Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, 11 tháng 2019, chi nhập khẩu ô tô đã lên tới 6,782 tỷ USD, trong đó ô tô nguyên chiếc là 135.484 xe, trị giá 2,962 tỷ USD, tăng 198,2% về lượng và 195,2% về trị giá so với cùng kỳ.

Riêng lượng xe nhập về trong tháng 11 đạt 12.000 chiếc, trị giá 247 triệu USD. Theo dự báo của các doanh nghiệp, với đà này, lượng xe nhập khẩu cả năm 2019 sẽ đạt gần 150.000 chiếc.

Cần phải nói thêm, mức chi ngoại tệ nhập khẩu xe sau 11 tháng đã bỏ xa con số 1,8 tỷ USD của cả năm 2018.

Trong một báo cáo trước đó, Bộ Công Thương cho rằng chất lượng xe lắp ráp và sản xuất trong nước vẫn kém xe nhập ngoại và dự báo nhập khẩu ô tô thể lên mức kỷ lục 3,4 tỷ USD trong năm nay.

Tại diễn đàn Công nghiệp hỗ trợ 2019 tổ chức tại Hà Nội hôm 28/11, ông Phạm Tuấn Anh, Phó cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, sau nhiều năm phát triển, Việt Nam vẫn chưa có các doanh nghiệp đứng đầu chuỗi sản xuất tầm cỡ khu vực trong ngành sản xuất, lắp ráp ô tô.

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam hiện mới chỉ tham gia vào phân khúc thấp của chuỗi giá trị và vẫn chưa làm chủ được công nghệ cốt lõi như động cơ, hệ thống điều khiển, truyền động... 

Vì lẽ đó, ông Tuấn Anh cho biết, giá bán xe sản xuất, lắp ráp trong nước vẫn cao hơn các nước trong khu vực. Trong khi đó tỷ lệ nội địa hoá chỉ đạt một phần năm đến một phần sáu mục tiêu đề ra, và thấp hơn nhiều các nước trong khối ASEAN.

Mục tiêu tỷ lệ nội địa hoá đặt ra là 40% vào năm 2005, 60% vào năm 2010 thì đến nay, con số đạt được thực tế chỉ ở mức 7-10%.

Với thực trạng ngành sản xuất như vậy, sự cạnh tranh gay gắt của các xe nhập khẩu xuất xứ ASEAN như Thái Lan, Indonesia và trong vòng 7 - 10 năm tới là ô tô từ các quốc gia thành viên của Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và các nước EU khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực càng làm khó cho xe nội địa.

Nói thêm về lý do giá ô tô Việt cao hơn các nước, các doanh nghiệp cho rằng, giá thành sản xuất, lắp ráp trong nước đang cao hơn khoảng 20%, và phần lớn do giá linh kiện cao. Đơn giản, linh kiện nhập khẩu thì chi phí vận chuyển, đóng gói mất thêm 20%. Nhưng với những linh kiện trong nước sản xuất được thì cũng rất đắt, thậm chí như nắp bình xăng đắt gấp đôi hàng nhập.

Theo đại diện của Công ty Toyota Việt Nam, trong bối cảnh thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ các nước ASEAN đã về 0% kể từ năm 2018, Chính phủ cần phải có chính sách để hỗ trợ sản xuất xe trong nước, đặc biệt là phải sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt cho phần giá trị gia tăng trong nước. 

"Việc ưu đãi thuế này cũng cần cân nhắc bảo hộ vừa đủ cho xe sản xuất trong nước có thể cạnh tranh với xe nhập khẩu, nhưng không tạo ra biến động lớn trên thị trường", vị này khuyến cáo.