành, địa phương để đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai Dự án.

Tuy nhiên, Dự án đang bị chậm tiến độ nhiều so với yêu cầu đặt ra (Dự án được khởi công năm 2009, đến nay mới đạt 15,8% khối lượng công việc). Nguyên nhân là do việc huy động vốn gặp khó khăn, do thay đổi cơ chế, chính sách pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng tài sản công, chính sách về đầu tư PPP, cũng như năng lực của Nhà đầu tư Dự án.

Trước đó, Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đã có công văn kiến nghị Thủ tướng và Bộ GTVT cho phép bổ sung nhân sự điều hành doanh nghiệp dự án bao gồm các chức danh chủ chốt như Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, Cố vấn từ Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả nhằm tăng cường năng lực quản trị, điều hành công trình xây dựng tuyến cao tốc huyết mạch từ Trung Lương đến Mỹ Thuận đang gặp rất nhiều khó khăn.

Để Dự án hoàn thành toàn tuyến vào năm 2020, Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đề nghị Bộ Giao thông vận tải thống nhất việc thay thế và kế thừa toàn bộ số cổ phần của Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ Yên Khánh  – một trong 6 thành viên liên danh nhà đầu tư tại doanh nghiệp dự án (30% vốn điều lệ) bằng Công ty cổ phần Đèo Cả hoặc bằng Công ty cổ phần Đầu tư cầu đường CII.

Nếu Yên Khánh không được thay thế bằng một nhà đầu tư có năng lực, ngân hàng sẽ không giải ngân, và như vậy Dự án chắc chắn sẽ đứng bên bờ đổ vỡ. Bên cạnh đó, để giảm bớt thủ tục trung gian, tăng cường phân cấp và để đẩy nhanh tiến độ Dự án, Công ty cổ phần BOT Trung Lương – Mỹ Thuận đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển nhiệm vụ cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho UBND tỉnh Tiền Giang.

Được biết, việc chuyển Dự án về cho tỉnh làm cơ quan quản lý có thẩm quyền chính là việc đưa tất cả trách nhiệm về một đầu mối có đầy đủ công cụ, quyền lợi, nghĩa vụ và sát sườn với dự án nhất để tỉnh chủ động quản lý nguồn và giá cả vật liệu vốn đang rất phức tạp, đồng thời trực tiếp giải quyết tình trạng mặt bằng còn xôi đỗ như hiện nay. Phương án này cũng đã và đang được áp dụng thuận lợi ở những tuyến cao tốc trọng điểm khác: Đồng Đăng – Trà Lĩnh; Hữu Nghị - Chi Lăng.

Theo các chuyên gia, Dự án đã bị đình trệ 10 năm, nếu để Bộ Giao thông vận tải tiếp tục làm cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền (trong khi Bộ lại giao cho 1 cơ quan rất ít quyền lực thực tiễn như Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng Cửu Long làm đại diện), thì không có gì đảm bảo dự án sẽ không bế tắc tiếp.

Một vướng mắc nữa mà nhà đầu tư kiến nghị Chính phủ tháo gỡ là việc điều chỉnh quy định về lãi suất vay vốn. Hiện lãi suất áp vay vốn áp dụng cho Dự án ở mức7,82%/ năm. Trong khi đó Hợp đồng tín dụng đã ký lại ở mức 10,8%. Sự chênh lệch này dẫn đến việc không có khả năng thu hồi vốn, do đó không đảm bảo điều kiện để ngân hàng rót kinh phí cho dự án. Các cấp đã có rất nhiều cuộc họp và chỉ đạo để tháo gỡ vướng mắc này, nhưng hiện nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng.

Bên cạnh đó, trong thời gian chờ tháo gỡ các vướng mắc tín dụng, để chạy đua với thời gian cam kết thông tuyến năm 2020, các cơ quan có thẩm quyền cần cho các nhà đầu tư của dự án huy động vốn tín dụng để thi công và ngân hàng tài trợ vốn cần bảo lãnh cho Công ty CP BOT Trung Lương – Mỹ Thuận thanh toán cho các nhà thầu đã huy động vốn ngắn hạn đó.