Viêm não Nhật Bản và sức phá tàn khốc

Theo Bác sỹ Đỗ Thiện Hải, Phó khoa Truyền Nhiễm, BV Nhi TW thì việc dự đoán về 'siêu bão' viêm não Nhật Bản là cần thiết. Bệnh dịch truyền nhiễm phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Mà thời tiết năm nay khác mọi năm nên phải dự đoán tình hình xấu nhất để chuẩn bị. Tuy nhiên, có khi, thực tế diễn biến lại không như dự đoán.

Một bệnh nhân bị viêm não Nhật Bản tháng 12/2013, cháu không còn biết gì

Cũng theo bác sỹ Hải, trẻ bị viêm não Nhật Bản sẽ bị di chứng rất nặng cả về sức khỏe tâm thần và vận động. Trẻ có thể phải nằm một chỗ cả đời, thậm chí tử vong.

Vào thời điểm này, tại BV Nhi TW chưa ghi nhận ca viêm não Nhật Bản nào. Nhưng bác sỹ Hải cảnh báo, mùa viêm não Nhật Bản diễn ra vào cuối Xuân đầu Hè, hoặc cuối mùa Hè đầu mùa Thu nên các bậc phụ huynh cần cảnh giác.

Bệnh viêm não Nhật Bản tập trung ở các tỉnh phía Bắc như Bắc Giang, Hưng Yên, Vĩnh Phúc và các huyện ngoại thành Hà Nội…

Viêm não Nhật Bản gặp chủ yếu ở trẻ em dưới 15 tuổi (chiếm tỷ lệ trên 90% số ca mắc) trong đó đa số là trẻ từ 1-5 tuổi nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh.

Sau thời gian ủ bệnh từ 5 đến 15 ngày, bệnh sẽ xuất hiện theo 3 giai đoạn: Giai đoạn khởi phát, khoảng từ 1 đến 6 ngày. Bệnh nhân có sốt đột ngột, thường kèm theo ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn và nôn.

Ở giai đoạn toàn phát, người bệnh tiếp tục sốt cao 38°C- 40°C, kéo dài; có biểu hiện của viêm màng não (đau đầu, cứng gáy, nôn và buồn nôn, táo bón). Bệnh nhân có biểu hiện rối loạn ý thức (kích thích vật vã hoặc li bì, u ám, có thể đi vào hôn mê).

Thậm chí, người bệnh có thể co giật, run giật tự nhiên ở ngón tay, lưỡi, mi mắt hoặc toàn thân, liệt cứng kèm theo rối loạn thần kinh thực vật.

Vào giai đoạn hồi phục: Nếu qua khỏi, bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn. Một số trường hợp nặng có thể để lại di chứng liệt cứng ở chi trên hoặc chi dưới, liệt mặt hoặc di chứng rối loạn tinh thần, mất ổn định về tình cảm, thay đổi cá tính, chậm phát triển trí tuệ.

Bác sỹ Hải nói: "Dấu hiệu quan trọng để nhận biết người bị viêm não Nhật Bản là ở giai đoạn sớm, người bệnh có hiện tượng nôn khan không vì lý do ăn uống. Ở trẻ lớn, dễ nhận biết hơn vì bị đau, cứng gáy. Nếu không được bác sỹ xử lý kịp thì tình trạng rối loạn ý thức tăng lên và tử vong do tăng áp lực nội sọ.

Vì viêm não khiến não phù nề trong khi đó, hộp sọ không thay đổi thể tích. Phần não bị chèn ép vào vùng kiểm soát hô hấp, tim mạch nên bệnh nhân bị hôn mê, ngừng thở, dẫn đến tử vong".

Tỷ lệ tử vong từ 0,3% - 60% tuỳ theo việc phát hiện bệnh sớm hay muộn, trình độ kỹ thuật hồi sức cấp cứu chống phù não, suy hô hấp, trụy tim mạch và chống bội nhiễm.

Tránh bị Viêm não Nhật Bản tấn công thế nào?

Đường lây truyền của bệnh viêm não Nhật Bản

Ổ chứa vi rút viêm não Nhật Bản là một số loài động vật sống hoang dã như các loại chim, một số loài bò sát. Ngoài ra, một số loài súc vật nuôi gần người, quan trọng nhất là lợn, sau đó là trâu, bò, dê, cừu, chó, khỉ.

Bệnh viêm não Nhật Bản lây theo đường máu, do muỗi Culex tritaeniorhynchus đốt hút máu động vật nhiễm vi rút rồi  đốt người, qua đó truyền vi rút cho người. Vi rút được truyền qua vết đốt của muỗi cái, từ tuyến nước bọt có chứa vi rút.

Vì vậy,  để tránh bị viêm não Nhật Bản tấn công, cần tránh bị nhiễm bệnh từ muỗi. Người dân khi ngủ cần mắc màn, tạo không khí sạch sẽ, phát quang bụi rậm, không để nước tù đọng gần nhà.

Và một biện pháp quan trọng hàng đầu cần làm mà bác sỹ Hải nhắc đi nhắc lại là tiêm vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản.

Đối với trẻ em dưới 5 tuổi nên tiêm cho trẻ khi được 12-15 tháng tuổi, theo lịch tiêm đủ 3 mũi của chương trình tiêm chủng mở rộng. Có thể tiêm nhắc sau 5 năm kể từ mũi tiêm thứ 3.

Đối với trẻ trên 5 tuổi nếu chưa từng được tiêm vác xin viêm não Nhật Bản thì tiêm ngay càng sớm càng tốt, theo lịch tiêm đủ 3  mũi cơ bản. Mũi tiêm nhắc sau 5 năm.

Đối với người lớn, nếu chưa từng tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản nên tiêm ngay, theo lịch tiêm 3 mũi cơ bản. Nếu đã từng tiêm liều cơ bản thì chỉ cần tiêm nhắc 1 mũi.

Nên tổ chức tiêm trước mùa bệnh khoảng 1 tháng vì kháng thể bảo vệ bước đầu chỉ được tạo thành khoảng 3 tuần sau khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản liều 2, và kháng thể bảo vệ cơ bản chỉ có sớm nhất 1 tuần sau vác xin mũi thứ 3.

Nguyễn Tâm (VTC News)