Nhiều trăn trở

Theo bác sĩ Nguyễn Trọng Diện, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh, Nghị quyết 30/2023/NQ-CP và Nghị định 07/2023/NĐ-CP đã gỡ khó cho các cơ sở y tế trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, theo ông Diện, theo Điều 47, Nghị định 07/2023/NĐ-CP thì Bộ Y tế cần có văn bản hướng dẫn cụ thể khi nào thì được coi là tình huống cấp bách. 

Chẳng hạn, việc thiếu thuốc, vật tư, sinh phẩm y tế… liên quan đến hoạt động cấp cứu bệnh nhân đã được coi là cấp bách chưa?

Nếu cấp bách thì được thực hiện chỉ định thầu, đấu thầu rút gọn. Nếu không có hướng dẫn này, kể cả thông suốt tất cả các nội dung thì việc mua sắm đầu thầu không đơn giản, có thể kéo dài từ 3-6 tháng, thậm chí lâu hơn.

Với những vật tư, sinh phẩm dùng nhiều, thường quy nên thực hiện như thuốc biệt dược đàm phán giá để các địa phương dựa vào đó mua kịp thời mà không phải thông qua đấu thầu. 

Đại diện Sở Y tế Thanh Hóa cũng đề xuất nên tổ chức đàm phán giá với các sinh phẩm, hóa chất theo máy vì gần như sản phẩm này là độc quyền. 

Các sinh phẩm và hóa chất, vật tư theo máy độc quyền nên giao cho việc đàm phán giá, vì nếu đấu thầu sẽ gây khó khăn cho các cơ sở y tế.

“Chưa kể, khi tiến hành đấu thầu cũng gặp vướng mắc khi có nhiều doanh nghiệp đầu tuần đăng tải giá, cuối tuần lại xóa bỏ, thậm chí nhiều doanh nghiệp bí mật về giá”, vị này cho hay.

Lãnh đạo nhiều sở y tế và các bệnh viện cũng bày tỏ mong muốn, đối với những loại thuốc, vật tư, hóa chất, thiết bị y tế độc quyền, chỉ có 1 đơn vị sản xuất, cung ứng thì nên chuyển sang đàm phán giá, thay vì tổ chức đấu thầu như hiện nay.

Đồng thời, đề nghị thời gian tới cần khẩn trương sửa đổi Luật Đấu thầu để giải quyết căn cơ vấn đề thiếu thuốc, vật tư, hóa chất, trang thiết bị y tế. Cụ thể, cần có những quy định riêng dành cho thuốc và trang thiết bị y tế với sự tham gia của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đại diện cho Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho hay, Nghị quyết 30/NĐ-CP giải quyết thanh quyết toán chi phí bảo hiểm y tế với máy do nhà thầu cung cấp. Tuy nhiên, cần đưa nội dung này vào Luật đấu thầu sửa đổi thời gian tới.

“Hai năm qua, trong đợt dịch Covid-19, thành phố được viện trợ nhiều trang thiết bị y tế và những thiết bị này đã được phân về các đơn vị có nhu cầu sau đại dịch, nhưng khi sử dụng cho khám chữa bệnh, việc thanh toán bảo hiểm y tế rất khó khăn”, đại diện Sở Y tế TP.HCM đề xuất.

Đại diện một đơn vị kinh doanh trang thiết bị y tế cũng bày tỏ, hầu hết nút thắt được Nghị định 07/NĐ-CP tháo gỡ. Tuy nhiên, với tình huống trang thiết bị y tế độc quyền, báo giá có thể lên gấp 2-3 lần so với giá nhập khẩu như vậy liệu báo giá đó có bị coi “thổi” giá không.

Sớm đồng bộ các văn bản pháp luật

Liên quan tới công tác đấu thầu, mua sắm vật tư, thiết bị y tế theo Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên, về lâu dài, cần phải có giải pháp căn cơ, đó là nhanh chóng hoàn thiện thể chế bằng văn bản, xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện.

Ngoài ra, để đồng bộ các văn bản pháp luật, phải trình được Luật Dược sửa đổi, phải sửa được Luật Bảo hiểm Y tế sửa đổi, chuẩn bị khẩn trương xây dựng Luật Trang thiết bị y tế và phải phấn đấu đến tháng 4/2024 trình Quốc hội Luật Dược và Luật Bảo hiểm Y tế.

“Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính sửa Luật Giá và Luật đấu thầu. Bộ Y tế khẩn trương ban hành sửa đổi Thông tư 15 năm 2019, nếu không có gì thay đổi đầu tuần sau ký, hướng dẫn vấn đề mua sắm, đầu thầu”, Thứ trưởng Tuyên nói.

Trong thời gian sớm nhất, Cục Quản lý Dược trình Thông tư sửa đổi thay thế thông tư 03/2020/TT-BYT về danh mục thuốc đấu thầu tập trung. Vụ Trang thiết bị y tế và Vụ pháp chế khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định 07/2023/NĐ-CP và phải trình trong tháng 3 này.

Đồng thời Bộ phải ban hành hướng dẫn về khai thác thông tin đăng tải thông tin của Bộ về kê khai giá; Có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép đưa vào cổng thông tin điện tử của Bộ để cho các bệnh viện tham khảo. Đồng thời 2 bộ phối hợp xây dựng quy chế đấu thầu thuốc, tham gia đấu thầu.

Thứ trưởng Bộ Y tế đặc biệt lưu ý các cơ sở y tế, với trường hợp liên danh, liên kết các cơ sở phải chịu trách nhiệm về hạn sử dụng, hết khấu hao, chịu trách nhiệm về chất lượng của máy, tránh trường hợp máy hết hạn sử dụng, hết khấu hao nhưng vẫn sử dụng và đưa ra hàng loạt kết quả sai.

Đối với trường hợp đấu thầu, mua sắm chỉ có 1 nhà thầu, 1 báo giá, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên lưu ý, khi thực hiện 1 báo giá phải đảm bảo chặt chẽ, phải có chứng minh cụ thể, tránh xảy ra lợi dụng chỉ có 1 báo giá mà vi phạm trong đấu thầu.

Đồng thời, khi quyết định lựa chọn trang thiết bị và vật tư y tế cần phải bảo đảm minh bạch, công tâm, trách nhiệm để làm thiết bị phải mang tính tối ưu về hiệu quả và chi phí đầu tư.