Theo Trung tâm xúc  tiến thương mại và đầu tư TP.HCM (ITPC) đánh giá, năm  2016, xuất khẩu nông, lâm thủy sản được dự báo có nhiều khởi sắc hơn do nhu cầu thị trường tăng, cải thiện cơ cấu sản phẩm… Đặc biệt nhờ sự tác động từ các hiệp định thương mại tự do vừa được ký kết và chính thực có hiệu lực từ năm 2016. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này lại liên tục đưa ra những ý kiến phản đối với luật thuế không phù hợp khiến doanh nghiệp không thể phát triển.

Cuộc lắng nghe doanh nghiệp của ngành thuế và hải quan TP.HCM được đẩy lên cao điểm khi bà Lê Thị Tú Anh, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Nông nghiệp GAP bày tỏ bức xúc về việc đầu tháng 2/2016, doanh nghiệp bà có làm việc với một công ty ở Hồng Kông và hai bên muốn cùng sản xuất một mẫu bánh quy mới.

“Phía công ty Hồng Kông gửi qua cho công ty tôi một mẫu bánh trị giá chưa tới 2 triệu đồng  bằng đường chuyển phát nhanh, tuy nhiên chi phí kiểm tra an toàn thực phẩm lên đến 1,2 triệu đồng, đồng thời các gói bánh mẫu cũng bị hải quan tịch thu tại đó để lấy mẫu. Hàng chúng tôi không bán, chỉ là mẫu bánh, sao phải chịu chi phí kiểm tra cao như vậy?”, bà Tú Anh hỏi phía Cục hải quan TP.HCM.

Hiểu tâm trang bức xúc của phía doanh nghiệp, ông Đinh Ngọc Thắng, Phó cục trưởng Cục hải quan TP.HCM cũng phải thốt lên rằng quản lý của ngành mình còn  rất nhiêu khê và chính cơ quan hải quan cũng rất bức xúc vì quy định kiểm mẫu này nhưng đó là luật nên không thể làm khác.

Một câu chuyện khác của doanh nghiệp trong lĩnh vực nông sản mà doanh nghiệp bức xúc đó là việc hoàn thuế Giá trị gia tăng (VAT); thủ tục kê khai khi luân chuyển hàng hóa, nguyên vật liệu giữa công ty và các chi nhánh; chính sách ưu đãi thuế đối với hàng nông sản xuất khẩu; thủ tục hải quan đối với hàng tạm nhập, tái xuất…

Câu chuyện thực tế nhất đó là bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ nhiệm Hợp tác xã Ba Nhất, nhận định, chính sách của Nhà nước thay đổi quá nhiều làm cho doanh nghiệp không theo kịp. Cụ thể, 20 - 30 năm qua, doanh nghiệp được hoàn thuế và không xảy ra vướng mắc gì, nhưng năm nay thay đổi chính sách khiến việc hoàn thuế VAT của doanh nghiệp bị tắc, ảnh hưởng đến việc chi lương, chi thưởng.

“Những năm trước  khi HTX chúng tôi làm thủ tục hoàn thuế chỉ tới Chi cục thuế đăng ký rồi chuyển lên Cục thuế thành phố, sau 5-7 ngày ra kho bạc nhận tiền hoàn thuế. Nhưng năm 2015 với quy định mới phải đưa hết ra Bộ Tài chính, vì quá nhiều cửa và quá nhiều thủ tục nên HTX không có tiền hoàn thuế để cho các xã viên ăn tết. May sao chúng tôi xin mượn được tiền đối tác nước ngoài để phát cho xã viên ăn tết. Như vậy có thể thấy những người làm luật không quan tâm đến sự sống còn của doanh nghiệp. Đừng cưỡi ngựa xem hoa mà viết luật, phải đi sát với thực tế để có luật gần với dân hơn”, bà Cúc cho biết.

