Sáng 29/3, tham gia thảo luận tại Quốc hội về báo cáo công tác nhiệm kỳ của Chính phủ, Ủy viên Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý (Đà Nẵng) nêu, cử tri cả nước đánh giá cao những thành tựu mà đất nước đã đạt được trong 5 năm qua, đã được thể hiện trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Chính phủ. Dù vậy, với thời gian có hạn, bà Thúy tập trung nói sâu về hai hạn chế, khuyết điểm trong điều hành.

Thiếu thông tin, thiệt hại nhất là người dân 

Theo đại biểu, có đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng và chỉ ra nguyên nhân của khuyết điểm này,  mới mong tìm ra giải pháp để chấn chỉnh được.

Phân tích vấn đề sâu hơn, đại biểu Thuý nhắc lại tình trạng buông lỏng kỷ cương, vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực quản lý tài nguyên, đất đai, công sản, đầu tư xây dựng cơ bản xảy ra khá phổ biến và kéo dài. Và khi một việc xảy ra phổ biến và kéo dài thì theo đại biểu phải tìm nguyên nhân ở cơ chế, pháp luật.

Vị đại biểu Đà Nẵng cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật, tham nhũng, khiếu kiện dai dẳng về đất đai là những quy định chưa phù hợp của Luật Đất đai. Chính vì nhận thấy điều này mà Chính phủ đã trình và Quốc hội cũng đã quyết định đưa Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019.

"Tuy nhiên, Chính phủ đã liên tục đề nghị lùi thời điểm trình dự án luật này và cho tới nay, hết nhiệm kỳ vẫn chưa trình Quốc hội được dự thảo Luật" - bà Thúy nhấn mạnh.

Bên cạnh những bất cập của Luật Đất đai, đại biểu Thúy cho rằng, việc không thực thi nghiêm túc các quy định của luật này và một số luật liên quan cũng là nguyên nhân dẫn đến những vi phạm của một số cán bộ có trách nhiệm và của tổ chức, cá nhân khác.

Phản ánh ý kiến của cử tri, thông tin về đất đai ở nhiều địa phương cho đến nay vẫn thiếu minh bạch, bà Thúy so sánh, ở các nước thì thông tin cần thiết về đất đai đã công khai từ lâu, dân cứ đến cơ quan nộp ít lệ phí là xem được. Hiện nay công nghệ thông tin phát triển, thì việc làm này còn dễ dàng tiện hơn.

"Nhưng chúng ta, không thực hiện nghiêm túc quy định Điều 28 của luật Đất đai. Không công khai thông tin khiến đủ thứ rủi ro, mà  thiệt hại lớn nhất là người dân". Sau nhận xét trên, bà Thúy nêu ví dụ như vụ Công ty địa ốc Alibaba lừa đảo bán dự án “ma” đã ầm ĩ trên các phương tiện thông tin đại chúng. (Công ty này đã mua lại các khu đất có diện tích lớn, cho người thân trong gia đình đứng tên để làm “dự án”. Bất chấp khu đất đó mục đích sử dụng là nông nghiệp, trồng cây lâu năm, đất rừng và nằm trong quy hoạch đường, nghĩa trang… Công ty Alibaba vẫn san ủi, xây dựng đường, hạ tầng, vẽ “dự án” đất nền, giới thiệu bán cho hàng nghìn khách hàng).

Nếu hệ thống thông tin đất đai mà tốt thì ai “bán” đất cho ai, dân chỉ cần lên hệ thống kiểm tra là rõ ngay về pháp lý - bà Thuý nói.

Đại biểu cho rằng việc thực thi pháp luật kém có trách nhiệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân nhưng trách nhiệm chính vẫn là của Chính phủ và UBND các cấp. "Tôi mong rằng Chính phủ nhiệm kỳ mới sẽ sớm đưa ra giải pháp và cam kết giải quyết tình trạng này" - bà Thuý bày tỏ.

Vẫn thiếu "địa chỉ" trách nhiệm

Hạn chế thứ hai được bà Thuý đề cập liên quan đến “Kỷ cương” - hai chữ luôn có trong phương châm hành động của Chính phủ. "Nhưng việc xem xét trách nhiệm chưa thể hiện rõ phương châm này" - đại biểu nhận xét.

Bà Thuý nêu rõ, báo cáo của Chính phủ khẳng định chấp hành nghiêm túc sự giám sát của Quốc hội theo đúng quy định của pháp luật; triển khai kịp thời các nghị quyết của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Nhưng, bà Thuý nêu 2 ví dụ cho thấy việc xem xét trách nhiệm còn chưa rõ "địa chỉ".

Một, là việc xử lý 12 đại dự án thua lỗ, Quốc hội liên tục nhắc nhở, đưa cả vào Nghị quyết số 33 năm 2016, nhưng đến nay đã không hoàn thành việc xử lý trong năm 2020 như yêu cầu, và vẫn chưa biết đến bao giờ mới xong.

Ví dụ thứ hai là việc thu phí tự động không dừng tại tất cả các trạm thu phí BOT trên cả nước, theo Nghị quyết số 437 năm 2017 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là mọi việc phải hoàn thành để thực hiện từ năm 2019, nhưng đến giờ cũng chưa xong và vẫn chưa rõ thời gian hoàn thành nhưng không có cá nhân nào bị xử lý.

"Tiếc rằng báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Chính phủ không có một địa chỉ trách nhiệm nào, vẫn là “chỉ là một số nơi, một số cá nhân”...dù rằng không ít lần tại các báo cáo thẩm tra các cơ quan của Quốc hội đã yêu cầu phải nêu rõ địa chỉ trách nhiệm" - bà Thuý phát biểu.