Bài 2: Nguy cơ thiệt hại ngân sách chỉ có cơ sở… một phần?  

Thanh tra Chính phủ cho rằng, tố cáo của nguyên Bí thư Bình Thuận về việc xác định và thu tiền sử dụng đất của UBND tỉnh Bình Thuận chỉ có cơ sở một phần và là lỗi… thủ tục.

Lỗi thủ tục hành chính?

Như chúng tôi phản ánh, ngày 2/1/2019, ông Đinh Trung, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận từ năm 1992 đến năm 2000 đã gửi đơn đến Thủ tướng Chính phủ phản ánh và đề nghị Thủ tướng chỉ đạo làm rõ một số vấn đề liên quan đến trách nhiệm quản lý của UBND tỉnh Bình Thuận trong việc chuyển đổi sân golf Phan Thiết sang khu đô thị có dấu hiệu trái pháp luật.

Theo đó, ngày 25/1/2019, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 738/VPCP-V.I do Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Duy Hưng ký giao Thanh tra Chính phủ kiểm tra, kết luận các nội dung phản ánh, kiến nghị của ông Đinh Trung.

5 tháng sau, tháng 6/2019, Thanh tra Chính phủ đã gửi Thủ tướng Chính phủ Báo cáo số 892/BC-TTCP ngày 4/6/2019 về “Kết quả kiểm tra, xác minh nội dung kiến nghị, phản ánh của công dân liên quan đến việc chuyển đổi sân golf Phan Thiết sang khu đô thị”.

Đáng lưu ý nhất là nội dung ông Đinh Trung tố rằng, cách định giá và thu tiền sử dụng đất của tỉnh Bình Thuận “đưa lại lợi ích kếch xù cho doanh nghiệp, có thể thất thu ngân sách nhà nước hàng ngàn tỷ đồng”. Tố cáo này xuất phát từ việc UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định phê duyệt giá đất để tính tiền sử dụng đất cho 363.523 m2 với số tiền sử dụng đất là 936.800 triệu đồng, như vậy, giá thu tiền sử dụng đất là hơn 2,5 triệu đồng/m2. Trong khi đó, giá thị trường trên địa bàn TP. Phan Thiết và các tuyến đường nằm quanh dự án thấp nhất khoảng 10 triệu đồng/m2, cao nhất 24 triệu đồng/m2. Chủ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phân lô bán nền với giá 20-30 triệu đồng/m2.

Với nội dung này, Thanh tra Chính phủ cho hay, qua xác minh, năm 2017, Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán và xác định: giá đất để làm căn cứ xác định tiền sử dụng đất do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Thuận và Công ty cổ phần Thông tin và Thẩm định giá miền Nam (SIVC) xác định trên cơ sở giao dịch gần khu vực thực hiện dự án, kết quả đấu giá đất của các dự án lân cận là phù hợp theo quy định.

Tuy nhiên, ở phần chi phí phát triển ước tính của Dự án xác định chưa chính xác. Kiểm toán Nhà nước xác định, chủ đầu tư thi công thừa 216 m kè biển công cộng so với chiều dài kè biển đã được duyệt trong quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 và tính toán sau một số định mức, đơn giá, dẫn đến làm giảm gần 20 tỷ đồng tiền sử dụng đất, nên đã kiến nghị nộp bổ sung ngân sách nhà nước. Công ty cổ phần Rạng Đông đã nộp ngân sách.

Trên cơ sở đó, Kiểm toán Nhà nước kết luận tại Thông báo 39/TB-KTNN-KV.XIH ngày 5/2/219 với nội dung: Cơ sở xác định tiền sử dụng đất của dự án kiểm toán chi tiết nhìn chung đã phù hợp với quy định hiện hành, giá đất được thực hiện đúng quy định. Tuy nhiên, chủ đầu tư đã phê duyệt thiết kế cơ sở dự án mà chưa lấy ý kiến của Sở Xây dựng là chưa chặt chẽ về mặt thủ tục xây dựng.

Nguyên nhân là chưa có hướng dẫn cụ thể, chi tiết của cơ quan chuyên ngành, nên trong quyết định phê duyệt giá đất cụ thể Dự án Khu đô thị biển Phan Thiết, UBND tỉnh Bình Thuận đã thận trọng quy định: “Sau khi nghiệm thu quyết toán công trình, nếu chi phí đầu tư thấp hơn 1.693.637.072.523 đồng, nhà đầu tư có trách nhiệm nộp bổ sung vào ngân sách nhà nước phần chênh lệch. Nếu phát sinh tăng trong chi phí dự phòng, nhà đầu tư tự chịu”. Vì vậy, phản ánh cho rằng, việc xác định nghĩa vụ tài chính cho dự án có nguy cơ thiệt hại ngân sách nhà nước là không có cơ sở.

Với kết quả xác minh nội dung “cốt tử” nhất nêu trên, tới phần nhận xét kiến nghị của mình, Thanh tra Chính phủ cho rằng, nội dung tố cáo của ông Đinh Trung về việc “UBND tỉnh Bình Thuận xác định giá đất để làm căn cứ thu tiền sử dụng đất chưa chính xác, có nguy cơ gây thiệt hại ngân sách”… chỉ có cơ sở một phần. Theo phân tích của Thanh tra Chính phủ, thì “cơ sở một phần” chính là lỗi về thủ tục hành chính chưa chặt chẽ như kết luận của Kiểm toán Nhà nước nêu trên.

Không bố trí 20% đất xây nhà ở xã hội là trách nhiệm của Bộ Xây dựng?

Theo đơn tố cáo, ông Đinh Trung cho rằng, việc UBND tỉnh Bình Thuận không yêu cầu chủ đầu tư bố trí 20% quỹ đất ở của dự án để xây dựng nhà ở xã hội trong phạm vi dự án là chưa đúng quy định pháp luật.

Thanh tra Chính phủ sau xác minh cho rằng, nội dung này chỉ có… cơ sở một phần. Dự án Khu đô thị du lịch biển Phan Thiết có quy mô hơn 62 ha và thực hiện đầu tư tại TP. Phan Thiết là đô thị loại II. Theo quy định tại Nghị định số 188/2013/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển quản lý nhà ở xã hội, thì chủ đầu tư phải dành 20% quỹ đất hoặc tổng mặt bằng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để đầu tư hạ tầng kỹ thuật dành để xây nhà ở xã hội. Do đó, việc không bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội trong phạm vi dự án là chưa thực hiện đúng quy định theo Nghị định 188/2013/NĐ-CP.

Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ, do có một số vướng mắc, nên UBND tỉnh Bình Thuận đã có văn bản xin ý kiến và thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng là cho phép chủ đầu tư nộp khoản tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước để đầu tư xây dựng xã hội. Công ty Khu đô thị du lịch biển Phan Thiết đã nộp khoản tiền tương đương giá trị 20%, cũng như UBND tỉnh Bình Thuận đã bố trí 2 khu đất khác có tổng diện tích 8,57 ha để xây dựng nhà ở xã hội.

“Bộ Xây dựng lại là bộ quản lý nhà nước chuyên ngành về xây dựng, khi địa phương có vướng mắc về pháp luật, có văn bản hỏi và sau đó thực hiện theo hướng dẫn của Bộ quản lý chuyên ngành, thì không quy kết UBND làm sai được” - báo cáo của Thanh tra Chính phủ gửi Thủ tướng nêu như vậy.

Trong phần kiến nghị của mình, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng rút kinh nghiệm trong việc hướng dẫn nghiệp vụ cho địa phương bảo đảm đúng tinh thần của luật chuyên ngành.

Câu kết để làm trái quyết định Thủ tướng là… không có cơ sở?

Một nội dung quan trọng khác trong đơn tố của ông Đinh Trung là “lãnh đạo tỉnh Bình Thuận đã câu kết, móc ngoặc với chủ đầu tư xóa bỏ sân golf, sử dụng đất này để kinh doanh bất động sản như phân lô bán nền, xây biệt thự, nhà cao tầng… để bán, chuyển nhượng là trái với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của Chính phủ và các quyết định của Thủ tướng”.

Báo cáo Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ cho rằng, tố cáo này không có cơ sở, bởi theo đề nghị của UBND tỉnh Bình Thuận, ngày 28/10/2014, Thủ tướng Chính phủ có Văn bản số 2117/TTg-KTN đồng ý đưa sân golf Phan Thiết ra khỏi Quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020.

Sau đó, UBND tỉnh Bình Thuận làm các thủ tục điều chỉnh Quy hoạch xây dựng chung của TP. Phan Thiết theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị năm 2009; điều chỉnh Kế hoạch sử dụng đất của TP. Phan Thiết theo Luật Đất đai năm 2013 và Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Đất đai, trước khi cho phép chủ đầu tư chuyển mục đích sử dụng đất.

Sau khi hoàn tất thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng chung và Kế hoạch sử dụng đất TP. Phan Thiết, UBND tỉnh Bình Thuận cho phép chủ đầu tư chuyển mục đích đất thể dục, thể thao sang mục đích đất ở đô thị, không phải làm thủ tục thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng là phù hợp với Luật Đất đai năm 2013.

(Còn tiếp)