Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) cần quy định cơ chế tài chính rõ ràng, minh bạch để các thày thuốc tập trung vào chuyên môn mà không phải lo lắng gì về quản lý cả, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu.

Tiếp tục phiên họp thứ 10, sáng 21/4 Uỷ ban Thường vụ cho ý kiến về Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Một trong những vấn đề được quan tâm thảo luận là quy định về cơ chế tài chính tại các cơ sở khám chữa bệnh, được quy định từ điều 86 đến điều 89.

Về xã hội hoá, điều 88 quy định: Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân hoạt động không vì mục đích lợi nhuận.

Theo Thường trực Ủy ban Xã hội (cơ quan thẩm tra dự án luật), so với Luật hiện hành, quy định về vấn đề này vẫn chưa được sửa đổi, chưa làm rõ cơ chế huy động, thu hút mạnh mẽ nguồn lực ngoài nhà nước đầu tư phát triển y tế.

Trong khi đó, thời gian vừa qua, đã xảy ra nhiều bất cập trong quản lý tài chính tại các cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt là các cơ sở khám chữa bệnh thực hiện cơ chế tự chủ, cơ sở khám chữa bệnh có thực hiện các hoạt động xã hội hóa, liên doanh, liên kết. Nguyên nhân của các bất cập này được đề cập nhiều nhất là do thiếu hành lang pháp lý thống nhất để quản lý, chưa có quy định của luật về nội dung này.

"Do đó, để cụ thể hóa Nghị quyết 20-NQ/TW, đề nghị Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu sửa đổi, quy định mang tính nguyên tắc, căn cơ, có tính đột phá về tài chính y tế để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động của các cơ sở khám chữa bệnh, cán bộ y tế, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng cho rằng, cần cụ thể hơn về quy định xã hội hoá.

Theo Chủ tịch Quốc hội, hàng năm người dân Việt Nam phải chi trả rất nhiều tiền để đi khám chữa bệnh ở nước ngoài. Trong khi đó, nhiều bệnh nhân khi đi Singapore, Nhật Bản để sử dụng dịch vụ y tế cũng cho rằng, năng lực y khoa của y - bác sĩ Việt Nam cũng không thua kém ai, thậm chí còn hơn. Nhưng người dân vẫn đi ra nước ngoài vì điều kiện, trang thiết bị tốt hơn trong nước rất nhiều.

Ông Vương Đình Huệ nói, giai đoạn vừa qua, ở nhiều quốc gia cũng như ở Việt Nam, hoạt động của đơn vị y tế công lập cũng bộc lộ nhiều “sai lầm”. Một là, lạm dụng khoa học - công nghệ, kỹ thuật cao, đẩy giá dịch vụ khám chữa bệnh quá cao so với khả năng chi trả của đại đa số quần chúng nhân dân. Điều này dẫn đến tình trạng người bệnh đua nhau lên tuyến trên, trong khi tuyến cơ sở rất ít người coi trọng.

Sai lầm thứ hai, theo Chủ tịch Quốc hội là thiếu kiểm soát tự chủ tài chính trong lĩnh vực y tế, gây rất nhiều sai phạm, tiêu cực trong lĩnh vực khám chữa bệnh và cơ sở khám chữa bệnh, từ mua sắm vật tư, đến thuốc men, khám chữa bệnh.

Không phải ngẫu nhiên mà Nghị quyết 19-NQ/TW năm 2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động các đơn vị sự nghiệp công lập quy định đơn vị sự nghiệp y tế, giáo dục công lập tự chủ về tài chính cũng phải được kiểm toán, công khai báo cáo tài chính như đối với doanh nghiệp, ông Huệ nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị ban soạn thảo xem xét lại các điều khoản về cơ chế tài chính trong dự thảo luật, làm sao để “đảm bảo công khai, minh bạch, cái gì được làm và làm thế nào. Để các thầy thuốc được tập trung vào chuyên môn, không lo lắng đến chuyện quản lý”.

Ông Vương Đình Huệ cũng lưu ý, bên cạnh bảo vệ tốt người sử dụng dịch vụ y tế, tránh nguy cơ lạm dụng công nghệ cao trong khám chữa bệnh, lạm dụng kỹ thuật cao, thì cũng phải bảo vệ được người thầy thuốc trước nguy cơ vi phạm y đức, thương mại hóa trong chăm sóc y tế.

Đề nghị làm rõ thêm khái niệm giá dịch vụ, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, cơ sở y tế công lập nhà nước vẫn đầu tư ban đầu về cơ sở vật chất, nhân lực, còn y tế tư nhân thì tự đầu tư tất cả mọi thứ. Nếu áp khung giá dịch vụ cho cả 2 loại hình này thì có phù hợp không?

Đánh giá chung, Chủ tịch Quốc hội và nhiều ý kiến tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo luật đã đủ điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ ba (tháng 5/2022), nhưng cần hoàn thiện thêm về các quy định mới, như tổ chức khám chữa bệnh theo ba cấp thay vì bốn tuyến, khám chữa bệnh từ xa...

Về vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau là chính sách sử dụng ngôn ngữ trong khám chữa bệnh tại Việt Nam đối với người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị trình cả hai phương án để Quốc hội xem xét.

Phương án của Chính phủ là thống nhất quy định việc sử dụng ngôn ngữ trong khám chữa bệnh theo hướng người nước ngoài nếu hành nghề lâu dài tại Việt Nam phải biết tiếng Việt thành thạo. Tuy nhiên, ý kiến khác cho rằng, quy định này chưa thực sự hợp lý, gây ra rào cản kỹ thuật cho người nước ngoài vào hành nghề, cản trở việc tiếp cận khoa học kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, tác động đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có người nước ngoài hành nghề.