“Giả sử trong lúc bão lũ, bắt buộc phải xử lý phá đập tràn chủ động hồ thủy điện Thác Bà thì không khác gì một ‘quả bom nước’ trút xuống Tuyên Quang và nguy cơ thiệt hại rất lớn, thậm chí cuốn trôi thành quả phát triển của địa phương nhiều năm qua”. Đại tá, TS. Đỗ Tiến Thùy, Phó giám đốc Công an tỉnh Tuyên Quang bày tỏ lo ngại khi trao đổi tại Tọa đàm “Nâng cao năng lực quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam trước những thách thức toàn cầu” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 21/11.

Theo Đại tá Đỗ Tiến Thùy, cơn bão Yagi đổ bộ vào các tỉnh phía Bắc tháng 9/2024 đã cho thấy nguy cơ về an ninh nguồn nước, rủi ro về môi trường rất rõ. “Điều đó cho thấy chúng ta phải có biện pháp chủ động xử lý, phòng ngừa các thách thức, nguy cơ an ninh phi truyền thống từ sớm, từ xa”, ông Thùy nói.

Theo Trung tướng, GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm, Viện trưởng Viện An ninh phi truyền thống, Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội, an ninh phi truyền thống là những vấn đề an ninh hình thành dựa trên những tác động, nguy cơ phi quân sự và những vấn đề đe dọa an ninh phi truyền thống đã xuất hiện nhiều ở Việt Nam. Nghiên cứu cho thấy có khoảng 30 nguy cơ đe doạ an ninh phi truyền thống đã, đang và sẽ tiếp tục nổi lên thời kỳ hiện nay.

Trong đó, có 5 nguy cơ đang nổi lên mà ông Yêm cho rằng cần phải lưu tâm. Thứ nhất là vấn đề tội phạm xuyên quốc gia nổi lên rất mạnh trong thời gian gần đây, như tội phạm ma tuý xuyên quốc gia, mua bán người xuyên quốc gia, tội phạm kinh tế xuyên quốc gia.

Thứ hai là an ninh kinh tế của Việt Nam. Nguy cơ chệch hướng phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa làm giảm tăng trưởng kinh tế, rơi vào bẫy thu nhập trung bình kể cả tại các địa phương, thành phố có mức tăng kinh tế lớn. Vấn đề nợ công của Nhà nước, địa phương, tội phạm vi phạm về kinh tế, nguy cơ đe doạ an ninh tài chính, an ninh doanh nghiệp, GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm dẫn chứng.

Thứ ba là an ninh môi trường, an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu, thảm hoạ thiên nhiên. Thứ tư là an ninh y tế, an ninh sức khoẻ như già hoá dân số, mất cân bằng giới tính, an toàn thực phẩm.

Thứ năm là các nguy cơ đe doạ về an ninh mạng. “Đây là một trong những loại tội phạm tăng trưởng nhanh nhất trong các loại tội phạm của Việt Nam”, ông Yêm cho hay.

Vì vậy, GS.TS. Nguyễn Xuân Yêm lưu ý, “những vấn đề an ninh như thế này đòi hỏi Đảng và Nhà nước cũng như các cấp, các ngành phải đặc biệt quan tâm trong điều kiện đất nước ta chuẩn bị bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Để đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên vươn mình, PGS.TS. Hoàng Đình Phi, Hiệu trưởng Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, cần phải tăng cường công tác truyền thông để tất cả các cấp, các bộ ngành từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt là các tổ chức, doanh nghiệp, những đơn vị cơ sở, nơi có thể xuất phát rủi ro lớn, nguy cơ lớn.

Đồng thời, phải có những chương trình nghiên cứu bài bản từ Trung ương đến địa phương, ban hành các nghị quyết, chính sách, chiến lược, kế hoạch hành động, các đề tài, dự án để chủ động phòng ngừa rủi ro, ứng phó với các mối nguy để đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của người dân, tổ chức, doanh nghiệp và hơn cả là an ninh kinh tế, an ninh quốc gia.

Bên cạnh đó, phải đổi mới căn bản tổ chức và cách quản trị thực sự phát triển, chủ động, khoa học theo đặt hàng của Nhà nước, nhưng phải nhanh, hiệu quả, vận dụng được, tích hợp được để các nhà lãnh đạo ban hành các chính sách, chiến lược một cách hiệu quả, hiệu lực. Đào tạo đội ngũ cán bộ từ Trung ương đến địa phương thấm nhuần nghị quyết, quan điểm của Đảng về an ninh phi truyền thống và đặc biệt là phải học kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng để có thể tham gia, tham mưu, chủ động thực hiện chiến lược, kế hoạch, phòng ngừa rủi ro, không để rủi ro đến chúng ta mới ứng phó.

PGS.TS. Hoàng Đình Phi kỳ vọng Chính phủ sớm phê duyệt một chương trình tổng thể quốc gia về phòng ngừa và ứng phó các nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống. Thủ tướng Phạm Minh Chính hiện đang tích cực chỉ đạo Bộ Công an cùng các bộ, ngành liên quan xây dựng chương trình này.

“Việt Nam không thể tự mình giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống mà cần tăng cường hợp tác quốc tế, đồng thời đẩy mạnh sự phối hợp giữa các bộ, ban, ngành trong nước. Chỉ khi có sự hợp lực ở cả cấp độ quốc gia và quốc tế, chúng ta mới có thể chủ động ứng phó với các nguy cơ đang ngày càng phức tạp và khó lường”, PGS.TS. Hoàng Đình Phi khẳng định.