Nhu cầu cấp bách

Cuối tháng 3 vừa qua, UBND TP.HCM công bố danh mục 126 dự án kêu gọi đầu tư thuộc các lĩnh vực phát triển hạ tầng đô thị, môi trường, giáo dục, y tế; vốn đầu tư mỗi dự án từ 500 tỷ đồng trở lên, được thực hiện theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT).

Trước đó, TP.HCM đưa ra danh sách mời gọi đầu tư vào 116 dự án xã hội hóa, 11 dự án quốc gia, 6 dự án thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Ngoài ra, Thành phố cũng kêu gọi đầu tư nhiều dự án giao thông, chỉnh trang đô thị, di dời nhà ven kênh, cải tạo chung cư…

Theo ông Sử Ngọc Anh, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, các dự án BT, PPP… đã giúp Thành phố giải quyết bài toán ngân sách cho phát triển hạ tầng, có tác động lan tỏa, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh, chủ trương kêu gọi tư nhân tham gia xây dựng các công trình hạ tầng đô thị cho Thành phố được đưa ra nhằm san sẻ gánh nặng nguồn vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước. Giai đoạn 2016-2020, tổng nhu cầu vốn đầu tư phát triển hạ tầng của TP.HCM lên đến hơn 850.000 tỷ đồng, trong đó, riêng các dự án giao thông, môi trường, chống ngập cần hơn 500.000 tỷ đồng. Ngân sách của Thành phố chỉ đáp ứng khoảng 20% nhu cầu đầu tư nói trên, còn lại, phải thu hút nguồn lực từ bên ngoài.

Nhu cầu đầu tư trở nên cấp bách khi các hạn chế về điều kiện hạ tầng đô thị tại TP.HCM ngày càng bộc lộ rõ: kẹt xe, ngập nước, ô nhiễm môi trường, cơ sở vật chất giáo dục và y tế thiếu hụt... TP.HCM cần có thêm nhiều nhà máy xử lý nước thải, di dời hàng chục ngàn nhà ven kênh rạch, xây thêm các tuyến đường trên cao, trường học, bệnh viện...

Tuy nhiên, những lời đề xuất, kêu gọi đầu tư từ chính quyền Thành phố vẫn chưa nhận được nhiều sự quan tâm của doanh nghiệp. Đơn cử, dự án di dời 20.000 ngôi nhà ven kênh nhiều năm qua không mấy tiến triển; Dự án Sửa chữa, xây mới gần 500 chung cư cũ đã tiến hành từ năm 2010, nhưng đến nay mới chỉ có 7 dự án được thực hiện.

Chính sách chưa đủ hấp dẫn

Câu hỏi đặt ra, vì sao lời mời hấp dẫn của TP.HCM chỉ nhận được sự hờ hững, trong khi, các doanh nghiệp bất động sản vẫn phải loay hoay đi kiếm tìm quỹ đất để phát triển dự án?

Theo nhiều doanh nghiệp, những chính sách mà TP.HCM đưa ra để kêu gọi doanh nghiệp cùng tham gia phát triển dự án BT, PPP chưa hợp lý.

Đơn cử, Dự án Chống ngập với tổng vốn đầu tư 10.000 tỷ đồng của Công ty Trung Nam Group, theo hợp đồng, sau khi bàn giao dự án, TP.HCM sẽ chi trả cho chủ đầu tư 82% tiền mặt, 18% trả bằng đất. Đến nay, Dự án đã gần hoàn thành và đưa vào sử dụng, nhưng chủ đầu tư vẫn loay hoay đi tìm quỹ đất để được chi trả.

Đại diện Trung Nam Group cho biết, TP.HCM khuyến khích doanh nghiệp lựa chọn đất tại nhiều quận, huyện, nhưng những khu đất này lại quá nhỏ, rất khó xây dựng dự án bất động sản.

Một ví dụ khác, hơn 10 năm qua, TP.HCM kêu gọi tư nhân xây dựng khoảng 8 bãi đậu xe ngầm, kết hợp thương mại dịch vụ. Nhưng đến nay, hầu hết các dự án này vẫn chưa thể triển khai. Trao đổi về nguyên nhân chậm triển khai dự án bãi đậu xe ngầm Công viên Lê Văn Tám được Công ty cổ phần Đầu tư phát triển không gian ngầm (IUS) đề xuất đầu tư vào năm 2008, ông Lê Tuấn, Tổng giám đốc IUS cho biết: “Thủ tục đầu tư dự án bãi đậu xe ngầm rườm rà đến mức, khi nhà đầu tư hoàn tất thủ tục thì cơ hội đầu tư đã mất”.

Theo các doanh nghiệp, TP.HCM cần có cơ chế, chính sách thông thoáng, quy hoạch ổn định, tạo sự công bằng, minh bạch, thuận lợi để các nhà đầu tư yên tâm đầu tư dài hạn. Đồng thời, Thành phố hoàn toàn có thể chọn ra các quỹ đất cụ thể để thực hiện chủ trương “đổi đất lấy hạ tầng”.

“Cơ hội phải chia đều cho tất cả doanh nghiệp, trong đó, cần ưu tiên cho doanh nghiệp trong nước nếu đủ điều kiện tham gia”, ông Nguyễn Xuân Hàn, Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp TP.HCM đề xuất.