Bối cảnh mới cần tư duy mới về cách quản lý thị trường vàng

Chia sẻ tại Tọa đàm "Giải pháp phát triển thị trường vàng an toàn và bền vững" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, GS-TS Trần Thọ Đạt nhận định, Công điện 1426 của Thủ tướng Chính phủ ra đời vào ngày 27/12/2023 rất đúng lúc, nhất là trong lúc thị trường vàng trong nước so với thị trường vàng quốc tế có sự biến động rất mạnh về giá. 

Nội dung công điện đã đặt ra yêu cầu không để tình trạng chênh lệch giá vàng miếng giữa thị trường trong nước và giá vàng quốc tế ở mức cao như trong thời gian vừa qua. Theo số liệu thống kê và quan sát của ông, trong, trước và sau Nghị định 24, ở Việt Nam có hai loại chênh lệch giá vàng.

Trước hết là chênh lệch giữa giá vàng nguyên liệu 24K (tức là vàng 9999) với giá vàng thế giới và chênh lệch giữa giá vàng SJC so với giá vàng 9999. Số liệu thống kê cũng cho thấy, giá vàng nguyên liệu 24K so với giá vàng thế giới thường không chênh lệch nhiều ở 12 năm qua. Vấn đề đáng nói là công điện của Thủ tướng Chính phủ cũng lưu ý việc chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC là quá cao. Lúc giá vàng SJC lên đỉnh điểm 80 triệu thì mức chênh lệch khoảng 20 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới. Đây là một điều rất bất hợp lý.

"Hai vấn đề cũng rất quan trọng trong công điện 1426 là dứt khoát không để quay lại tình trạng vàng hóa và không để giá vàng biến động, tác động tiêu cực đến an toàn thị trường tài chính nhằm ổn định kinh tế vĩ mô. Tôi nghĩ rằng đây là một sự nhắc nhở đối với cơ quan điều hành chính sách quản lý tiền tệ và thị trường vàng là không được chủ quan với 2 nội dung này".

GS-TS Trần Thọ Đạt cũng khẳng định, Nghị định 24 đã có những thành công rất lớn trong việc ngăn chặn cũng như chấm dứt tình trạng vàng hóa trong nền kinh tế Việt Nam 12 năm qua. Theo vị chuyên gia này, mức độ tương quan biến động của giá vàng so với tỷ giá và lạm phát là rất thấp.

“Tôi cho rằng đây là kết quả rất đáng ghi nhận của Nghị định 24 trong việc góp phần ổn định an toàn của nền tài chính quốc gia, ổn định các biến số của nền kinh tế vĩ mô. Vấn đề cần quan tâm ở đây là sự chênh lệch giữa vàng miếng SJC với giá vàng quốc tế hiện nay đang ở mức rất cao thì công điện cũng chỉ rõ nguyên tắc là phải điều hành theo cơ chế thị trường, phải khơi thông cung - cầu. Và đặc biệt, thị trường vàng trong nước phải liên thông, bảo đảm phù hợp với biến động của giá vàng thế giới”, GS-TS Trần Thọ Đạt nhấn mạnh.

Nên hay không có một quỹ bình ổn giá vàng?

Định hướng về giải pháp ở đây rất rõ ràng nhưng câu hỏi khó là cách làm.

GS-TS Trần Thọ Đạt cho rằng, cần phải làm cho cung - cầu gần nhau theo hướng không chênh lệch giữa giá vàng thế giới so với giá vàng trong nước. Một giải pháp được ông đưa ra là trong trường hợp Ngân hàng Nhà nước tiếp tục phải độc quyền vàng miếng SJC thì cần gia tăng Quỹ dự trữ vàng và sẵn sàng can thiệp tăng cung vàng miếng một khi giá vàng SJC cao hơn bất thường so với giá cả thế giới để bình ổn giá. Điều này tương tự như một quỹ bình ổn giá.

Để làm được vậy, Ngân hàng Nhà nước buộc phải tăng dự trữ vàng, sẵn sàng dùng ngoại tệ để can thiệp vào thị trường vàng, mua vàng khi giá vàng SJC biến động bất thường.

Thứ hai, theo GS-TS Trần Thọ Đạt, cần phải mở rộng các cái nhà cung cấp vàng miếng bằng cách cho phép các doanh nghiệp khác có đủ điều kiện kinh doanh được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất và kinh doanh vàng miếng nhưng phải đảm bảo chất lượng tương tự như SJC.

Khi đó, theo chuyên gia, giá vàng miếng SJC sẽ không thể cao hơn một cách bất thường so với giá giá vàng thế giới được, vì đây là theo quy luật cung cầu của thị trường, khi có cầu thì phải có nguồn cung cấp lớn. Giá cả khi đó sẽ bám sát với giá vàng thế giới và thị trường trong nước.