Tại Hội thảo "Kiến tạo môi trường kinh doanh thông thoáng - Thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại tại Việt Nam" do Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam và Dự án Hỗ trợ chính sách thương mại và đầu tư của châu Âu (EU-Mutrap) tổ chức chiều qua (4/4), đại diện Tổng cục Hải quan khẳng định, ngành hải quan tiếp tục phối hợp nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Mục tiêu là giảm tối đa thời gian thông quan hàng hóa, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Ông Đào Huy Giám, Tổng thư ký Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam cho biết, hoạt động quản lý và kiểm tra chuyên ngành hàng hóa xuất nhập khẩu đang bị doanh nghiệp “kêu” nhiều. Phần lớn các phản ánh của doanh nghiệp đều liên quan đến khâu kiểm tra chuyên ngành, thời gian thông quan còn kéo dài, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

Vẫn theo ông Giám. Trong những năm qua, Chính phủ đặc biệt quan tâm, chỉ đạo việc cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tạo thuận lợi hóa thương mại để hội nhập khu vực, quốc tế. Sự nỗ lực và quyết liệt của Chính phủ thể hiện qua loạt Nghị quyết 19 đã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ rất cao của cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức, quan sát viên trong nước, quốc tế và bước đầu mang lại hiệu quả, giúp ổn định nền kinh tế vĩ mô, tăng trưởng từng ngành.

Tuy nhiên, tiến trình cải cách, đổi mới đòi hỏi phải thực hiện thường xuyên, liên tục; đồng thời, trong thực tiễn, vẫn còn rất nhiều rào cản, vướng mắc cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, giao dịch thương mại của doanh nghiệp cần phải được nghiên cứu, xem xét tháo gỡ để tạo động lực thực sự cho phát triển kinh tế, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình hội nhập của doanh nghiệp và tăng sức thu hút đầu tư cho môi trường kinh doanh tại Việt Nam.

Ông Ngô Minh Hải, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho biết, tạo thuận lợi cho thông quan hàng hóa cũng chính là mục tiêu của ngành hải quan trong thời gian qua và sắp tới. Trong đó, ngoài ngành hải quan, thì trách nhiệm các bộ ngành trong phối hợp thực thi với cơ quan hải quan tại cửa khẩu là rất quan trọng, làm sao để cải thiện môi trường kinh doanh, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, có trên 200 danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu thuộc đối tượng kiểm tra chuyên ngành. Có những mặt hàng xuất nhập khẩu chịu quản lý của nhiều bộ, hoặc ngay trong một bộ lại chịu sự quản lý của 2-3 đơn vị khác nhau, dẫn đến những bất cập, khó khăn. Do đó, công tác phối hợp trong quản lý giữa các bộ ngành càng phải được đẩy nhanh về tiến độ.

Một thực tế nữa là hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý và kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nhiều, phạm vi điều chỉnh rộng.

Số liệu được ông Hải cung cấp cho thấy, đến 30/11/2016 có 362 văn bản gồm 22 luật, pháp lệnh; 93 nghị định, quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; 247 thông tư, quyết định của các bộ, ngành liên quan đến hoạt động này.

“Sắp tới, ngành hải quan sẽ rà soát, đề xuất sửa ngay các thông tư, quy định về kiểm tra chuyên ngành để giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp”, ông Hải cho biết thêm.

Cả nước hiện có khoảng 74.000 doanh nghiệp đang tham gia xuất nhập khẩu, thời gian thông quan hàng hóa nhập khẩu trung bình là 10 ngày, xuất khẩu 12 ngày, dài gấp đôi so với khu vực, trong đó riêng thời gian kiểm tra chuyên ngành là hơn 7 ngày. 

Do đó, việc giảm được 1 ngày thủ tục thông quan sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm 200 USD một lô hàng. Trong khi mỗi năm cả nước có khoảng 8,3 triệu lô hàng, 36% trong số đó bị kiểm tra, tỷ lệ này cao gấp 2,5 lần các quốc gia trong TPP và gấp 3 lần EU.

Đáng nói, chất lượng kiểm tra, kết quả kiểm tra rất thấp, phát hiện vi phạm không đang kể, hầu hết hàng hóa đều qua. Điều này đang cản trở sự phát triển. Vì 94% lượng hàng nhập khẩu là để phục vụ sản xuất kinh doanh