Nếu câu nói “không lấy lại được vỉa hè cho dân thì sẽ cởi áo về nhà” của Phó chủ tịch UBND quận 1, TP.HCM được xem là lời tuyên chiến với tình trạng mất trật tự mỹ quan đô thị thì chuyện “trong 180 quán bia vỉa hè ở Hà Nội, 150 quán có công an đứng đằng sau" mà Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung công khai mới đây, cho thấy có một loại hành vi tham nhũng ở các TP lớn. 

Đó là tham nhũng vỉa hè - loại tham nhũng chưa được ghi vào từ điển các nhà lập pháp nhưng ai cũng biết và mong nó bị loại khỏi đời sống xã hội.  

Chuyện cấm hàng rong, lập lại trật tự vỉa hè dường như nhiệm kỳ Chủ tịch Hà Nội nào cũng làm. Không phải nói miệng mà có chỉ thị, có chiến dịch hẳn hoi. 

Thế nhưng, sau mấy ngày “trống giong cờ mở”, sau những lời quyết tâm quyết chí, chữ ký của những bản cam kết vừa ráo mực thì vỉa hè Hà Nội đâu lại vào đấy. 

Không ai như Chủ tịch Nguyễn Đức Chung

Người Hà Nội ai mà chả biết lý do thật sự của kiểu “đánh trống bỏ dùi” của chính quyền TP trong các chiến dịch lập lại trật tự vỉa hè. Thế nhưng không ai nói công khai, chắc nịch như Chủ tịch Nguyễn Đức Chung.

Từng làm Giám đốc Công an TP, ông biết rõ quán bia vỉa hè nào có công an bảo kê, bãi giữ xe nào có bóng dáng của chủ tịch phường, chủ tịch quận, thậm chí là có cán bộ của sở nọ sở kia. 

Cho nên, câu nói của Chủ tịch Hà Nội “các bí thư, chủ tịch quận ngồi đây có ai dám cam đoan với tôi các điểm trông giữ xe dưới phường không có người nhà, không có bãi đỗ xe của bí thư, chủ tịch không?”, có lẽ chỉ là để cấp dưới nghe mà chột dạ, mà tự thay đổi, chứ ai lại dại gì khai ra những bãi xe vỉa hè đẻ ra tiền ấy cơ chứ.

Vì vậy, để lòng lề đường thông thoáng, để giao thông đô thị không ách tắc, trước mắt không phải là làm bãi đỗ xe ngầm mà là phải lấy lại vỉa hè. Nhưng Hà Nội không ồn ào, mà chọn cách làm bền vững. Đó là nêu cao tinh thần tự giác chấp hành của dân.

Nhưng trước khi dân chấp hành thì cán bộ phải tự giác, phải nêu gương bằng việc “quán triệt người nhà không lấn chiếm vỉa hè để buôn bán, làm bãi giữ xe trái phép”. Bởi nếu cứ như cái tỉ lệ đến 87% quán bia vỉa hè có công an bảo kê, bãi xe nào cũng có người nhà của bí thư, chủ tịch quận, phường thì với 939 điểm trông giữ phương tiện, mà chỉ 186 điểm có phép, thì chiến dịch lấy lại vỉa hè của Hà Nội, xem ra khó lòng đạt được kết quả.

Cậy quyền lấy lề đường kinh doanh là tham nhũng

Cán bộ nhà nước mà lại bằng cách này cách khác để kinh doanh lòng lề đường thu lợi cho riêng mình thì bảo sao dân có thể tôn trọng pháp luật.

Không ồn ào trăm tỉ, nghìn tỉ như các đại án ngân hàng, các dự án nhà máy đắp chiếu, nhưng một khi vỉa hè, bãi đỗ xe trái phép được các quan chức nhà nước bảo kê thì vỉa hè cũng là những cỗ máy đẻ ra tiền, âm thầm từng ngày chảy vào két sắt của các vị.

Lâu ngày cũng sẽ thành kho, thành núi. Lòng lề đường là tài sản quốc gia. Dùng quyền lực để kiếm tiền bất minh từ nguồn tài sản này để bỏ túi riêng là tham nhũng. Không phải tham nhũng vặt, mà là tham nhũng rất to.

Chủ tịch TP Hà Nội đã ra tối hậu thư cho cấp dưới nếu không tự giác thực hiện sẽ chỉ đích danh người bảo kê. Thậm chí sẽ cách chức, cho ra khỏi ngành nếu không dẹp được các điểm trông giữ xe lấn chiếm lòng lề đường.

Làm được việc ấy, không chỉ giữ được trật tự công cộng, trả lại vỉa hè cho người đi bộ, xây dựng đô thị văn minh, mà còn là dẹp nạn “tham nhũng vỉa hè”, vốn đã tồn tại như một thứ ung nhọt gây nhức nhối ở các đô thị lớn.