Khủng hoảng do đại dịch Covid-19 gây ra đã khiến các doanh nghiệp phải tính toán đến việc thay đổi mô hình kinh doanh và cấu trúc chi phí. 

Các doanh nghiệp nhận ra rằng có những chi phí trước dịch là định phí thì nay đã phải chuyển đổi sang biến phí, như phí thuê mặt bằng, hoặc thậm chí là chi phí lương cho người lao động, tuỳ theo nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp sao cho linh hoạt.

Bên cạnh đó, một số năng lực vốn được xem như thế mạnh của doanh nghiệp để kiến tạo khác biệt thì giờ đây đã trở thành điều kiện tối thiểu trong vận hành doanh nghiệp, ví dụ tự động hóa và công nghệ giúp phối hợp làm việc. Nhiều doanh nghiệp đã mất đi lợi thế vốn có trước đây.

Chia sẻ về chủ đề “Tái định hình doanh nghiệp để phát triển bền vững: Chuyển dịch mô hình kinh doanh và chi phí”, tại Diễn đàn Doanh nghiệp: Lựa chọn nào thời hậu COVID-19?, chuyên gia kinh tế TS. Võ Trí Thành nhận định, doanh nghiệp cần định hình lại phương thức sản xuất kinh doanh, chú trọng thông tin, dịch vụ gắn với xử lý dữ liệu và kết nối để thông minh hóa nhà quản trị, quy trình sản xuất và tối ưu hóa chuỗi giá trị

Đặc biệt, để quản trị rủi ro, doanh nghiệp cần học hỏi, chuẩn bị, sử dụng các công cụ phòng chống, tận dụng bảo hiểm, tăng nhận thức pháp lý…

Đồng quan điểm, ông Hoàng Đức Hùng, Phó tổng giám đốc PwC Việt Nam cho biết, để thích nghi với bối cảnh hiện nay doanh nghiệp  cần thiết phải chuyển dịch mô hình kinh doanh và chi phí để tăng cường sức bền và tính linh hoạt.

Theo ông Hùng, khủng hoảng Covid-19 đã thay đổi nhiều khái niệm cũng như mô hình về chi phí. Một số chi phí từng được các nhà lãnh đạo cho là cố định thì nay lại là chi phí biến đổi, ví dụ chi phí thuê văn phòng. Trong khi đó, một số năng lực vốn được xem như kiến tạo khác biệt thì giờ đây đã trở thành điều kiện tối thiểu trong vận hành doanh nghiệp, ví dụ tự động hóa và công nghệ giúp phối hợp làm việc.

Và trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang dần thích nghi với trạng thái “bình thường mới”, các lãnh đạo doanh nghiệp phải tiếp tục cân bằng chiến lược cắt giảm chi phí mà không gây ảnh hưởng tới doanh nghiệp, đồng thời chuyển hướng đầu tư cho các yếu tố giúp tăng trưởng, tăng sức bền. 

“Để chuẩn bị cho những khủng hoảng trong tương lai, đây chính là thời điểm thích hợp để xem xét lại các lĩnh vực doanh nghiệp ưu tiên, tìm kiếm sự khác biệt trong chuỗi giá trị và đào tạo nhân viên theo cách vận hành mới”, ông Hùng cho hay.

Cũng theo ông Hùng, có bốn bài học hữu ích cho doanh nghiệp được đúc rút từ các cuộc khủng hoảng trước đây cần được cập nhật để thích ứng với những biến đổi không ngừng từ đại dịch.

Một là, sự thay đổi dài hạn trong thói quen của người tiêu dùng: Người tiêu dùng kỳ vọng doanh nghiệp có nhiều sự lựa chọn hơn trong trải nghiệm kỹ thuật số. Vì vậy, những tương tác trực tiếp, về cơ bản sẽ thay đổi.

Hai là, môi trường kinh doanh đầy biến động và chứa nhiều yếu tố chưa rõ ràng: Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đang đầu tư vào các chiến lược ứng phó với những rủi ro từ các tác nhân bên ngoài và nhanh chóng phục hồi sau suy thoái. Họ quyết tâm thực hiện các chiến lược linh hoạt mà có thể hỗ trợ doanh nghiệp trở nên bền vững hơn.

Ba là, sự thay đổi trong tính chất công việc: Các nhà tuyển dụng đang dịch chuyển từ các mô hình lực lượng lao động cố định sang các mô hình kỹ thuật số, linh hoạt và đa dạng hơn, góp phần hỗ trợ làm việc tự chủ và thích ứng với môi trường đầy biến động như hiện nay.

Bốn là, suy giảm niềm tin vào doanh nghiệp: Các khoản đầu tư của công ty cho sức khỏe và an toàn của nhân viên, cải thiện tính linh hoạt của doanh nghiệp, và bảo mật dữ liệu có thể trở thành lợi thế cạnh tranh trong tương lai.

Phó tổng giám đốc PwC Việt Nam cũng nêu ba chiến lược chính góp phần hỗ trợ doanh nghiệp phát triển từ khủng hoảng. Chiến lược thứ nhất: Xem xét lại các ưu tiên chiến lược. Trong đó, cần phải xác định lại chi phí phù hợp với các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng.

Chiến lược thứ hai: Tái xây dựng cấu trúc chi phí nhờ xác định những điểm khác biệt trong chuỗi giá trị. Trong đó, đặc biệt cần phải tinh gọn quy trình, từ đó tái đầu tư và phát triển.Chiến lược thứ 3: Đào tạo nhân viên theo phương pháp vận hành mới. Trong đó, ông Hùng đặc biệt nhấn mạnh, lãnh đạo cần phải có mục tiêu cụ thể, hướng tới tương lai doanh nghiệp phát triển bền vững.