Đây là thông tin liên quan đến tiến độ triển khai Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 – một trong những vấn đề được đề cập trong công văn số 5568/BC-BGTVT vừa được Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể ký gửi các vị đại biểu Quốc hội để giải trình một số nội dung dự kiến chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.

Theo Tư lệnh ngành GTVT, triển khai Nghị Quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị Quyết số 18/NQ-CP ngày 11/2/2022 giao nhiệm vụ cho Bộ GTVT và các bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai Dự án bảo đảm thực hiện đầy đủ các thủ tục để phê duyệt đầu tư 12/12 dự án trước ngày 30/6/2022, phấn đấu giải phóng mặt bằng 70% diện tích trước ngày 20/11/2022 và khởi công toàn bộ các dự án trước ngày 30/12/2022.

Đến thời điểm này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, việc triển khai Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 cơ bản đáp ứng theo kế hoạch.

Cụ thể, về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước, Chính phủ đã có Tờ trình số 153/TTr-CP ngày 28/4/2022 trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước. Hiện đang giải trình ý kiến của các cơ quan thuộc Quốc hội, dự kiến Ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua trong tháng 6/2022; 12/12 tỉnh, thành phố đã có ý kiến về hướng tuyến và công trình trên tuyến; Bộ Quốc phòng đã có ý kiến thỏa thuận hướng tuyến các dự án thành phần.

Đặc biệt, Bộ GTVT đã bàn giao cọc giải phóng mặt bằng cho các địa phương 682,4/729 km (đạt 94%); các đoạn còn lại (chủ yếu ở các nút giao) sẽ hoàn thành bàn giao toàn bộ trước ngày 30/6/2022. 12/12 tỉnh, thành phố đã tiếp nhận hồ sơ thiết kế cắm cọc giải phóng mặt bằng; thành lập Ban Chỉ đạo và Hội đồng giải phóng mặt bằng để triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm…

Tính đến đầu tháng 6/2022, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt khung chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của 6/6 dự án thành phần đi qua trên 2 tỉnh, thành phố. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cho 4 dự án và đang tiếp tục xem xét phê duyệt ĐTM các dự án còn lại trước ngày 10/6/2022.

“Các đơn vị tư vấn đang hoàn thiện hồ sơ thiết kế cơ sở, tổng mức đầu tư và các nội dung khác của báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để phê duyệt trong tháng 6/2022”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thông tin.

Liên quan đến công tác quản lý chất lượng công trình, người đứng đầu Bộ GTVT cho biết là trong quá trình lập dự án, Bộ GTVT đã chỉ đạo thực hiện công tác lập, thẩm tra, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư tuân thủ đúng quy định pháp luật về xây dựng, các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Bộ GTVT đã giao nhiệm vụ cho các Ban quản lý dự án lựa chọn tư vấn có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện; lập các phương án tuyến, so sánh, đánh giá các giải pháp kinh tế - kỹ thuật, lựa chọn phương án thiết kế tối ưu, thỏa thuận với UBND các tỉnh, thành phố có dự án đi qua và các bộ, ngành liên quan để bảo đảm hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi phù hợp với các quy hoạch liên quan, phù hợp với không gian phát triển kinh tế - xã hội của địa phương… bảo đảm các yêu cầu kinh tế - kỹ thuật, phát huy hiệu quả đầu tư.

Rút kinh nghiệm từ Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020, Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban quản lý dự án yêu cầu tư vấn nâng cao chất lượng, kiểm soát chặt chẽ công tác khảo sát, đặc biệt là khảo sát mỏ vật liệu xây dựng và bãi đổ thải.

Hiện công tác giải phóng mặt bằng vẫn là đường găng, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025. Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, thời gian qua các địa phương đã tích cực thực hiện công tác khảo sát, điều tra, đo đạc, kê khai, kiểm đếm, trích lục bản đồ sử dụng đất, xác định nguồn gốc đất; rà soát, phê duyệt điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, một số địa phương còn lúng túng trong công tác triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, theo kết quả khảo sát nguồn vật liệu xây dựng cơ bản đáp ứng nhu cầu của các dự án thành phần. Riêng đối với dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nguồn cát đắp bảo đảm chất lượng chủ yếu tập trung ở tỉnh An Giang và tỉnh Đồng Tháp. Trường hợp không bố trí đủ nguồn cung cấp sẽ có thể ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành dự án.

Theo tính toán của Bộ GTVT, dự kiến năm 2023, 2 dự án này cần khoảng 10 triệu m3 cát đắp, 6 tháng đầu năm 2024 cần 5,5 triệu m3 cát đắp.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ GTVT đã làm việc trực tiếp với UBND các tỉnh để chỉ đạo các sở, ngành và địa phương phối hợp với các Ban quản lý dự án, tư vấn thỏa thuận về vị trí, trữ lượng mỏ vật liệu, bãi đổ thải, công bố giá vật liệu cũng như triển khai các thủ tục liên quan để có thể sớm khai thác vật liệu phục vụ cho dự án, đặc biệt là giải quyết khó khăn về nguồn cung cấp cát tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nghiên cứu giải pháp sử dụng cát biển để thay thế nếu bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật và môi trường.