Viện Kiểm sát nhân dân TP. Đà Nẵng vừa ban hành cáo trạng truy tố Nguyễn Quang Trung (biệt danh "Trung lửa", 63 tuổi, cựu Tổng Giám đốc Công ty Nhà Đà Nẵng), Lâm Phụng Tiên (57 tuổi, cựu kế toán), Bùi Lê Duy (45 tuổi, cựu Giám đốc xí nghiệp), Nguyễn Hoàng Phượng Uyển (54 tuổi, cựu Trưởng Phòng Tài chính), Lê Thị Thu Hà (46 tuổi, cựu Kế toán xí nghiệp). Những người này bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Theo hồ sơ vụ án, Công ty Đầu tư phát triển Nhà Đà Nẵng là doanh nghiệp nhà nước do UBND TP. Đà Nẵng nắm giữ 100% vốn chủ sở hữu (đến năm 2010 thì cổ phần hóa).

Nhà đất tại 186 Trần Phú được UBND TP Đà Nẵng cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AN 104200 có diện tích 322,7m2, đất cơ sở sản xuất kinh doanh và số AN 104001 có diện tích 68,4m2, đất ở đô thị.

Quá trình mua, chuyển nhượng sử dụng thửa đất này được bà Tiên hạch toán và theo dõi trong danh mục tài sản cố định (thuộc doanh nghiệp nhà nước).

Mặc dù việc bán tài sản cố định thuộc doanh nghiệp nhà nước phải tổ chức bán đấu giá, tổ chức thẩm định giá trước khi bán theo quy định, tuy nhiên ông Trung tự quyết định việc chuyển nhượng và giá chuyển nhượng nhà đất theo giấy chứng nhận số AN 104001, diện tích 68,4m2, diện tích sử dụng 255,4m2, tại 186 Trần Phú cho Công ty cổ phần Địa ốc ô tô Phương Trang với giá gần 1,9 tỉ đồng, gây thất thoát cho Nhà nước.

Xí nghiệp công trình giao thông và xây dựng là đơn vị trực thuộc Công ty Đầu tư phát triển Nhà Đà Nẵng. Ông Trung đã ký quyết định cấp tài sản là quyền sử dụng đất tại 31 Núi Thành, diện tích 620m2 cho xí nghiệp trên.

Quá trình tiến hành kiểm kê tài sản để xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa đối với quyền sử dụng đất tại số 31 đường Núi Thành (Đà Nẵng), mặc dù 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất X 127544 và AB 143592 cấp cho 2 thửa đất diện tích 184,7m2 và 433,1m2 đã được hợp thửa và được thay thế bằng giấy chứng nhận số AC 148860 cho 1 thửa đất, diện tích 620m2.

Tuy nhiên, các bị can là thành viên của tổ giúp việc ban chỉ đạo cổ phần hóa và tổ kiểm kê tài sản có hành vi kiểm kê tài sản lập hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa không đúng quy định; sử dụng bản sao 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất X 127544 và AB 143592 để kê khai, xác định giá trị tài sản không đúng với thực tế 2 thửa đất đã được hợp thửa, làm giảm hệ số sinh lời của đất, giảm giá trị thửa đất khi xác định giá trị doanh nghiệp, gây thất thoát tài sản của Nhà nước. 

Trong đó, Nguyễn Quang Trung thực hiện 2 vụ, gây thất thoát tài sản nhà nước hơn 2,6 tỷ đồng; Lâm Phụng Tiên thực hiện 1 vụ, gây thất thoát hơn 1,4 tỷ đồng; Nguyễn Hoàng Phượng Uyển, Bùi Lê Duy và Lê Thị Thu Hà thực hiện 1 vụ, gây thiệt hại hơn 1,1 tỷ đồng

Theo Kiểm toán nhà nước khu vực III, Công ty cổ phần Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng (NDN) nguyên là doanh nghiệp nhà nước địa phương chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần từ ngày 31/3/2010, đã được UBND TP. Đà Nẵng giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các thửa đất trong giai đoạn 2011-2017.

Tuy nhiên, quá trình kiểm toán tại NDN, Công ty này đã không báo cáo, không cung cấp đầy đủ hồ sơ tài liệu theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước. Điều này khiến cơ quan kiểm toán không đủ thông tin để đánh giá việc quản lý, sử dụng đất trong và sau quá trình cổ phần hóa.

