Có hai thông tin không mấy vui, đều xuất hiện vào cuối tuần qua: giá xăng dầu đồng loạt tăng gần 900 đồng/lít mỗi loại và giá thịt lợn hơi tăng trở lại, đạt mức kỷ lục, khoảng 100.000 - 105.000 đồng/kg ở nhiều địa phương trong cả nước.

Dù giá xăng dầu vẫn đang thấp như chưa bao giờ thấp thế, thì việc tăng giá khá mạnh lần này, cộng thêm cả việc giá thịt lợn vẫn đang cao ngất ngưởng trong các quầy hàng ở chợ dân sinh cũng như trong siêu thị khiến người tiêu dùng không vui. Khi túi tiền của người dân đang bị ảnh hưởng khá nặng nề bởi Covid-19, thì hẳn nhiên không ai muốn phải chi thêm tiền cho các nhu cầu thiết yếu đó.

Tất nhiên, các nhà quản lý cũng không vui. Bởi giá xăng, giá thịt lợn chính là hai “ẩn số” quan trọng, ảnh hưởng tới mục tiêu kiểm soát lạm phát của Việt Nam trong năm nay.

Người dân có thể không mấy quan tâm đến việc Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 5 tháng đầu năm 2020 đã tăng 4,39% so với cùng kỳ năm ngoái, mà chỉ cảm thấy khó hiểu khi Chính phủ dù đã chỉ đạo phải giảm giá thịt lợn, nhưng thực tế, họ vẫn phải móc hầu bao nhiều hơn khi mua 1 kg thịt lợn. Song, các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý lại đang lo lắng vì con số đó.

Mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm nay được đặt ra là dưới 4% và kể cả có thể sẽ được điều chỉnh ở mức 4%, trong khi hiện tại, con số đã là 4,39% - mức cao nhất trong vòng 3 năm qua. 5 tháng đầu năm 2018, CPI bình quân tăng 3,01%, còn 5 tháng đầu năm ngoái, con số này là 2,74%.

Thực ra, kiểm soát được lạm phát ở mức 4,39% như hiện tại là nhờ việc giá xăng dầu trong thời gian qua giảm rất mạnh và cũng “nhờ” Covid-19, nhu cầu tiêu dùng thấp, nên giá nhiều loại hàng hóa tăng thấp, thậm chí giảm như các nhóm hàng hóa thuộc lĩnhh vực giải trí, du lịch… Ngược lại, giá thịt lợn neo ở mức cao, thậm chí còn tăng mạnh, dẫn đến giá thực phẩm bình quân 5 tháng đầu năm 2020 vẫn tăng gần 14% so với cùng kỳ năm trước. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới CPI của cả nước trong 5 tháng qua.

Giá xăng dầu và giá thịt lợn cũng chính là những yếu tố chính quyết định diễn biến CPI và lạm phát của Việt Nam trong những tháng cuối năm. Nếu giá xăng dầu và giá thịt lợn tiếp tục tăng, thì khả năng lạm phát cao quay trở lại trong năm nay là hoàn toàn có thể.

Giá xăng dầu hiện phụ thuộc hoàn toàn vào giá trên thị trường thế giới. Dự báo, khả năng giá xăng dầu sẽ không tăng quá mạnh, bởi kinh tế thế giới còn yếu, chưa thể phục hồi hoàn toàn trong năm nay. Trong trường hợp giá xăng dầu thế giới tăng cao, thì vẫn còn Quỹ Bình ổn xăng dầu, hiện có số dư tương đối lớn, để “xả” và bình ổn giá xăng dầu trong nước.

Nhưng giá thịt lợn lại khác. Giảm giá thịt lợn chính là mấu chốt quan trọng để kiểm soát lạm phát. Tuy vậy, đã đến lúc không thể điều tiết giá thịt lợn bằng các biện pháp phi kinh tế, như bằng mệnh lệnh hành chính hay bằng cách “kêu gọi” như thời gian qua. Thực tế cho thấy, biện pháp này là không hiệu quả.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến giá thịt lợn tăng là do thiếu cung, nên muốn giải bài toán cung - cầu, giải pháp cơ bản vẫn là tái đàn và tăng nhập khẩu. Việc tái đàn hiện nay còn chậm, cần được đẩy nhanh hơn.

Trong khi đó, liên quan đến vấn đề nhập khẩu, dù thịt lợn đông lạnh đã bắt đầu được nhập khẩu, nhưng chưa đủ sức tác động lớn đến thị trường. Đó là lý do vì sao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lần đầu tiên đã tính đến phương án nhập khẩu lợn sống chính ngạch để giảm áp lực lên giá thịt lợn trên thị trường trong nước.

Cuối tuần qua, khi ban hành Nghị quyết số 84/NQ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Chính phủ cũng đã giao nhiệm vụ rất rõ ràng cho cả Bộ Công thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Theo đó, trong hai bộ, một bên sẽ chịu trách nhiệm tổ chức kiểm soát giá bán của chuỗi cung ứng lợn thịt và thịt lợn trên thị trường, một bên sẽ lo đẩy nhanh quy mô tái đàn, khôi phục đàn lợn để ổn định giá thịt lợn trong nước, đồng thời đề xuất số lượng nhập khẩu thịt lợn, bảo đảm lợi ích người chăn nuôi và người tiêu dùng…

Kỳ vọng rằng, mục tiêu kiểm soát lạm phát 4% trong năm nay sẽ thành hiện thực, người dân cũng không còn phải ngay ngáy lo mỗi khi mang ví đi chợ khi những giải pháp này được thực thi hiệu quả. Nếu những giải pháp này được thực thi hiệu quả, kỳ vọng rằng, mục tiêu kiểm soát lạm phát 4% trong năm nay sẽ thành hiện thực, còn người dân cũng không còn phải ngay ngáy lo mỗi khi mang ví đi chợ.