Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương nhấn mạnh, là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam luôn nỗ lực góp phần vào sự phát triển ổn định chung của toàn cầu và đi tiên phong trong định hướng phát triển mang tính bền vững. Việt Nam xác định không tăng trưởng kinh tế nhanh bằng mọi giá, mà cần phát triển nhanh và bền vững. Tăng trưởng kinh tế phải đi kèm với tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường.

“Để phát triển bền vững nguồn năng lượng quốc gia, Việt Nam cần tận dụng tối đa các cơ hội khai thác các nguồn năng lượng tái tạo bằng cách đầu tư mạnh vào nghiên cứu và triển khai, lồng ghép và tích hợp việc cung ứng điện thông qua các nguồn năng lượng”, Thứ trưởng nói và cho rằng, Việt Nam có tiềm năng rất lớn về năng lượng tái tạo và nếu tranh thủ được các tiến bộ khoa học - công nghệ của thế giới hiện nay, việc khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng này sẽ hiệu quả hơn.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương, việc tìm kiếm những giải pháp thông minh để thúc đẩy phát triển năng lượng sạch đang ngày càng trở nên cấp thiết và quan trọng đối với sự phát triển bền vững của các quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng, đồng thời cũng là một nội dung trọng tâm trong Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh mà Việt Nam đang thực hiện.

TS. Phạm Hoàng Mai, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh được Chính phủ phê duyệt năm 2012, đặt mục tiêu giảm bớt lượng khí thải nhà kính 8-10% so với năm 2010, đồng thời giảm tiêu hao năng lượng tính trên GDP 1-1,5%/năm trong giai đoạn 2011-2020.

Cũng theo TS. Mai, về khung thể chế hiện nay, hầu hết các luật và quy định quan trọng nhất đã được ban hành. Các quy định này đều thống nhất và phù hợp với Chiến lược và Kế hoạch hành động Tăng trưởng xanh ở Việt Nam.

Tuy nhiên, theo các nhà đầu tư, trở ngại lớn nhất hiện nay khi đầu tư, phát triển các dự án năng lượng sạch nằm ở chính sách, thu xếp nguồn vốn và giá bán.

Theo ông Phạm Trọng Thực, Vụ trưởng Vụ Năng lượng tái tạo (Tổng cục Năng lượng, Bộ Công thương), về chính sách, hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật ở mức cao (luật, nghị định) để khuyến khích nhà đầu tư phát triển năng lượng tái tạo; chưa có chiến lược/quy hoạch/mục tiêu cụ thể phát triển năng lượng tái tạo ở cấp quốc gia. Trong khi đó, suất đầu tư lớn so với nguồn truyền thống, hỗ trợ của Nhà nước về vốn thấp so với các nước trên thế giới, lợi nhuận thấp hoặc không có. Về giá bán, còn nhiều bất cập, như giá điện gió thấp tính dựa trên giá điện than đã lạc hậu do giá than tăng mạnh; giá điện sinh khối chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư; giá điện từ pin mặt trời chưa được xây dựng…

Ngoài ra, còn một số vướng mắc, rào cản được nhìn nhận, như thiếu đội ngũ cán bộ kỹ thuật lành nghề được đào tạo bài bản, công nghiệp phụ trợ cho các dạng năng lượng tái tạo chưa được chú trọng phát triển, mâu thuẫn lợi ích giữa phát triển các dự án năng lượng tái tạo với các quy hoạch phát triển các ngành kinh tế khác, rào cản về kỹ thuật trong việc đấu nối các nguồn năng lượng tái tạo bất ổn định với hệ thống điện khu vực như điện gió, điện mặt trời…

Là một trong những doanh nghiệp trong nước tiên phong trong đầu tư, phát triển năng lượng sạch, Mới đây, Công ty Công Lý đã được Cơ quan Thương mại và Phát triển Hoa Kỳ thoả thuận viện trợ không hoàn lại gần 1 triệu USD để tài trợ nghiên cứu khả thi phát triển Dự án Điện gió Bạc Liêu giai đoạn III.

“Khoản viện trợ trên sẽ là động lực giúp chủ đầu tư cùng các đơn vị tư vấn lên kế hoạch và lập dự án cho giai đoạn III”, đại diện Công ty Công Lý nói và cho rằng, Dự án là nơi đánh giá về tài nguyên năng lượng gió khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đưa các doanh nghiệp Hoa Kỳ và trên thế giới tham gia phát triển năng lượng sạch, năng lượng gió tại tỉnh Bạc Liêu, cũng như cả vùng.

Ở góc độ doanh nghiệp nước ngoài, Công ty General Electric (GE) đã tạo dựng được danh tiếng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam, đặc biệt là về năng lượng gió, đồng thời cũng đã hỗ trợ rất nhiều về mặt kỹ thuật cho các dự án năng lượng tái tạo và sản xuất điện tại Việt Nam. Công ty đã cung cấp hơn 62 turbine gió cho hai giai đoạn đầu của dự án điện gió Bạc Liêu ở Đồng bằng Sông Cửu Long, và gần đây nhất là được chọn trở thành nhà cung cấp 14 turbine trong giai đoạn đầu tiên của dự án trang trại gió Tây Nguyên tại tỉnh Đắk Lắk.

Chia sẻ về sự hợp tác, phát triển thành công các dự án năng lượng sạch, đại diện Công ty Công Lý cho rằng, minh chứng là những kết quả của giai đoạn I và II của Nhà máy Điện gió Bạc Liêu  đã sử dụng thiết bị turbine của GE  để lắp đặt cho Dự án. Đến nay, 10 thiết bị turbine gió giai đoạn I vận hành ổn định, tổng công suất phát điện từ khi vận hành đến nay là trên 61 triệu kWh.

Trong khi đó, ông Patrick Wall, Tùy viên Thương mại, Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại TP.HCM cho biết, trong những năm vừa qua, Hoa Kỳ và Việt Nam đã xây dựng được sự hợp tác sâu rộng và không ngừng phát triển với mục tiêu mang nguồn năng lượng sạch và tái tạo đến với thị trường, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày một gia tăng về năng lượng bền vững của Việt Nam. “Hội thảo này là một minh chứng mới nhất cho sự hợp tác ngày càng gia tăng giữa hai quốc gia trong lĩnh vực phát triển năng lượng sạch”, ông Patrick Wall nói.

Để phát triển dự án năng lượng sạch theo hướng bền vững, thực sự là chìa khóa cạnh tranh và thành công cho các nhà đầu tư, nhiều khuyến nghị đã được đưa ra, nhất là những vấn đề về khung thể chế, chính sách về vốn, hỗ trợ tài chính, giá bán.

Theo TS. Mai khuyến nghị, trong ngắn hạn, cần có nhiều thông tư, văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn có liên quan đến lĩnh vực năng lượng, tiêu chuẩn, dán nhãn hiệu suất năng lượng, áp phí dán nhãn hiệu suất năng lượng… Về trung hạn, là những khuyến nghị về khung thể chế như, quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng tái tạo; quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng gió, chuyển chất thải rắn thành năng lượng, năng lượng mặt trời, năng lượng sinh khối; luật mới về năng lượng tái tạo.