Theo hồ sơ, trước đây UBND TP. Đà Nẵng đã giao trực tiếp không qua đấu thầu Dự án gắn với quyền sử dụng đất 3 khu đất gồm: số 13 Nguyễn Chí Thanh (846 m2), 59 Lê Duẩn (75 2m2) thực hiện dự án xây nhà chung cư và khu đất rộng gần 7 ha thực hiện dự án khu dân cư tại khu vực phía bắc nút giao thông Hòa Cầm, quận Cẩm Lệ cho NDN.

Trong đó, khu đất 59 Lê Duẩn (quận Hải Châu) nằm ở hai mặt tiền có vị trí đắc địa bậc nhất Đà Nẵng, trước đây là khu nhà tập thể được UBND TP. Đà Nẵng giải tỏa di dời các hộ dân để giao cho NDN xây chung cư cao tầng. Còn khu đất 13 Nguyễn Chí Thanh là vị trí “đất vàng” sau khi giải tỏa cũng giao cho NDN xây nhà chung cư.

Theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước khu vực III, Hội đồng thẩm định giá đất đề xuất và được UBND TP. Đà Nẵng ưu ái quyết định giảm 20% do diện tích lớn đối với khu đất 59 Lê Duẩn của NDN nhưng không có cơ sở, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

Điều đáng nói là sau khi được giao đất, công ty đã không xây nhà chung cư như chủ trương đã được duyệt. Khu đất 59 Lê Duẩn được NDN chuyển nhượng cho Công ty cổ phần bất động sản Chiến Thắng Việt Nam xây dựng khách sạn để hưởng tiền chênh lệch.

Còn khu đất 13 Nguyễn Chí Thanh, Công ty này đem góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần đầu tư Tia Sáng Mới. Giá trị quyền sử dụng đất tại thửa này được 2 pháp nhân góp vốn thống nhất định giá là hơn 25 tỷ đồng. Hiện trạng đến tháng 1/2019 thửa đất này đã được đền bù, giải toả nhưng chưa thực hiện xây nhà chung cư cao tầng theo chủ trương của UBND TP. Đà Nẵng. Hiện khu đất này đang làm bãi đậu ôtô, kinh doanh ăn uống, không đúng mục đích khi được giao.

Theo kết luận của Kiểm toán nhà nước khu vực III, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND TP. Đà Nẵng giao đất có thu tiền sử dụng đất cho NDN thửa đất 59 Lê Duẩn khi không thẩm định nhu cầu sử dụng đất là chưa đảm bảo trình tự thủ tục.

Không chỉ vậy, thửa đất 3 mặt tiền đường Phan Bá Phiến (quận Sơn Trà) có diện tích gần 3.000 m2 được UBND TP. Đà Nẵng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho NDN với thời hạn sử dụng đất lâu dài, mục đích sử dụng đất là đất cơ sở giáo dục - đào tạo là sai quy định. Và thực tế công ty này không sử dụng theo mục đích đất đã được phê duyệt như ban đầu, mà đang rao bán.

Kiểm toán Nhà nước khu vực III còn kết luận, UBND TP. Đà Nẵng chưa kịp thời chỉ đạo Sở TNMT tăng cường kiểm tra, giám sát việc quản lý sử dụng đất tại NDN để phát hiện sai sót. Còn Sở Tài nguyên và Môi trường không tham mưu cho UBND TP tổ chức đấu thầu dự án gắn với quyền sử dụng đất khi giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với 3 thửa đất của NDN; tham mưu cho thành phố giao đất cho NDN thửa đất 59 Lê Duẩn khi không thẩm định nhu cầu sử dụng đất của công ty này.

Kết thúc kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước khu vực III đã đề nghị TP. Đà Nẵng tổ chức thanh tra việc quản lý, sử dụng đất trước và sau cổ phần hoá đối với NDN. Tháng 6/2020, Thanh tra Đà Nẵng đã công bố thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất trước và sau cổ phần hóa tại Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Nhà Đà Nẵng. Trong quá trình thanh tra tại công ty này, Thanh tra TP. Đà Nẵng đã phát hiện dấu hiệu tội phạm và chuyển 1 vụ việc sang cơ quan điều tra.