Ngân sách Trung ương hụt thu chắc là do giá dầu thô giảm mạnh, thưa ông?

Năm 2015, dự kiến, tổng thu ngân sách nhà nước vượt dự toán 16.400 tỷ đồng, trong đó, địa phương vượt thu 47.700 tỷ đồng, còn Trung ương lại hụt thu 31.300 tỷ đồng so với dự toán.

Ngân sách Trung ương  hụt thu chủ yếu là do giá dầu thô giảm mạnh, giá thanh toán bình quân trong năm nay ước chỉ đạt 54 - 55 USD/thùng, so với giá dự toán 100 USD/thùng. Theo tính toán sơ bộ, giá dầu thô giảm khiến ngân sách Trung ương hụt thu từ dầu thô và các khoản thu khác lên tới 63.000 tỷ đồng. Trong đó, thu từ dầu thô hụt 32.000 tỷ đồng; thu nội địa giảm 12.000 tỷ đồng do giảm thu từ hoạt động khai thác khí, thu từ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất; thu từ hoạt động xuất nhập khẩu giảm 19.000 tỷ đồng do trị giá tính thuế giảm.

Ngoài ra, thực hiện cam kết, kể từ năm 2015, thuế nhập khẩu mazut và diesel từ các nước ASEAN đã giảm xuống 0% và 5%, nên các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối tăng tỷ trọng nhập khẩu 2 mặt hàng này từ ASEAN và giảm nhập khẩu từ các nước ngoài ASEAN với mức thuế nhập khẩu cao gấp nhiều lần. Việc này cũng góp phần làm giảm thu ngân sách Trung ương.

Trước tình thế đó, Chính phủ đã trình Quốc hội cho phép lấy 10.000 tỷ đồng từ tiền bán bớt cổ phần nhà nước, tức là vẫn còn thiếu tới 21.300 tỷ đồng. Thưa ông, số tiền còn thiếu lấy nguồn nào để bù đắp?

Tổng số tiền nợ thuế nội địa của khu vực doanh nghiệp hiện lên tới 76.000 tỷ đồng. Nếu loại trừ nợ bất khả kháng từ những năm trước tạm thời khoanh lại, tiền chậm nộp do nguyên nhân khách quan đang được đề nghị xóa (nợ khó thu, nợ chờ xử lý), thì vẫn còn 34.000 tỷ đồng tiền nợ thuế có khả năng thu hồi. Số tiền 34.000 tỷ đồng nợ thuế này sẽ được xử lý triệt để vì thực ra, chủ nợ vẫn đang hoạt động, có khả năng nộp, nhưng chây ỳ. Từ nay đến cuối năm, chỉ cần xử lý được 50% là ngân sách đã có thêm 17.000 tỷ đồng.

Trong 9 tháng đầu năm, cơ quan thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra và ban hành biên bản truy thu, truy hoàn 8.000 tỷ đồng, đã thu vào ngân sách trên 5.000 tỷ đồng, số còn lại 3.000 tỷ đồng (theo quyết định truy thu, truy hoàn của cơ quan thuế) chắc chắn sẽ thu được, vì doanh nghiệp chấp nhận biên bản xử lý, không khiếu nại, khiếu kiện. Trong quý IV này, cơ quan quản lý thuế tiếp tục đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, nên chắc chắn sẽ truy thu, truy hoàn cho ngân sách khoản tiền không nhỏ nữa.

Như vậy, nếu thu hồi được hết các khoản nợ đọng, truy thu, truy hoàn, tích cực đấu tranh chống gian lận thuế, gian lận thương mại, chống chuyển giá, thì ngân sách Trung ương năm nay cũng không đến nỗi “căng” lắm, thưa ông?

Quan điểm của ngành tài chính là đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, đấu tranh chống gian lận thuế, gian lận thương mại, chống chuyển giá… và tích cực thu hồi nợ đọng để giảm thiểu số tiền hụt thu. Hiện có một số doanh nghiệp lớn cố tình chiếm đoạt các khoản phải nộp ngân sách nhà nước, chúng tôi sẽ cố gắng thu hồi bằng được. Đơn cử, năm 2014, Liên doanh Dầu khí Việt - Nga vẫn còn khoản 86 triệu USD, tương đương gần 2.000 tỷ đồng chưa chịu nộp ngân sách và đưa ra nhiều lý do khác nhau để cố tình trốn tránh nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Nguồn cân đối ngân sách nhà nước năm nay sẽ sử dụng càng ít càng tốt, mà thay vào đó là tăng cường sử dụng nguồn từ thu hồi nợ đọng, tiền truy thu thuế để xử lý.

Ngân sách địa phương vượt thu 47.700 tỷ đồng, ngân sách Trung ương đã có hướng xử lý, nên tính chung, ngân sách nhà nước năm 2015 có khả năng vượt thu khá lớn. Vậy tại sao chưa tính đến việc tăng lương cho khu vực nhà nước, vì mức lương 1,15 triệu đồng/tháng đã quá lạc hậu?

Ngân sách địa phương tăng thu, nhưng hiện chỉ có 13 địa phương có cân đối nguồn về ngân sách Trung ương, số còn lại tăng thu, nhưng vẫn chưa đủ chi phí, vẫn trông chờ vào ngân sách Trung ương. Trong khi đó, ngân sách Trung ương vẫn còn hụt thu trong bối cảnh chi thường xuyên chiếm tỷ lệ quá cao trong tổng chi ngân sách, nhiều lĩnh vực, riêng khoản chi lương đã chiếm trên 70% tổng chi, nên trước mắt, ngân sách Trung ương phải tập trung giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo… và tăng cho đối tượng hiện có thu nhập từ lương, trợ cấp xã hội quá thấp.

Hy vọng năm 2016, nền kinh tế tiếp tục khởi sắc, thu ngân sách nhà nước tăng, đồng thời tiết kiệm chi các khoản không thiết yếu, chưa cần thiết, nên sẽ có nguồn để cân nhắc tăng lương cho khu vực nhà nước.

Hy vọng là thế, nhưng năm 2016, thuế thu nhập doanh nghiệp tiếp tục giảm, thu đủ dự toán cũng không hề đơn giản, thưa ông?

Từ năm 2016, thuế thu nhập doanh nghiệp phổ thông sẽ giảm xuống 20%, thay vì 22;, thuế thu nhập doanh nghiệp của khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ còn 17%, thay vì 20% như hiện nay. Kinh nghiệm cho thấy, giảm thuế suất, giảm mức độ đóng góp, thì ngân sách thường tăng thu.

Cụ thể, sau khi tăng mức khởi điểm chịu thuế từ 4 triệu đồng lên 9 triệu đồng/tháng, nâng mức giảm trừ gia cảnh từ 1,6 triệu đồng lên 3,6 triệu/người/tháng, thì số thu từ thuế thu nhập cá nhân liên tục tăng, năm nay dự kiến đạt 55.000 tỷ đồng, sang năm sắc thuế này sẽ vượt số thu từ dầu thô. Thuế thu nhập doanh nghiệp cũng tương tự, giảm thuế suất ở mức hợp lý, thì ngân sách sẽ tăng thu.