Cùng bức xúc với bà Cúc, Công ty TNHH TM Hòa Thuận đặt thẳng câu hỏi với Tổng cục Thuế rằng, tại sao Bộ Tài chính không chuyển tiền cho Tổng cục Thuế và Cục Thuế TP.HCM trả cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Tuy nhiên, trả lời câu hỏi này, bà Trần Thị Nga, Phó cục trưởng Cục thuế TP.HCM cho biết hiện Bộ Tài chính đang nghiên cứu ban hành Thông thư hướng dẫn việc quản lý quỹ hoàn thuế GTGT.

Một bức xúc khác tới từ bà Nguyễn Thị Bính, Giám đốc Công ty cổ phần sản xuất thương mại dịch vụ Nguyễn Bính, chuyên sản xuất bún, bánh phở tươi cho biết nghề làm bún tươi thuộc ngành tiểu thủ công nghiệp. Hầu hết cơ sở không có khả năng xử lý nổi nước thải, ấy thế mà các đơn vị kiểm tra phân tích mẫu vẫn chấm đạt cho qua. Hàng loạt cơ sở làm sản xuất không đăng ký, xin giấy phép, cán bộ địa phương biết rõ nhưng vẫn làm ngơ.

“Trong khi DN chúng tôi làm ăn rõ ràng, được cấp giấy đủ điều kiện sản xuất thực phẩm tươi sống, có đăng ký và đầu tư dây chuyền tiền tỉ, dây chuyền đóng gói tự động khử vi sinh bằng tia cực tím đầu tiên trong những DN làm bún, bánh phở tươi, dám vay tiền ngân hàng xây dựng bể xử lý nước thải. Chúng tôi chưa biết hay nhận một đồng nào từ Quỹ hỗ trợ xử lý môi trường. Tuy nhiên, chính DN của chúng tôi là nơi thường xuyên đón các đoàn thanh kiểm tra với những hạch họe rất vô lý, ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh hằng ngày của chúng tôi. Thậm chí, giấy phép chúng tôi do Bộ cấp, nhưng cơ quan quản lý môi trường vẫn “phán” giấy phép không hợp lệ. Tôi phải nói tôi không tự làm ra giấy này được, vậy mới đồng ý và cho qua”, bà Bính bức xúc.

Bức xúc của bà Bính được ông Nguyễn Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư TP.HCM ghi nhận và hứa sẽ trình các cấp quản lý xem xét.

Nhiều doanh nghiệp đặt thẳng vấn đề đó là bản chất hoàn thuế là nhà nước trả tiền thuế được miễn cho doanh nghiệp, cũng vì những ưu đãi đó giúp nhiều doanh nghiệp sản xuất được sản phẩm thuộc lĩnh vực ưu đãi. Như vậy cứ nói ưu đãi mà trả doanh nghiệp thì lâu, hóa ra thành bạc đãi.

“Thái độ hạch họe của đơn vị quản lý kiểu “vạch lá tìm sâu”, kiểu “nắm kẻ có tóc, buông kẻ trọc đầu” khiến chúng tôi thấy nản và cô đơn ngay trên sân nhà. Làm ăn đàng hoàng nhưng luôn chịu trận các cuộc hạch sách và nhũng nhiễu vậy, liệu có phải là cách chúng ta đang hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ như chính sách ở trên đưa xuống không”, một vị giám đốc công ty sản xuất thủ công mỹ nghệ bức xúc.

Tiếp nhận những bức xúc trên của doanh nghiệp, bà Trần Thị Nga, Phó cục trưởng Cục thuế  TP.HCM cho biết sẽ ghi nhận và cùng Bộ Tài chính giải quyết những vướng mắc trên cho các  doanh nghiệp.

“Việc hoàn thuế GTGT hiện nay bị chi phối bởi 2 qui định của Luật Quản lý thuế và Luật thuế GTGT. Trong quá trình áp dụng có những vướng mắc như DN phản ảnh lên Bộ Tài chính phải nghiên cứu và xây dựng thông tư mới, trong đó tập trung tất cả vấn đề về hoàn thuế GTGT”, bà Nga cho biết.