Theo ông Hoàng Hoa Sơn, Trưởng phòng Thử nghiệm lâm sàng, Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế, vắc-xin Nano Covax của Công ty cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen đã triển khai giai đoạn I, II, III b, cũng đã đánh giá kết quả giữa kỳ giai đoạn 3 nhiều lần. 

Thời điểm cuối năm 2021, dữ liệu chưa đầy đủ, có số liệu nhưng cần xác minh, phân tích. Do vậy, Hội đồng Đạo đức có đề nghị đơn vị nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện hồ sơ.

Với vắc-xin Covivac của Viện vắc-xin và sinh phẩm y tế Nha Trang, theo ông Sơn, do có hợp tác quốc tế nên vừa là thuận lợi nhưng cũng bị động từ kinh phí, kế hoạch, tiến độ, thời gian qua mới hoàn thành giai đoạn II. 

Khi chuyển sang giai đoạn III không còn người chưa tiêm vắc-xin Covid-19 nữa (do chiến dịch tiêm vắc-xin Covid-19 rất thành công) nên theo hướng vắc-xin liều cơ bản không thực hiện được.

Trước thông tin, liệu nghiên cứu vắc-xin Covivac có dừng lại do khó khăn nêu trên, ông Sơn cho hay, hiện nghiên cứu vẫn tiến hành theo đề cương được Bộ Y tế phê duyệt trước đó, chưa tiếp tục triển khai nghiên cứu giai đoạn tiếp theo chứ không dừng.

Còn về vắc-xin ARTC-154, do Tập đoàn Vingroup chuyển giao công nghệ Mỹ, ngày 20/4/2022, Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia đã họp đánh giá báo cáo kết quả giữa kỳ giai đoạn I, II, IIIa và IIIb.

Tổ chức nhận thử và nhóm nghiên cứu đã tiếp thu hoàn thiện hồ sơ báo cáo kết quả giữa kỳ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I, II, IIIa và IIIb vắc-xin ARCT-154 phiên bản 5.0 ngày 9/5/2022 và đã được Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia chấp thuận bằng giấy chứng nhận.

Bộ Y tế đang tiếp tục tổng hợp các tài liệu để xem xét việc cấp phép lưu hành vắc-xin ARCT- 154 theo quy định. Như vậy, hiện vắc-xin này vẫn tiếp tục triển khai nghiên cứu theo đề cương và tiếp tục cập nhật.

Theo một chuyên gia về vắc-xin, việc nghiên cứu và sản xuất vắc-xin Covid-19 ở thời điểm này không còn nhiều ý nghĩa trong việc phục vụ nhu cầu tiêm vắc-xin cho người dân, bởi tỷ lệ hoàn thành tiêm mũi 1, 2 ở người dân đã đạt hơn 90%.

Tuy nhiên, trước ý kiến này, ông Sơn khẳng định, việc nghiên cứu, sản xuất vắc-xin Covid-19 nếu thành công vẫn có ý nghĩa về mặt khoa học, làm chủ công nghệ, đã sản xuất được vắc-xin; 

Còn trên thực tiễn vẫn có thể cung cấp vắc-xin cho các thị trường khác, hoặc lâu dài, nếu có tái bùng dịch, với những người chưa từng tiêm vắc-xin có thể sử dụng.

Thị trường vắc-xin tại nước ta được dự báo là một thị trường lớn, có tốc độ phát triển cao trong những năm tới, vì Việt Nam là nước nhiệt đới với khí hậu nóng ẩm, nên tiềm ẩn nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm rất cao và phức tạp. 

Đó còn chưa kể, nhiều dịch bệnh cũ tái phát và xuất hiện liên tục, kéo dài trong nhiều năm như sốt xuất huyết, rubella, thủy đậu, cúm mùa. 

Tỉ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm ở trẻ em như tiêu chảy do virus rota, viêm phổi do phế cầu, viêm màng não mủ do Hib còn khá cao.

Theo ông Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, vắc-xin là vũ khí hiệu quả nhất để kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm và điều trị nhiều bệnh nguy hiểm. 

Do vậy, việc nghiên cứu sản xuất vắc-xin trong nước giúp phòng và điều trị bệnh ở người, phục vụ nhu cầu trong nước và xa hơn, hướng tới xuất khẩu là một nhiệm vụ cấp thiết.

Xác định được tầm quan trọng của vắc-xin, trước bối cảnh đại dịch Covid-19 đang bùng phát trên toàn cầu, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Chương trình Khoa học và Công nghệ trọng điểm quốc gia “nghiên cứu sản xuất vắc-xin sử dụng cho người đến năm 2030”.