Như vậy, nếu bản dự thảo này được thông qua thì nước giải khát có gas sẽ đồng hành cùng các sản phẩm và dịch vụ được coi là xa xỉ như bia, rượu, ô tô, du thuyền, golf hay mát xa là những đối tượng truyền thống của thuế TTĐB.

Lý do chính được Bộ Tài chính đưa ra khi đề xuất đánh thuế TTĐB lên nước giải khát có gas không cồn là dựa theo một số bằng chứng nghiên cứu ở nước ngoài cảnh báo chuyện nước giải khát này tác hại lớn đến sức khỏe người tiêu dùng như bệnh tiểu đường, béo phì, dạ dày, hoặc thậm chí ung thư.

Tuy nhiên, cũng không khó khăn gì để tìm được các báo cáo khoa học đã công bố rộng rãi có quan điểm trái ngược với lời giải thích này.

Ví dụ, một nghiên cứu của Hiệp hội Khoa học Dinh dưỡng Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng, nước khoáng có gas có nồng độ natri (sodium) cao giúp cho việc giảm cholesterol và nguy cơ bị mắc các bệnh về tim mạch đối với phụ nữ.

Nước có gas đã được biết đến trong nhiều thế kỷ với tư cách là một loại đồ uống giúp điều trị các bệnh tiêu hóa. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Tiêu hoá và Gan của châu Âu xác nhận rằng, nước có gas làm giảm chứng khó tiêu và các triệu chứng táo bón. Hiện cũng chưa có cơ sở khoa học nào chắc chắn về việc các chất phụ gia trong nước giải khát có gas có thể gây các bệnh như mỡ máu, tiểu đường, gút hay ung thư.

Bộ Y tế gần đây đã công bố trên trang web của Cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm (VSATTP) về việc chất tạo màu caramen trong một số sản phẩm nước có gas phổ biến là an toàn.

Hiện nay, mọi thực phẩm và đồ uống trước khi được lưu thông trên thị trường đều phải được Cục VSATTP kiểm tra và chứng nhận về chất lượng và độ an toàn đối với sức khoẻ, đặc biệt là đối với những chất phụ gia như chất tạo màu, tạo vị và chất bảo quản - là những phụ gia được sử dụng phổ biến trong các thực phẩm và đồ uống.

Hiện tại, một số nước đang đánh thuế TTĐB lên nước giải khát, nhưng họ không phân biệt nước có ga và nước không có gas. Ví dụ, Campuchia đánh thuế 10% lên tất cả các loại đồ uống mà không phân biệt nước có gas hay không có gas. Thái Lan cũng áp dụng loại thuế này, nhưng không phải riêng với nước giải khát có gas mà trên một diện rộng hơn.

Dẫu vậy thì việc áp dụng thuế TTĐB lên nước giải khát nói chung cũng có nhiều ý kiến trái chiều và một số nước đang có xu hướng loại bỏ việc đánh thuế TTĐB đối với nước giải khát. Trong số những nước gần đây đã loại bỏ hoặc giảm loại thuế này có Argentina, Đan Mạch, Dominica, Ai Cập, Gana, Indonesia, Pakistan, Philippines, Nam Phi, Zambia và một số bang của Mỹ.

Tại nước láng giềng Indonesia, sau nhiều tháng xem xét và nghiên cứu việc đánh thuế lên sản phẩm nước giải khát có gas có giúp đạt được những mục tiêu về y tế và ngân sách hay không, tới năm 2013, Chính phủ Indonesia đã quyết định không đánh thuế TTĐB lên sản phẩm này. Cụ thể là, việc đánh thuế này không có hiệu quả trong giải quyết các mục tiêu quốc gia về y tế cũng như thu ngân sách.

Tại Bỉ, một quyết định tương tự cũng đã được đưa ra sau nhiều tháng nghiên cứu về ảnh hưởng của việc áp loại thuế này lên nước giải khát có gas. Với quyết định này, Bỉ đã trở thành một trong những nước ở châu Âu gần đây nhất quay lưng với việc đánh thuế lên nước giải khát vì những lý do liên quan đến sức khoẻ.

Ở góc độ người tiêu dùng, việc bổ sung nước có gas không cồn vào diện phải chịu thuế TTĐB sẽ khiến người tiêu dùng phải trả thêm 10% giá trị trên mỗi chai nước giải khát có gas mà họ uống, bao gồm cả các loại nước khoáng có gas – một sản phẩm khá hữu hiệu với sức khỏe. Điều này có thể khiến người tiêu dùng sẽ tìm kiếm đến những loại nước giải khát rẻ tiền hơn để giảm chi phí, trong khi rất có thể các sản phẩm này lại không đạt những tiêu chuẩn khắt khe về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Với sản lượng tiêu thụ nước có gas lên tới gần 1 tỷ lít mỗi năm, việc đánh thuế TTĐB 10% chắc chắn cũng gây ra những biến động không nhỏ về giá l Nước ngọt có gas không cồn là nước uống đã được sục khí CO2 bão hòa nhằm tạo cảm giác cay nồng, dễ chịu khiến người uống có giảm giác “đã” khát. Đây là loại thức uống được ưa chuộng phổ biến trên thế giới đặc biệt đối với trẻ em nên một lượng rất lớn nước ngọt có gas không cồn được tiêu thụ hằng năm.

Minh Nam