Ngày 13/6, đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) có buổi làm việc với lãnh đạo TP. Cần Thơ về Dự án chống ngập, chống sạt lở, tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, kết hợp chỉnh trang đô thị của TP. Cần Thơ.

Thông tin về đề xuất dự án, ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở NN&PTNT TP. Cần Thơ cho biết, Dự án chống ngập, chống sạt lở, tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, kết hợp chỉnh trang đô thị của TP. Cần Thơ có tổng mức đầu tư dự kiến hơn 4.515 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ; thực hiện tại quận Ninh Kiều và quận Bình Thủy, thời gian triển khai dự kiến từ 2024-2030.

Dự án có diện tích chống ngập cho vùng nội ô thành phố khoảng 2.770 ha, gồm một số hạng mục chính như: Xây dựng các tuyến kè với tổng chiều dài gần 9.000 m; xây dựng 1 cống kết hợp âu thuyền và trạm bơm, 11 cống kiểm soát, 8 cống hộp ngăn triều; nâng cấp các tuyến đường sau kè…

Theo UBND TP. Cần Thơ, việc đầu tư dự án là rất cần thiết và cấp bách, nhằm chống ngập vùng nội ô thành phố, phát triển đô thị bền vững, tăng cường khả năng thích ứng đô thị; giảm sự tổn thương do ngập lụt, sạt lở tại trung tâm thành phố; bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu; kết hợp chỉnh trang đô thị…

Việc đầu tư dự án có thể tận dụng các cơ sở hạ tầng hiện có trên địa bàn và các dự án đã và đang đầu tư để làm vùng bao phía ngoài, giúp giảm chi phí đầu tư, giảm chi phí đền bù, hỗ trợ tái định cư rất lớn…

Trước đó, thực hiện Dự án phát triển TP. Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị, thành phố đã xây dựng các hạng mục như kè sông Cần Thơ, kè sông Cái Sơn, Mương Khai, âu thuyền Cái Khế, Hàng Bàng, các cống ngăn triều và trạm bơm…, kiểm soát ngập cho trên 2.657 ha vùng lõi các quận Ninh Kiều, Bình Thủy.

Hiện dự án đang dần hoàn thiện để đưa vào khai thác sử dụng vào 30/6 năm nay. Trước đó, trong đợt triều cường cuối tháng 10/2023, dự án đã vận hành thử nghiệm các cống, âu thuyền… và đã phát huy rõ rệt hiệu quả chống ngập vùng nội ô thành phố.

Tuy nhiên, diện tích kiểm soát ngập 2.657 ha kể trên mới chỉ đạt gần 15% trong tổng số hơn 17.700 ha diện tích bao lớn vùng trung tâm thành phố, theo “Quy hoạch thủy lợi chống ngập úng TP. Cần Thơ” được Bộ NN&PTNT phê duyệt năm 2012. Hiện tại, trên địa bàn còn nhiều vị trí ngập rất sâu khi có lũ, triều cường và mưa, gây ảnh hưởng, trở ngại lớn cho nhiều hoạt động kinh tế, xã hội của thành phố.

Ông Nguyễn Nghĩa Hùng, Phó Viện trưởng Viện Khoa học thủy lợi miền Nam cho biết, để giảm ngập trên diện rộng cho TP. Cần Thơ và kết hợp nhồi nước mùa khô cho vùng Kiên Giang và Hậu Giang, cần thiết phải đầu tư xây dựng các cống âu thuyền kiểm soát đầu các kênh trục nối với sông Hậu theo thứ tự ưu tiên.

Quá trình tính toán cho thấy, nếu xây dựng các cống kiểm soát triều dọc sông Hậu và sông Cần Thơ (cống Cái Sơn) có tác dụng giảm ngập do triều cường và lũ cho vùng quy hoạch được duyệt (17.700 ha). Nếu giải quyết ngập triệt để do mưa thì cần hoàn thiện tuyến đê bao dọc theo sông Cần Thơ và các cống trên tuyến cùng với trạm bơm tiêu mưa và hạ tầng tiêu thoát nước…

Theo Bí thư Thành ủy Cần Thơ Nguyễn Văn Hiếu, Cần Thơ là thành phố trực thuộc trung ương nhưng đang đứng trước những khó khăn rất lớn, trong đó có tình trạng ngập lụt, sạt lở, biến đổi khí hậu… Mỗi lần tiếp xúc cử tri đều được bà con quan tâm, kiến nghị, trong khi ngân sách thành phố khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, việc đầu tư dự án rất cấp bách, không chỉ phục vụ riêng cho Cần Thơ mà còn góp phần phát huy vai trò là trung tâm của vùng, đảm bảo kết nối giao thông, tác động quan trọng đến sự phát triển kinh tế xã hội chung của thành phố và của vùng.

Bí thư Thành ủy Cần Thơ cũng lưu ý, đây là dự án đa công năng, hướng đến đa mục tiêu. Cụ thể, ngoài chống ngập thì còn chống sạt lở, thích ứng biến đổi khí hậu, chỉnh trang đô thị, sắp xếp lại nhà ở ven sông, kênh rạch… “Đây mới là nghiên cứu bước đầu, thành phố lo nhất vẫn là vốn, dự án còn phải tiếp tục nghiên cứu, rà soát, cụ thể hóa… để mang tính hiện thực hóa cao”, Bí thư Thành ủy Cần Thơ cho hay.

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, sau cuộc họp này, các đơn vị chuyên môn của Bộ sẽ tiếp tục góp ý để bộ có văn bản trả lời cho Cần Thơ và đồng thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ, thông qua dự án này sẽ tham mưu về góc độ vùng ĐBSCL cho các dự án khác.

Theo Thứ trưởng, đề xuất của Cần Thơ là hoàn toàn hợp lý, phù hợp với tình hình và quy định hiện nay. Dự án hoàn toàn đầy đủ tính pháp lý để thực hiện, cho phép nghiên cứu thực hiện không chỉ chống ngập mà còn chống sạt lở, sắp xếp dân cư, góp phần phát triển kinh tế xã hội, là phương án tổng thể.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng lưu ý, dự án mới chỉ nghiên cứu ban đầu, cần chi tiết, cụ thể hóa, điều chỉnh để có tính bền vững cao hơn, tiết kiệm hơn. Về phạm vi bảo vệ của dự án 2.700 ha là hơi nhỏ, cần nghiên cứu rộng hơn, cố gắng đầu tư các công trình là không hối tiếc…

“Bộ NN&PTNT ủng hộ Cần Thơ trong dự án này, thành phố cần nghiên cứu mở rộng hơn, đưa các giải pháp kỹ thuật để giảm chi phí, nhất là giải phóng mặt bằng. Nguyên tắc chống ngập là vùng ảnh hưởng càng lớn thì suất đầu tư càng rẻ, mặc dù làm rộng thì không thể đảm bảo tuyệt đối”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh.