Quy hoạch điện VII điều chỉnh chỉ cho phát triển 850 MW công suất năng lượng tái tạo, nhưng thực tế thì loại năng lượng này phát triển gấp nhiều lần, lên tới hơn 22.000 MW, theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, khi giám sát cần phải làm rõ .

Sáng 24/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về về dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và đề cương các báo cáo của Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021”.

Tập trung 6 nhóm vấn đề nổi bật

Thông tin từ cuộc họp cho biết, Đoàn giám sát đã lựa chọn và đề xuất 6 nhóm vấn đề nổi bật trong lĩnh vực năng lượng hiện nay để tập trung giám sát và xây dựng báo cáo; mỗi nội dung sẽ có các yêu cầu cụ thể, chi tiết đối với từng đối tượng giám sát, theo tất cả các phân ngành năng lượng.

Một, về cung cầu và an ninh năng lượng: khả năng cung cấp, nhập khẩu năng lượng; thị trường năng lượng, các vấn đề kinh tế, tài chính năng lượng; sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.

Hai, về quy hoạch tổng thể và quy hoạch các phân ngành năng lượng:tổng thể quy hoạch phát triển năng lượng, sự phối hợp, liên kết giữa các quy hoạch và đánh giá cụ thể đối với từng quy hoạch: Quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng quốc gia, Quy hoạch điện, Quy hoạch than, Quy hoạch dầu khí.

Ba, về bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính:tác động của quá trình phát triển năng lượng đến môi trường sinh thái, phát thải khí nhà kính, quy chuẩn, tiêu chuẩn phát thải, khả năng đáp ứng mục tiêu trung hoà carbon trong thời gian tới, các giải pháp đã đạt được và khả năng đạt được các mục tiêu phát thải vào năm 2050 của Việt Nam theo cam kết tại Hội nghị COP26.

Bốn, về khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng:tình hình thu hút đầu tư nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ; phát triển ngành cơ khí năng lượng; nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; công tác đào tạo, sử dụng nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao.

Năm, về quản lý nhà nước trong lĩnh vực năng lượng: mô hình tổ chức quản lý nhà nước; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan liên quan; tình hình đội ngũ cán bộ; công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm.

Sáu, về một số nội dung khác:hợp tác quốc tế, các vấn đề xã hội, quốc phòng, an ninh liên quan đến phát triển năng lượng; xử lý các dự án năng lượng chậm tiến độ, gặp khó khăn, vướng mắc.

Trả lời câu hỏi có thiếu điện hay không 

Sau khi nêu thực tế năng lượng tái tạo phát triển gấp nhiều lần quy hoạch, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đặt vấn đề, Luật Điện lực vừa rồi đã được sửa theo hướng cho tư nhân đầu tư, phát triển lưới truyền tải điện, đây là hướng để gỡ khó cho truyền tải khi năng lượng tái tạo vào quá nhiều nhưng năng lực đường dây truyền tải có hạn.

"Hiện cũng thiếu cơ chế chuyển tiếp cho các dự án năng lượng tái tạo, nên điện sản xuất ra không bán được, không tiêu thụ được. Câu chuyện này cần được làm rõ khi đoàn giám sát thực hiện giám sát", ông Thanh góp ý.

Vẫn theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế, vừa rồi giá ưu đãi FIT khiến các nhà đầu tư đổ xô đầu tư trong thời gian ngắn, dẫn tới tình trạng dư thừa điện mặt trời, điện gió. Cuộc chạy đua này dẫn tới thừa thiếu cục bộ, ảnh hưởng tới an ninh năng lượng quốc gia. Ông Thanh cho rằng cần tập trung giám sát ở khía cạnh này.

Một vấn đề khác cũng cần phải làm rõ, theo ông Thanh , điện - than - dầu phải gắn kết với nhau trong quy hoạch năng lượng chung, nhưng khi xây dựng quy hoạch thì lại tập trung vào một số quy hoạch mang tính ngắn hạn, còn quy hoạch tổng thể dài hạn cả ngành năng lượng thế nào không rõ.

Phó Tổng kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh cũng đề nghị bổ sung vào nội dung giám sát việc đánh giá điều chinh quy hoạch trong phân ngành năng lượng ảnh hưởng đến quy hoạch phát triển năng lượng tổng thể như thế nào.

Lưu ý cần xác định những việc trọng tâm để giám sát, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị tập trung vấn đề đảm bảo an ninh năng lượng, trả lời câu hỏi có thiếu điện không, đảm bảo an ninh năng lượng trong điều kiện hiện nay thế nào.

Ngoài ra, chuyển đổi năng lượng gắn với biến đổi khí hậu, chính sách phát triển năng lượng  trong đó có huy động, sử dụng các nguồn lực FDI, thành phần kinh tế tư nhân..., theo Chủ tịch Quốc hội cũng cần được quan tâm đúng mức ở cuộc giám sát này.

Theo kế hoạch, Đoàn giám sát báo cáo kết quả giám sát và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề này. Trước ngày 10/10/2023, Đoàn giám sát hoàn thiện báo cáo kết quả giám sát và Nghị quyết giám sát chuyên đề để gửi các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023).