70-80% ví điện tử sẽ phải rời thị trường

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Liên danh NextPay (liên danh ví điện tử VIMO và mPos vừa sáp nhập tháng trước) cho hay, thị trường ví điện tử đang trăm hoa đua nở, nhưng đại đa số mang tính chất đầu cơ, nhiều công ty không có hướng đi rõ ràng và bền vững, chủ yếu chạy theo cơn sốt ví, sốt trung gian thanh toán.

“Nhiều doanh nghiệp nhảy vào rồi tiến thoái lưỡng nan, bởi thị trường này cạnh tranh vô cùng khốc liệt, lợi nhuận biên chỉ 0,2-0,5%, trong khi nhiều ngành khác, lợi nhuận biên lên tới hàng chục phần trăm. Quá nhiều đơn vị nhảy vào sẽ là sự lãng phí. Theo tôi, trong vài ba năm tới, sẽ chỉ còn khoảng 5 ví điện tử tồn tại được trên thị trường, đó là các ví có sản phẩm khác biệt, tạo được lưu lượng giao dịch lớn hoặc có hệ sinh thái lớn hỗ trợ”, ông Bình nói.

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Nextpay là một trong số ít doanh nghiệp ví điện tử hoạt động có lãi trên thị trường. Rất nhiều doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực này đang lỗ nặng. Ví dụ, tính đến cuối năm 2018, ví điện tử Momo đã lỗ lũy kế gần 1.000 tỷ đồng. Tương tự, Công ty cổ phần Zion cũng báo lỗ 177 tỷ USD với sản phẩm ví ZaloPay năm 2018, tăng gần chục lần mức lỗ so với năm trước đó, mặc dù ZaloPay và cả Momo đều nằm trong top ví điện tử có nhiều người dùng nhất hiện nay.

Ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) xác nhận, đa số ví điện tử trên thị trường hoạt động không ổn định, nhiều ví thua lỗ, chỉ có khoảng 20% đơn vị có lãi. Khảo sát của một số công ty nghiên cứu thị trường cũng cho thấy, dù có tới 23 ví tồn tại trên thị trường, song tập trung chủ yếu vào 4-5 ví như: Momo, ZaloPay, ViettelPay, Airpay… 

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư, tổng giám đốc của một ví điện tử cũng cho rằng, thị trường đang tồn tại quá nhiều loại ví, gây rối cho người tiêu dùng và ngay bản thân các ví cũng hoạt động chưa có hiệu quả.

“Đa phần ví điện tử được thành lập với mục đích gọi vốn, bán cho nhà đầu tư ngoại, đón đầu sự tăng trưởng của thương mại điện tử. Tuy nhiên, khác với các lĩnh vực khác, đối với thị trường ví, sự tồn tại quá nhiều ví là không cần thiết. Minh chứng là ở Trung Quốc, chỉ có Alipay và Tenpay thống lĩnh thị trường. Tôi cho rằng, 80% ví điện tử sẽ biến mất trong vòng 5 năm tới”, vị CEO này nhận định.

Rải tiền giành thị phần, nhà đầu tư toan tính gì?

Cạnh tranh khốc liệt, lợi nhuận thấp, đa phần đang thua lỗ, nhưng điều đáng ngạc nhiên là thời gian qua, ví điện tử vẫn hút mạnh tiền đầu tư. Hàng loạt thương vụ đầu tư triệu USD vẫn diễn ra trong lĩnh vực này. Đầu năm 2019, Warburg Pincus (Mỹ) rót cả trăm triệu USD vào Momo, VINID (một công ty con trực thuộc Vingroup) mua cổ phần People Care (nhà cung cấp dịch vụ ví điện tử MonPay). Trước đó, hàng loạt đại gia cũng rót tiền sắm ví điện tử như VNG đầu tư vào ZaloPay, Grab mua cổ phần Moca, AirPay có sự tham gia của Internet Sea (Singapore), 1Pay có sự đầu tư của TruMoney…

Có thể thấy, hầu hết các nhà đầu tư trong lĩnh vực này đều không phải “tay mơ”. Câu hỏi đặt ra là, bánh ngon khó nhằn như vậy, vì sao nhà đầu tư sừng sỏ vẫn liên tiếp rót vốn?

Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Đầu tư về chiến lược “đốt tiền” của các ví điện tử có nhà đầu tư ngoại đứng sau, ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng, có thể nhà đầu tư ngoại muốn thâu tóm thị trường, trước hết bằng cách tạo lập thói quen sử dụng cho người tiêu dùng, tương tự cách thức mà Uber đã triển khai. Tuy nhiên, khi người tiêu dùng đã sử dụng ví như thói quen, thì có thể doanh nghiệp muốn sử dụng dữ liệu này để khai thác các lĩnh vực khác (như cho vay tiêu dùng), chứ không đơn thuần chỉ là thanh toán.

Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã thay đổi hoàn toàn mô hình kinh doanh truyền thống. Theo đó, các mảng kinh doanh dường như không liên quan lại dễ dàng kết nối với nhau trong một hệ sinh thái. Dù có lãi biên không lớn, song trong một chiến lược kinh doanh tổng thể, ví điện tử là “siêu ứng dụng” không thể thiếu để doanh nghiệp hoàn thiện hệ sinh thái của mình. Đó là lý do các doanh nghiệp kinh doanh ví điện tử hiện nay thường có một cổ đông mạnh đứng sau kinh doanh thương mại điện tử, logistic, đặt món ăn, cho vay tiêu dùng...

Trong bối cảnh thương mại điện tử, thanh toán điện tử tăng mạnh và việc sở hữu giấy phép ví ngày càng trở nên khó khăn, làn sóng đầu tư vào ví điện tử chưa dừng lại. Nhiều chuyên gia ngân hàng nhận định, những cá mập mới vẫn có thể xuất hiện đồng thời với cuộc thanh lọc tự nhiên, cho đến khi thị trường hình thành những ví điện tử đủ sức chi phối cuộc chơi. Theo đại diện Momo, trong tương lai, thị trường sẽ chỉ còn vài ba đơn vị thống lĩnh ở lĩnh vực này.