Trước bối cảnh năm 2023, tăng trưởng của thế giới thấp hơn năm 2022, sức mua của các thị trường chính như Mỹ, châu Âu tiếp tục suy giảm, các yếu tố bất lợi của thị trường trên đà tiếp diễn, dệt may đã trải qua 5 tháng đầu năm “trầm lắng” với kim ngạch xuất khẩu giảm gần 20% so với cùng kỳ 2022 và giảm sâu nhất trong số các quốc gia xuất khẩu dệt may.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết, xuất khẩu dệt may 5 tháng đạt 12,32 tỷ USD, giảm 17,8%, xơ sợi 1,73 tỷ USD, giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Với các diễn biến thị trường bất lơi và khó đoán định, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023. Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã "chốt" mục tiêu kinh doanh của năm đầy khiêm tốn.  Theo đó, Vinatex đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất đạt 17.500 tỷ đồng,  lợi nhuận trước thuế đạt 610 tỷ đồng, trong đó doanh thu công ty mẹ đạt 1.900 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế đạt 210 tỷ đồng.

Năm ngoái, doanh thu hợp nhất mà Tập đoàn đạt được lên tới 19.588 tỷ đồng, vượt 8% kế hoạch ĐHĐCĐ giao, bằng 115% so với cùng kỳ năm 2021. Lợi nhuận hợp nhất đạt 1.212 tỷ đồng, vượt 27% kế hoạch…

Tất cả các chỉ tiêu đặt ra cho năm 2023 đều kém xa so với kết quả thực hiện của năm ngoái. Trong đó, mục tiêu lợi nhuận trước thuế hạ xuống chỉ bằng 50,3% so với năm 2022. 

Thông tin từ Ban lãnh đạo Tập đoàn, hoạt động sản xuất kinh doanh trong quý đầu năm 2023 ,dự kiến quý II chỉ đạt được 20% so với kế hoạch

Nói thêm về khó khăn của hoạt động sản xuất kinh doanh của năm nay, Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường nhận định, năm 2023, GDP thế giới được dự báo tăng trưởng thấp hơn 2022, do chính sách thắt chặt tiền tệ và xung đột địa chính trị.

Nếu như các cuộc khủng hoảng trước đây có thể là khủng hoảng nợ hoặc khủng hoảng đình lạm, thì 2023, thế giới có thể đứng trước thách thức khi xảy ra cả 2 cuộc khủng hoảng trên diện rộng. Với khủng hoảng nợ là các ngân hàng tại châu Âu và Mỹ sụp đổ, thì khủng hoảng đình lạm đã thể hiện rất rõ khi lạm phát ở các quốc gia vẫn neo cao, trong khi lãi suất ở mức thấp.

Với cuộc khủng hoảng “kép” này, có khả năng sẽ mất tới 40 tháng để xử lý và thị trường xấu có thể kéo dài tới năm 2024.

Đối với Việt Nam, suy giảm dệt may của Việt Nam cao nhất do đồng tiền Việt Nam đắt hơn 20% so với các quốc gia cạnh tranh, đồng thời lãi suất ở Việt Nam neo ở mức cao (9 – 11% trong 4 tháng đầu năm, trong khi các quốc gia khác duy trì ở mức 3,5 – 7%). Cùng với đó, giá điện của Việt Nam đã tăng 3% kể từ ngày 4/5/2023 cũng đã kéo theo nhiều “áp lực” lên đối với các doanh nghiệp dệt may.

"Với những điều kiện trên nếu như các doanh nghiệp duy trì đơn giá thấp để cạnh tranh với Bangladesh thì sẽ lỗ ít nhất 15%. Bài toán này đặt ra nhiều thách thức, bởi các doanh nghiệp dệt may trong nước đang mất đi rất nhiều lợi thế trước các đối thủ để có thể duy trì khách hàng, đơn hàng", ông Trường nói.

Phân tích thêm về các yếu tố năng lực cạnh tranh vĩ mô, dệt may Việt Nam còn đứng trước thách thức lớn khi Trung Quốc mở cửa.

Với chính sách “thúc đẩy” hoạt động sản xuất sau đại dịch, Trung Quốc đã áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ cho ngành dệt may trong nước. Đồng thời, các doanh nghiệp dệt may của quốc gia này có quy mô sản xuất đứng top 1 thế giới, do đó khi cầu suy giảm, nguồn cung dồi dào hơn thì Việt Nam khó có thể cạnh tranh với quốc gia này.

Bên cạnh việc Trung Quốc mở cửa trở lại, xu hướng dịch chuyển đơn hàng từ các thị trường nhập khẩu cũng đang hiện rõ bởi quy mô đơn hàng nhỏ, thời gian giao hàng nhanh.

Ngoài các yếu tố trên, chi phí tiền lương trung bình hàng tháng cho công nhân may mặc của Việt Nam đang ở ngưỡng 300 USD/người/tháng, cao hơn so với trung bình toàn cầu ở ngưỡng 200 USD/người/tháng. Nếu so sánh cụ thể hơn, thì lợi thế về tiền lương của Việt Nam cao hơn so với Bangladesh ở mức 95 USD/người/tháng hay Campuchia 190 USD/người/tháng, Ấn Độ 145 USD/người/tháng.

Năm ngoái, xuất khẩu dệt may đạt 36,6 tỷ USD, tăng 14,7% so với năm 2021, xơ sợi đạt 4,7 tỷ USD, giảm 16%, còn lại là nguyên phụ liệu. Tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt khoảng 44 tỷ USD.

Với tình hình thị trường như hiện tại, hầu hết các DN lớn trong ngành như: Việt Tiến, Phong Phú, Việt Thắng... đều giảm mục tiêu kinh doanh kém xa so với năm trước. Với không ít DN FDI, tình hình cũng không ngoại lệ.

Các doanh nghiệp đang trông đợi vào tín hiệu thị trường khởi sắc hơn từ quý III.