Thông tin được ông Trần Xuân Định, Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn “Thực trạng sản xuất, kinh doanh, đăng ký lưu hành và tự công bố lưu hành giống cây trồng nông nghiệp, giải pháp phát triển hiệu quả, bền vững ngành hàng giống cây trồng Việt Nam”, tổ chức ngày 26/12.

Theo ông Định, đây là vấn đề mới phát sinh trong thời gian qua. Một số cá nhân, nhóm lừa đảo đã tổ chức giới thiệu và quảng cáo trên mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok… các giống cây trồng mới, quả to, màu sắc đẹp, hấp dẫn, giao hàng đến tận nhà cho nông dân. Các giống lúa bán chạy, giống tốt được nông dân ưa chuộng, các thương hiệu lớn như ThaiBinh Seed, Vinaseed… bị các đối tượng mạo danh, bán giống giả qua mạng, bán theo kiểu “đa cấp”. Phần lớn những nông dân vùng xa, vùng sâu, vùng mà hệ thống bán lẻ, phân phối của các công ty chưa vươn tới được đã trở thành nạn nhân.

“Xu hướng kinh doanh giống cây trên mạng là tất yếu nhưng đưa lại nhiều hậu quả, hệ lụy”, ông Trần Xuân Định nhấn mạnh.

Với người nông dân, việc mua phải giống giả, giống kém chất lượng, giống bị sâu bệnh,…sẽ buộc họ sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật dẫn đến tốn kém chi phí, chưa kể còn khiến năng suất cây trồng thấp, mùa màng thất thu, môi trường ô nhiễm. Về phía doanh nghiệp, các đơn vị có giống uy tín bị lợi dụng làm ảnh hưởng thương hiệu, gây tình trạng rối loại trên thị trường giống cây trồng, thật giả lẫn lộn.

Từ đầu cầu miền Nam, bà Nguyễn Thúy Kiều Tiên, Phó viện trưởng Viện Lúa đồng bằng sông Cửu Long cho biết chất lượng giống lúa vẫn còn là vấn đề lớn. Như giống lúa OM34 do Viện nghiên cứu, hiện đang trình hồ sơ, chờ Cục Trồng trọt phê duyệt; dù chưa được lưu hành, nhưng đã xuất hiện tình trạng một số doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh loại giống này.

“Ngoài ra hiện tượng "bao trắng" (giống không có nhãn hiệu, PV) và việc rao bán giống chưa qua kiểm nghiệm cho bà con vùng đồng bằng sông Cửu Long đang tạo ra những thách thức lớn về an toàn và chất lượng sản phẩm,” bà Tiên chia sẻ.

Thực tế, việc sản xuất, kinh doanh giống cây trồng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, được quy định khá chặt ở các văn bản luật và hướng dẫn luật; tuy nhiên với hình thức bán qua mạng, chưa có những quy định cụ thể và chế tài xử phạt, đó là kẽ hở và cái khó cho công tác quản lý với giống cây trồng nói riêng và nhiều hoạt động thương mại khác nói chung.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) khẳng định, phía Cục đã nghiên cứu. Tuy nhiên, vấn đề thuộc kiểm soát của Bộ Công Thương cũng như Bộ Thông tin và Truyền thông, phía Cục Trồng trọt không có thẩm quyền xử lý, xử phạt. Ông Cường khẳng định Cục sẽ tổng hợp ý kiến từ phía các doanh nghiệp bị ảnh hưởng, sau đó gửi văn bản sang phía 2 Bộ trên.

Ông Cường đặc biệt nhấn mạnh, với hiện tượng lừa đảo mua giống online, người quyết định mua giống cuối cùng là người nông dân; và cũng không có quy định xử phạt người nông dân khi mua các giống “bao trắng”. Do đó, chỉ có thể nâng cao các giải pháp tuyên truyền để người dân nhận thức vấn đề, góp phần loại bỏ đi những giống kém chất lượng.

“Chúng ta không hy vọng ngày 1 ngày 2 giải quyết được vấn đề, mà cần làm dần dần. Vẫn có doanh nghiệp gian dối nhưng quan trọng là phải nâng dần nhận thức của người nông dân”, Cục trưởng Cục Trồng trọt chia sẻ.