Cơ cấu lại không gian kinh tế là một trong những điểm mới đáng chú ý của Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 được Ủy ban Kinh tế Quốc hội thẩm tra chiều 29/9.

Trình bày tóm tắt kế hoạch này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương khái quát lại kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020.

Ông Phương nói, kế hoạch đã mang lại nhiều kết quả quan trọng, có 17/22 mục tiêu đã được hoàn thành.

"Kết quả thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 đã góp phần quan trọng trong đổi mới mô hình tăng trưởng, cải thiện chất lượng tăng trưởng, tăng năng suất. Tốc độ tăng năng suất lao động bình quân giai đoạn 2016- 2020 đạt 5,79%, cao hơn mức 4,27% giai đoạn 2011-2015; đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt bình quân 45,42%, cao hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra là 30-35%. Hiệu quả sử dụng nguồn lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế được cải thiện. Lạm phát được kiểm soát; tỷ lệ nợ công và áp lực trả nợ hàng năm giảm; nền tảng tài chính quốc gia được củng cố; hệ số tín nhiệm quốc gia tăng", ông Phương khái quát.

Về sự cần thiết xây dựng kế hoạch mới, Thứ trưởng nhấn mạnh, dịch bệnh Covid-19 diễn biến nhanh, phức tạp và còn có thể kéo dài, tác động trực tiếp tới các trung tâm kinh tế, đô thị lớn, gây đình trệ sản xuất, đứt gãy chuỗi cung ứng, tác động đến việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Trước bối cảnh đó, kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế cần được thực hiện quyết liệt hơn nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi của nền kinh tế, tận dụng cơ hội và tạo đà bứt phá cho giai đoạn tới.

Về quan điểm, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, kế hoạch mới sẽ tập trung khắc phục những hạn chế, hoàn thành cơ cấu lại ba lĩnh vực trọng tâm của kế hoạch giai đoạn 2016- 2020; bổ sung các nhiệm vụ nhằm tận dụng các cơ hội và giải quyết tốt các vấn đề chiến lược để phát triển nhanh, bền vững trong bối cảnh mới.

Cơ cấu lại nền kinh tế phải được coi là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, được thực hiện đồng bộ, giữa các ngành, lĩnh vực, giữa Trung ương với địa phương, là bước đi cần thiết để đổi mới mô hình tăng trưởng theo chiều sâu.

Kế hoạch này lấy hoàn thiện thể chế, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo làm đột phá, lấy cơ cấu lại không gian kinh tế, thúc đẩy liên kết vùng, liên kết đô thị - nông thôn và vai trò dẫn dắt đổi mới mô hình tăng trưởng của các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn làm nhiệm vụ trọng tâm. Tháo gỡ những rào cản thể chế theo hướng vướng ở cấp nào thì cấp đó khẩn trương chủ động, tích cực sửa đổi, hoàn thiện, cần thiết có thể thí điểm đối với những vấn đề mới. Đẩy mạnh chuyển đổi số, khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên số, khuyến khích đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, Thứ trưởng trình bày.

Một điểm mới được đánh giá cao tại Dự thảo kế hoạch là cơ cấu lại không gian kinh tế, tăng cường liên kết vùng, liên kết đô thị - nông thôn và phát huy vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn trong thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng.

Mục tiêu chung là cơ cấu lại không gian kinh tế hợp lý, mở rộng không gian phát triển; thúc đẩy liên kết vùng, đô thị-nông thôn nhằm tận dụng lợi thế theo quy mô, khai thác thế mạnh của các vùng, gia tăng lợi ích lan tỏa; nâng cao vai trò đổi mới sáng tạo của các trung tâm, đô thị lớn; phát huy vai trò dẫn dắt đổi mới mô hình tăng trưởng của các vùng kinh tế trọng điểm.

Mục tiêu cụ thể là tốc độ tăng năng suất lao động của các vùng kinh tế trọng điểm và 5 thành phố trực thuộc Trung ương cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động trung bình cả nước.

Đến năm 2022, hoàn thành phê duyệt các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia, hình thành cơ cấu lại không gian kinh tế hợp lý, mở rộng không gian phát triển.

Thúc đẩy hợp tác, liên kết vùng, đô thị-nông thôn nhằm tận dụng lợi thế theo quy mô, khai thác thế mạnh của các vùng, gia tăng lợi ích lan tỏa, hình thành liên kết và nâng cấp chuỗi giá trị, giải quyết các vấn đề chung của vùng.

Nâng cao vai trò đổi mới sáng tạo của các trung tâm, đô thị lớn; phát huy vai trò dẫn dắt đổi mới mô hình tăng trưởng và tính lan tỏa của các vùng kinh tế trọng điểm cũng là mục tiêu được xác định tại kế hoạch.

Sau khi hoàn thiện, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ hai khai mạc ngày 20/10 tới đây.