Ngày 26/11, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN đã chủ trì tổ chức Hội thảo quốc tế với chủ đề “Thương mại và đầu tư quốc tế hướng tới chuyển đổi số và chuyển đổi xanh” - CIECI 2021, phối hợp cùng Trường Đại học Adelaide (Australia) và Trường Đại học Quốc gia Chengchi (Đài Loan - Trung Quốc).

Những tác động tích cực giúp nền kinh tế phục hồi nhanh

Phát biểu tại hội thảo, PGS-TS. Nguyễn Trúc Lê, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế nhận định, đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động chưa từng có trong tiền lệ trên phạm vi toàn cầu. Giãn cách xã hội ở nhiều quốc gia đã làm gián đoạn hoạt động sản xuất, thương mại và đầu tư, gây ra sự đứt gãy các chuỗi giá trị toàn cầu. Nền kinh tế thế giới đã rơi vào một cuộc suy thoái nghiêm trọng nhất kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. Cùng với đó, biến đổi khí hậu đã trở thành chủ đề nóng hơn bao giờ hết, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của con người trên nhiều khía cạnh, bao gồm cả các hoạt động kinh tế và quan hệ quốc tế.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số ở khắp nơi trên thế giới được đẩy mạnh, đã và đang góp phần giúp các quốc gia và doanh nghiệp vượt lên khó khăn của đại dịch toàn cầu, giúp hoạt động giao tiếp, kết nối, kinh doanh sản xuất, thương mại và đầu tư của con người được duy trì và tiếp tục phát triển.

“Các hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế theo hướng tích hợp chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là một lựa chọn góp phần giúp các quốc gia thúc đẩy phát triển bền vững và chủ động phát triển trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”, PGS-TS. Nguyễn Trúc Lê khẳng định.

Đồng tình với quan điểm này, GS. Andreas Stoffers, Giám đốc Quốc gia Viện Friedrich Naumann Foundation for Freedom tại Việt Nam (FNF Việt Nam), cho rằng, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số sẽ góp phần tái định vị Việt Nam sau đại dịch COVID-19.

Theo PGS.TS Mai Quang Vinh, Chủ tịch Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam, thời gian qua, Việt Nam đã có những thích ứng nhanh chóng để khắc phục những rào cản của giãn cách xã hội, triển khai nhiều hoạt động phù hợp với tình hình mới. “Ứng dụng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đã mang lại những tác động tích cực với thị trường, phục hồi nhanh nền kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp”, ông Vinh nói.

Hàm ý chính sách: Cơ hội để Việt Nam tạo sự khác biệt

Nhắc lại kết quả được đánh giá là “bước tiến đúng hướng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu” tại Hội nghị COP26 diễn ra tại Vương quốc Anh vừa qua, GS. Peter Draper, Trưởng Khoa Kinh tế và Chính sách công, Giám đốc Viện Thương mại Quốc tế, Trường Đại học Adelaide (Australia) cho biết, EU đã đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có việc yêu cầu các tổ chức, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp để đáp ứng chứng chỉ về chỉ tiêu cacbon, nhất là với các doanh nghiệp nhập khẩu vào EU.

Theo PGS.TS. Nguyễn Anh Thu, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, chiến lược thương mại mới của EU đã có nhiều điểm mới quan trọng, tự chủ chiến lược mở với mục tiêu xanh hóa và số hóa hướng tới công bằng, bền vững, đưa EU thành khối dẫn dắt toàn cầu về thương mại. Việc ký kết và thực thi Hiệp đinh EVFTA mang đến nhiều thuận lợi cho Việt Nam trong điều kiện EU áp dụng chiến lược thương mại mới.

Mặc dù Việt Nam đang còn vướng phải nhiều vấn đề khó khăn để đáp ứng các quy định của EU như các biện pháp phi thuế quan, các quy định về phòng vệ thương mại, các vấn đề phát triển bền vững, lao động…, song Việt Nam cũng đang có nhiều thời cơ để chứng minh và tạo sự khác biệt với các nền kinh tế sản xuất gia công khác, đáp ứng tiêu chuẩn mới của EU, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, tiếp cận công nghệ mới xanh, sạch, hiện đại.

Trước những phân tích, đánh giá, các chuyên gia tại họi thảo đã đưa ra nhiều khuyến nghị chính sách đối với Việt Nam trong việc phát triển kinh tế số, kinh tế xanh và phát triển bền vững.

Cụ thể, Việt Nam cần xây dựng hệ thống pháp luật liên quan đến nền kinh tế xanh, bền vững và kỹ thuật số để đáp ứng tiêu chuẩn của EU; xây dựng và ban hành Chiến lược phát triển quốc gia về kinh tế số và xã hội số; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Bên cạnh đó, phát triển chuỗi giá trị xanh và bền vững, không chỉ tập trung vào các sản phẩm cuối cùng xanh để đáp ứng các tiêu chí quan trọng (minh bạch, trách nhiệm với môi trường thành mô hình cạnh tranh, mở rộng các sáng kiến từ tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô đến hậu cần cuối cùng…); phát triển công nghiệp hỗ trợ mà trong đó, nguyên liệu đầu vào phải xanh từ phân bón, linh kiện...

 Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương cho rằng, một trong những điểm nhấn để thay đổi trong chiến lược chuyển đổi số quốc gia là chuyển đổi về nhận thức của doanh nghiệp và người dân.

Vấn đề đặt ra là cần thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương về thương mại điện tử và kinh tế số để đảm bảo cân bằng cho sự phát triển vĩ mô cũng như hoàn thiện chính sách, thể chế trong phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam, bà Hà phân tích.