Trao đổi về ứng dụng công nghệ Blockchain tại Hội thảo "Ứng dụng công nghệ trong quản trị tòa soạn số", TS. Đặng Minh Tuấn, Chủ tịch Liên minh Blockchain Việt Nam, Viện trưởng Viện nghiên cứu CMC chia sẻ: “Blockchain có vai trò quan trọng trong chuyển đổi số báo chí. Trong đó, ứng dụng Blockchain trong tòa soạn được thể hiện qua các nội dung, gồm: Xác thực nội dung; quản lý quyền sở hữu; giao dịch quảng cáo và đối tác; theo dõi sự phân phối và tiếp thị.

Cụ thể, bằng cách ghi nhận thông tin về tác giả, ngày tạo, ngày xuất bản và quyền sở hữu trên Blockchain, tòa soạn có thể bảo vệ quyền lợi của các nhà báo và tác giả, ngăn chặn việc vi phạm bản quyền và dữ liệu trong bài.”

Chính vì vậy, Blockchain có thể bảo đảm rằng bài viết không bị thay đổi sau khi được công bố. Điều này giúp đối tác và độc giả tin tưởng vào tính chính xác và đáng tin cậy của nội dung, đồng thời giúp người đọc có thể “truy xuất nguồn gốc” thông tin vừa tiếp nhận. Đây là cơ sở quan trọng để độc giả phân biệt tin thật và tin giả. 

Ngoài ra, TS. Đặng Minh Tuấn có đề cập đến một số nội dung liên quan đến việc ứng dụng Blockchain trong tòa soạn, như: Ứng dụng hợp đồng thông minh (smart contract) trong tòa soạn; ứng dụng NFT (một tài sản ảo đại diện cho các vật phẩm trong thế giới thực như nghệ thuật, âm nhạc, video…) trong tòa soạn; ứng dụng Web3 trong tòa soạn.

Bàn về ứng dụng NFT trong bản quyền nội dung và tác phẩm số, TS. Đặng Minh Tuấn cho biết: “Kế thừa các ưu điểm của Blockchain, NFT là duy nhất và không thể thay thế. Toà soạn có thể tạo ra NFT để đại diện cho các tác phẩm số, bài viết, hình ảnh, video, âm nhạc và nhiều loại nội dung khác. Mỗi NFT sẽ bảo đảm tính duy nhất và không thể thay đổi của tác phẩm. 

Đặc điểm này giúp nhà báo bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đồng thời ngăn chặn việc “đạo văn”, “đạo báo”. Việc xây dựng các bộ sưu tập NFT độc đáo và đặc biệt, liên quan đến các chủ đề, sự kiện hoặc nhân vật nổi tiếng có thể là một nguồn thu nhập tốt của tòa soạn, bởi độc giả có thể bỏ tiền mua để sưu tập các NFT này và sở hữu một phần lịch sử, nội dung của toà soạn".

Blockchain được ví như “thiên địch” của tin giả do trí tuệ nhân tạo sản xuất, do đó, công nghệ này cực kỳ quan trọng trong chuyển đổi số bởi khi đó không còn hồ sơ, văn bản, giấy tờ, chỉ còn dữ liệu. Lúc này, sẽ xuất hiện những nguy cơ khi dữ liệu có thể bị mất, thao túng hoặc sửa đổi. Blockchain sẽ giúp đảm bảo tính tin cậy của dữ liệu. 

Blockchain cũng có thể được sử dụng để cung cấp một cơ chế an toàn và minh bạch nhằm quản lý các giao dịch quảng cáo. Công nghệ này cho phép các bên liên quan như nhân viên kinh doanh của các tờ báo, đối tác tiếp thị, tòa soạn theo dõi và xác thực các giao dịch, từ đó đảm bảo tính minh bạch và ngăn chặn hành vi gian lận trong hoạt động quảng cáo. 

Nhờ cơ chế tự hoạt động, hợp đồng thông minh (smart contract) có thể được sử dụng để quản lý quá trình biên tập và kiểm duyệt bài viết một cách tự động, ghi nhận và xác thực các bước trong quá trình biên tập, đảm bảo tính chính xác và minh bạch. 

Bên cạnh đó, thay vì thu phí bằng tin nhắn như hiện tại, các cơ quan báo chí có thể bán cho người đọc một loại vé điện tử dưới dạng NFT. Chỉ cần sở hữu NFT này, người đọc sẽ có quyền truy cập vào các nội dung cao cấp mà không mất thao tác trả phí. 

Trong 2 năm trở lại đây, NFT đã được ứng dụng rất nhiều trong các tài sản số. Theo TS. Đặng Minh Tuấn, các tờ báo có thể biến bài báo của mình thành NFT. Nhờ vậy, mỗi bài viết đều sẽ trở thành tài sản số và có thể chuyển nhượng, rao bán. 

“Tòa soạn có thể xây dựng bộ sưu tập tài sản số là các bài viết dưới dạng NFT. Đó phải là các tin bài có giá trị, sau khi được tài sản hóa thành NFT, độc giả yêu thích có thể bỏ tiền để sở hữu phiên bản số của bài viết đó. NFT cũng có thể trở thành tấm vé điện tử, một loại giấy chứng nhận số để độc giả sở hữu có quyền truy cập vào các thông tin theo thỏa thuận”, TS. Đặng Minh Tuấn nêu rõ. 

Như vậy, nếu được ứng dụng, các sản phẩm của công nghệ Blockchain sẽ có thể ngay lập tức thay đổi cách vận hành, hoạt động của các tòa soạn báo, từ đó góp phần vào công cuộc chuyển đổi số báo chí Việt Nam.